منشاء آب در زمین و دنباله دارها یکی نیست
سیناپرس: نتایج بهدستآمده از فرودگر فایلی و کاوشگر روزتا روی دنبالهدارد چریموف-گراسیمنکو 67P که در نشریه ساینس چاپ شده است نشان میدهد آب موجود روی این دنبالهدار با آب موجود روی زمین تفاوت دارد. فرود این کاوشگر روی سطح این دنبالهدار که برای اولین بار اتفاق افتاد باعث شد تا محققان بتوانند برای اولین بار این موضوع را که آب روی زمین براثر بارش دنبالهدارها به وجود آمده بررسی کنند. ما امروز میدانیم که میلیاردها سال قبل زمانی که زمین هنوز بسیار جوان بود، در دوران زمینشناسی هادئن زمین زیر بمباران سقوط دنبالهدارها، شهابسنگها و حتی سیارکها قرار داشته است. بسیاری از محققان میگویند سقوط دنبالهدارهای یخی منشأ آبی است که امروز در زمین دیده میشود. حالا علاوه بر نتایجی که فایلی قبل از خاموشی به زمین ارسال کرده یکی از ابزارهای روزتا میتواند گازهای متصاعد شده از این دنبالهدار را بو بکشد. این ابزار که در حقیقت یک طیفسنج بسیار پیچیده است مشخص کرده تفاوتهایی در آب موجود در این دنبالهدار با آب روی زمین وجود دارد.
انواع آب
آب که از ترکیب هیدروژن و اکسیژن پدیده آمده است، اما ازآنجاییکه هیدروژن ایزوتوپهای مختلفی دارد ترکیب این ایزوتوپها با اکسیژن انواع مختلف آب را میسازد. هیدروژن معمولی که از یک پروتون و یک الکترون تشکیلشده در ترکیب با اکسیژن آبی را میسازد که تقریباً بیشتر آب روی زمین از این نوع است. اما ایزوتوپ دیگر هیدروژن به نام دوترویم که در هستهاش یک نوترون هم دارد میتواند با اکسیژن ترکیبشده و تشکیل آب بدهد، این آب همان خصوصیات آب معمولی را دارد اما از آن سنگینتر است و بهاصطلاح به آن آبسنگین گفته میشود. روی زمین از هر ده هزار مولکول آب سه تایشان بهجای هیدروژن دوتریوم داشته و سنگینتر از آب معمولی هستند. ازآنجاییکه نسبت موکولهای آب معمولی به آبسنگین در طول زمانهای بسیار طولانی تغییر نمیکند و بررسی این نسبت میتواند کمک بزرگی به تعیین منشأ تشکیل آب بدهد.
از کجا آمدهاند؟
نتایج بهدستآمده از این بررسی نشان میدهد نسبت آبسنگین در این دنبالهدار بسیار بیشتر از نسبت آبسنگین روی زمین است. پروفسور کاترین التوگ از دانشگاه برن سوئیس که محقق اصلی این پژوهش است، میگوید:« این سنگینترین آبی است که در منظومه شمسی مشاهدهشده و سنگینی آن سه برابر بیشتر از سنگینی آب روی زمین است بنابراین این دنبالهدارها کمی توانند منشأ آبروی زمین باشند» این کشف همچنین مطالعات قبلی را تائید میکند که طی آن آب موجود روی دنبالهدارها با روشهای طیفسنجی از راه دور تحلیلشده بودند. حالا بهعنوان یک جایگزین پرفسورالتوگ سیارکها را بهعنوان منشأ آب روی زمین معرفی میکند. سیارکهای که اجرام کوچک و فشرده هستند و در منطقهای نزدیکتر به خورشید یک گرفته و حاوی مقادیر قابلتوجهی آب هستند. مطالعه روی شهابسنگهایی که از این سیارکها جداشده و به زمین رسیدهاند نشان میدهد آب موجود روی آنها بسیار شبیه آب موجود روی زمین است، بنابراین حالا سیارکها که بسیار به زمین نزدیکترند و احتمال برخورد بیشتری باز مین دارند، کاندیداهای درجه اول منشأ آب روی زمین محسوب میشوند. بااینحال بررسیهای بیشتر روی دیگر دنبالهدارها و سیارکهای موجود بین زمین و مریخ میتواند کمک بزرگی به حل مسئله منشأ آب رو زمین باشد. سال گذشته یک مطالعه گسترده درباره منشأ آب روی زمین نشان داده بود که آب فراوانترین ماده موجود در غبار اولیه دیسک منظومه شمسی بوده و در همه جای این منظومه ماده رایجی محسوب میشود. این مطالعه نتیجهگیری کرده بود تشکیل آب روی زمین نیازی به یک منشأ خارجی نداشته و موکولهای آب از ابتدا جزء مواد تشکیلدهنده زمین بودهاند. کشف آب روی دیگر اجرام منظومه شمسی نظیر اروپا قمر مشتری و انسلادوس قمر کیوان(زحل) تائیدی بر این نظریه بوده است.بااینحال هنوز راه درازی تا تعیین قطعی منشأ آب روی زمین باقیمانده که نقشی حیاتی در پدید آمدن زندگی روی زمین داشته است.
