گزارش تصویری و تحلیل فنی مسجد پامنار کرمان
مسجد پا منار شامل سردر ورودی و مناره و صحن کوچکی است .نمای سردر این مسجد با کاشیکاری ، مقرنس کاری زیبا و آجر تزئین شده است كه قسمت عمده كاشی ها هفت رنگ و معرق فیروزه ای ، طلایی ، لاجوردی ،سیاه، خردلی و سفید هستند . قدیمی‌ترین و با ارزش ترین قسمت بنا همین سردر ورودی و مناره مسجد است كه تاریخ ساخت آن سال 793 هجری قمری است . در زیر مقرنس سردر ورودی نورگیر مشبكی دیده می شود .
كاشی كاری معرق و مقرنس‌كاری زیبای این مسجد از نظر هنری بسیار ارزشمند است . خطوط محكم و زیبای ثلث نقوش هندسی و اسلیمی آن از شاهكارهای هنری قرن هشتم هجری محسوب می شود .
بنای مسجد از بیرون فاقد تزئینات خاص بوده و تزئینات آن منحصر به ایوان ورودی است . در حال حاضر مشخص نیست كه ارتفاع تك مناره مسجد چه مقدار بوده اما امروزه 6 متر آن باقی مانده كه با آجر و كاشی مربع كوچك و ساده فیروزه ای مزین گردیده و كاملاً مرمت شده است .
بنای مسجد مشتمل بر سردر ، صحن و شبستان نسبتاً کوچکی است . شبستان مسجد دارای پوشش طاق و گنبد است که بر روی پایه های آجری حجیمی قرار گرفته است . بالای هر یک از این پایه ها ، طاقچه هایی تعبیه شده است . نمای کل شبستان با گچ پوشیده شده است و در ضلع غربی آن محرابی گچکاری شده ، وجود دارد که در میانه آن ، قطعه کاشی بزرگی با طرح محرابی به چشم می خورد . صحن مسجد کوچک است و در قسمت شرق آن کتابخانه مسجد قرار دارد . سنگ کاری ازاره شبستان و پوشش کف از سرامیک بوده و به همراه تعمییر مناره و سنگ فرش حیاط انجام شده است .
بر اساس کتیبه تاریخی سردر مسجد ، این بنا در سال 793 هجری قمری به فرمان عمادالدین سلطان محمود پسر امیر مبارزالدین محمد و برادر شاه شجاع ، از خاندان آل مظفر ساخته شده است .
دونالد ویلبر در توضیحات خود از بناهای ایلخانی در مورد این مسجد چنین نظر داده است : «ساختمان مسجد با نقشه کلی و واحد ( استاندارد ) اگر چه در زمان سلجوقیان آغاز شد ولی تا بعد از پایان قرن چهاردهم که دوره آثار ساختمانی تیموری و صفوی این ، عمومیت نیافت. مسجد در شکل کامل ایرانی خود دارای این خصوصیات است : در اول محور طولی بنا سردر ایوان قرار دارد که جلوی آن صحن باز واقع است . طاقنماهای دور صحن به چهار ایوان ختم می شوند که دو ایوان در محور طولی مسجد و رو به روی ایوان ورودی که سوی دیگر صحن است ، قرار دارد و به شبستان مربع شکلی باز می شود که گنبد دارد و در دیوار انتهایی آن در انتهای محور طولی مسجد ، محراب واقع است. مسجد پامنار کرمان در زمره مسجدهای دارای نقشه معین و کلی قرار داد.»
مسجد پامنار در تاریخ 31/4/1313 به شماره 210 در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است .
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – دانشجوی دکترا باستان شناسی
No tags for this post.
