8 سال تلاش برای ساخت رنگ‌های خوراکی طبیعی

دکتر شادی بلوریان، استادیار و مدیر گروه پژوهشی افزودنی های غذایی پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با کمک تیم تحقیقاتی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی ضمن درک این شرایط مخاطره آمیز موفق شدند که پس از هشت سال پژوهش علمی، برای اولین بار در کشور به دانش تولید افزودنی های طبیعی دست پیدا کنند و ضمن بومی سازی دانش تولید رنگ های خوراکی طبیعی، این محصول را در سطح گسترده به بازار هدف عرضه کنند.

بلوریان در گفتگو با سیناپرس به اهمیت این پژوهش علمی در ارتقای سلامت جامعه اشاره می کند و می گوید: با توجه به افزایش روزافزون آمار بیماری های غیرواگیر و شیوع سرطان و بیماری های قلبی و عروقی، استخراج افزودنی های طبیعی و جایگزین کردن آن بجای ترکیبات سنتزی موجود در صنایع تولیدی مواد غذایی، در زمره اولویت های مهم صنایع غذایی بود که از سال 87 روی این هدف مهم تمرکز کردیم، تا هم سلامت محصولات غذایی کشور ارتقا یابد و هم جریان خروج ارز از کشور برای تهیه افزودنی های سنتزی کاهش یابد.

به گفته این متخصص صنایع غذایی، تا سال 87، عمده رنگ های خوراکی که در صنعت تولید مواد غذایی به کار می رفت، رنگ های خوراکی سنتزی وارداتی بود که این مساله هم موجب افزایش بار بیماری های غیرواگیر و هم موجب خروج ارز کشور می شود، این در حالی است که کشور ما به دلیل اقلیم طبیعی متنوع، پتانسیل بالایی برای استخراج رنگ های خوراکی طبیعی دارد.

این استادیار دانشگاه درباره مسیر علمی طی شده برای تولید رنگ های خوراکی طبیعی توضیح می دهد: در فاز اول تولید رنگ های خوراکی طبیعی، حدود 20 طرح پژوهشی را در پژوهشکده علوم و فناوری مواد غذایی جهاد دانشگاهی خراسان رضوی انجام دادیم. در شهریور 93 نیز مرکز تحقیقاتی تولید افزودنی های غذایی با حضور پژوهشگران و مدیران کشوری افتتاح شد.

بلوریان تاکید می کند: با توجه به اینکه در چشم انداز 1404 که جهاد دانشگاهی تعریف کرده است، انجام تحقیقات کاربردی پژوهش محور و در نهایت تجاری سازی آن در اولویت قرار دارد، برای همین ما با هدف تکمیل چرخه تجاری سازی، تاسیس شرکت دانش بنیان را در دستور کار قرار دادیم و در آذر 94 شرکت دانش بنیان افزودنی گلچین توس با برند «افزونه» تاسیس شد. این محصولات دانش بنیان برای اولین بار در کشور تولید شد که البته در تحقق این هدف والا، جهاد دانشگاهی و نهادهای ناظر به ما کمک فراوانی کردند.

دستیابی به دانش فنی استخراج رنگ های طبیعی

با توجه به اخذ انواع مجوزهای تولید و عرضه، هم اکنون محصولات دانش بنیان تولید شده در حوزه رنگ های خوراکی، هم در صنایع، هم برای مصارف خانوار و هم برای صنوف کشور، قابل استفاده است.  

بلوریان درباره ویژگی این محصولات دانش بنیان تولید شده نیز خاطرنشان می کند: در کشورهای مختلف، رنگ های مختلف خوراکی با دوزهای متفاوتی در صنایع غذایی کاربرد دارد، اما طبق تحقیقاتی که انجام دادیم، رنگ طیف زرد مایل به نارنجی در صنایع غذایی ما بیشتر کاربرد داشت که ما هم به همین نیاز بازار توجه کردیم و اولین رنگ های خوراکی طبیعی که تولید کردیم در همین طیف بود. همچنین در کشورهای توسعه از ترکیبات رنگ های خوراکی در فرآیند تولید انواع قرص و شربت ها با اهداف دارویی استفاده می کنند. البته این کار باید با خلوص بالا انجام شود که رنگ های  خوراکی تولید شده ما نیز می تواند این قابلیت را ایجاد کند.

تولید محصول دانش بنیان در کشور و عرضه آن به بازار همواره با چالش های متعددی همراه است. بلوریان به بخشی از این چالش های پیش روی تولید اولین رنگ های خوراکی طبیعی در کشور اشاره می کند و می گوید: در سال 87 پروژه تولید رنگ های خوراکی طبیعی شروع شد و در سال 95 محصول به بازار آمد. یعنی از ایده تا محصول حدود هشت سال به طول انجامید. با توجه به سختی های مسیر علمی که طی شده است، همچنان در زمینه بازارسازی برای فروش محصول نیاز به کمک رسانه ها  و نهادهای فرهنگ ساز داریم تا فرهنگ سازی برای مصرف رنگ های خوراکی طبیعی در کشور نهادینه شود.

بلوریان هشدار می دهد: رنگ های سنتزی خوراکی، ارزان قیمت هستند و رنگ دهی بیشتری دارند. مثلا با مصرف بسیاری از اسنک ها، رنگ های خوراکی روی دست مصرف کننده باقی می ماند که نشانه خوبی نیست. اغلب کارخانه ها به دلیل سودآوری بیشتر از این رنگ ها استفاده می کنند، زیرا سود بیشتر برای آنها در اولویت اول است و سلامت محصول در اولویت دوم. بنابراین اگر از واردات رنگ های سنتزی ممانعت شود و به مردم و فعالان صنایع غذایی نیز درباره خطرات رنگ های سنتزی هشدار داده شود، آنگاه شاهد کاهش مصرف رنگ های سنتزی خواهیم بود؛ مثلا همانطور که با فرهنگ سازی به مرحله ای رسیدیم که هم اکنون بسیاری از خانواده ها از روغن جامد استفاده نمی کنند و روغن های مایع در سبد خانوار، جایگاه جدی دارند، در نهایت ما هم امیدواریم که روزی 100 درصد رنگ های خوراکی به کار رفته در مواد غذایی از رنگ های طبیعی و سالم باشد.

پژوهش های مربوط به تولید رنگ های خوراکی طبیعی، توسط یک متخصص از زنان کشور انجام شده است  که در نهایت به دانش فنی استخراج رنگ های طبیعی در کشور رسیدند. رنگ های طبیعی کورکومین، آنتوسیانین، بیکسین، نوربیکسین، کروسین و … از جمله محصولات قابل تولید در شرکت دانش بنیان افزودنی گلچین توس است که دارای کاربردهای گسترده در صنایع مختلف غذایی داخل و خارج کشور به ویژه صنایعی نظیر تولید فرآورده های اکسترود شده، اسنک ها، ماکارونی، روغن، آبمیوه ها، نوشابه، فرآورده های گوشتی و … است.   

 

گفتگو: امین جلالوند

No tags for this post.