ایران سرآمد منطقه و جهان اسلام در تولید علم
به گزارش وزارت علوم، دکتر وحید احمدی در تشریح آخرین دستاوردهای علم، پژوهش و فناوری کشور به افزایش سهم ایران در تولید علم دنیا اشاره کرد و افزود: ایران در سال های 2014 و 2015 در پایگاه استنادی ISI سومین رشد علمی در دنیا را پس از کشورهای روسیه و استرالیا به خود اختصاص داده و نسبت به دو سال گذشته میلادی از لحاظ کمیت تولید علم، رشد داشته این در حالی است که رشد کل علم دنیا در پایگاه ISI منفی بوده است.
وی افزود: افتخار دیگر این است که ایران در سال 2015 نسبت به سال 2014 رتبه نخست رشد دنیا در تولید علم برتر را داشته است؛ به گونه ای که در تولید مقالات یک درصد برتر دنیا، 19درصد رشد و در تولید مقالات 10 درصد برتر دنیا 66 درصد رشد داشته ایم.
احمدی درخصوص سهم ایران در کمیت تولید علم کشور نیز توضیح داد: سهم کمیت تولید علم کشور در پایگاه استنادی ISI در سال 2013 برابر با 1.3 درصد بود که این مقدار در سال 2014 به 1.4 درصد افزایش یافت، در سال 2015 به 1.5 درصد رسید و در سال 2016 با افزایش مجدد سهم ایران از کل کمیت تولید دنیا به 1.53 درصد رسیده است.
وی افزود: براساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی اسکوپوس، جمهوری اسلامی ایران در پنج سال اخیر یعنی از 2011 تا 2015 رتبه اول علم منطقه خاورمیانه را کسب کرده است و نگاهی به رتبه تولید علم کشور براساس همین پایگاه نشان می دهد که ایران در سال های 2014 و 2015 رتبه 16 تولید علم بین الملل را به دست آورده است در حالی که ایران در این پایگاه در سال های 2011 و 2012 رتبه 17 را به خود اختصاص داده بود و در دولت یازدهم یک رتبه ارتقا را نشان می دهد.
احمدی به رشد تولید علم برتر در ایران و رشد دو برابری سطح کیفیت پژوهش در کشور اشاره کرد و گفت: اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی ISI تا روز 11 تیرماه 1395 بیانگر آن است که تعداد مدارک کشور در نشریات چارک اول در سال 2015 نسبت به سال قبل از آن افزایش یافته است بنابراین می توان نتیجه گرفت که سطح کیفی پژوهش محققان و پژوهشگران در حال افزایش است.
دبیرکل شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) ادامه داد: در سال 2010 ایران، سه هزار و 388 مدرک در نشریات چارک اول منتشر کرده بود که این آمار در سال 2011 به پنج هزار و 94 مورد و در سال 2012 به پنج هزار و 567 مدرک افزایش یافت.
وی یادآور شد: در سال 2013 کمیت تولید علم برتر کشور دوباره افزایش یافت و به پنج هزار و 824 مورد و در سال 2014 نیز تعداد مدارک کشور در نشریات چارک اول به 6 هزار و 625 مورد افزایش یافت و در آخرین سال قابل محاسبه یعنی در سال 2015 کیفیت پژوهش های کشور نسبت به سال 2014 افزایش داشت و به 6 هزار و 854 مورد رسید و به این ترتیب تعداد مدارک با کیفیت کشور در سال 2015 نسبت به سال 2010 دو برابر شده است.
احمدی افزود: در حال حاضر از منظر تولید علم، ایران از یک جایگاه رفیع بین المللی برخوردار است و دومین قدرت علمی در بین 120 کشور عضو جنبش عدم تعهد محسوب می شود.
وی تصریح کرد: ایران همچنین در سال های متمادی برترین کشور از نظر علمی در بین کشورهای عضو اوپک بوده است و با کسب رتبه اول تولید علم در بین کشورهای منطقه خاورمیانه و همچنین رتبه نخست در بین 57 کشور اسلامی سرآمد منطقه و جهان اسلام به شمار می آید.
معاون وزیر علوم به ارتقای 2 پله ای زبان فارسی به عنوان زبان علمی دنیا در دولت یازدهم اشاره کرد و گفت: بر اساس اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی اسکوپوس رتبه زبان فارسی به عنوان زبان علمی دنیا در سال 2015 نسبت به سال 2014 دو رتبه ارتقا یافته و به جایگاه 15 جهان رسیده است.
وی تصریح کرد: بررسی پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI) موسسه تامسون رویترز نشان می دهد که 35 دانشگاه و موسسه تحقیقاتی کشور به جمع دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی یک درصد برتر دنیا راه یافتند که این موسسات شامل 14 دانشگاه جامع، 10 دانشگاه و موسسه تحقیقاتی علوم پزشکی، 8 دانشگاه صنعتی، دو دانشگاه غیرمتمرکز و یک پژوهشگاه است.
** افزایش مقالات مشترک پژوهشگران ایرانی با محققان خارجی
احمدی همچنین به افزایش تعداد مقالات مشترک پژوهشگران ایرانی با محققان خارجی در سال های اخیر اشاره کرد و گفت: مطابق گزارش پایگاه اسکوپوس در سال 2012، حدود 18 درصد مقالات تولیدی ایران با پژوهشگران خارجی مشترک بوده است که در سال 2015 این رقم به 21.2 درصد افزایش یافته و همچنین مطابق گزارش پایگاه آی.اس.آی تعداد مقالات مشترک ایران در سال 2012، حدود 19.6 درصد بوده که این رقم در سال 2015 به 23.4 درصد افزایش یافته است که خود نشان از افزایش مراودات و تعاملات علمی با سایر کشورها دارد.
وی همچنین با اشاره به رشد قابل ملاحظه تعداد دانشمندان برتر ایرانی در سطح دنیا افزود: تعداد دانشمندان یک درصد برتر ایرانی در سطح جهان در سال 2014 تعداد 173 نفر بود که در سال 2015 به 229 نفر افزایش یافت و این امر حاکی از ارتقای کیفی دانشمندان ایرانی است.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم از ارتقای زیرساخت های پژوهشی کشور خبر داد و گفت: تعداد نشریات معتبر علمی ایران در سال 1392، یک هزار و 331 عنوان بوده که در سال 1395 به یک هزار و 536 نشریه افزایش یافته است و تعداد نشریات نمایه شده ایرانی در پایگاه بین المللی ISI در سال 1392 نیز 40 نشریه بوده که در سال 1395 به 44 عنوان افزایش یافته است.
وی از راه اندازی 30 انجمن علمی در کشور در دولت یازدهم خبر داد و گفت: در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی و افزایش بهره وری در کشور در دولت یازدهم بیش از 100 آزمایشگاه مرکزی در دانشگاه ها ایجاد، تجهیز و راه اندازی شده است در حالی که در سال 2012 این تعداد کمتر از 20 آزمایشگاه مرکزی بوده است و اکنون تعداد 130 آزمایشگاه مرکزی در مراکز آموزش عالی مشغول فعالیت و خدمت رسانی هستند.
به گفته احمدی در راستای تحقق اقتصاد دانش بنیان در سال های اخیر توجه ویژه ای به بحث فناوری و نوآوری در کشور به عمل آمده است به طوری که در دولت یازدهم تعداد 5 پارک علم و فناوری دولتی و یک پارک علم و فناوری خصوصی ایجاد و راه اندازی شده و دو پارک تخصصی نیز در حال راه اندازی است.
دبیرکل شورای عالی عتف به ایجاد و راه اندازی 39 مرکز رشد علم و فناوری در دولت یازدهم اشاره کرد و توسعه مناطق ویژه علم و فناوری را از سیاست های دولت برشمرد.
وی افزود: در دولت فعلی، پنج منطقه ویژه یا کریدور علم و فناوری در استان های آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهان، یزد و بوشهر راه اندازی و تشکیلات و ساختار آنها نیز ایجاد شده است.
احمدی تصریح کرد: از دیگر ساختارهای فناوری مورد توجه، ایجاد و راه اندازی دفاتر انتقال فناوری در دانشگاه است که اکنون در 4 دانشگاه بزرگ کشور دفاتر انتقال فناوری راه اندازی شده اند و همچنین حدود 100 مرکز نوآوری و کارآفرینی در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی ایجاد شده است.
وی ادامه داد: در دو سال گذشته صادرات محصولات دانش بنیان با وجود جوان بودن مراکز فناوری به بیش از 120 میلیون دلار رسید و گردش مالی پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری در سال 1394 نیز افزون بر یک هزار و 800 میلیارد تومان بوده در حالی که بودجه عمومی این مراکز در سال 1394 حدود 120 میلیارد تومان بوده است و این موضوع، بالا بودن کارایی و پتانسیل در خور پارک ها و مراکز رشد را نشان می دهد.
احمدی آمار اشتغال مستقیم ایجاد شده در پارک ها و مراکز رشد علم و فناوری کشور در سال 94 را حدود 30 هزار شغل اعلام کرد و گفت: در 6 ماهه اول سال 1394تعداد 774 ایده در مراکز فناوری تبدیل به محصول فناورانه شده اند که 577 محصول از آنها به مرحله تجاری سازی رسیده و روانه بازار شده است.
معاون وزیر علوم از افزایش تعاملات صنعت و دانشگاه در دولت یازدهم خبر داد و افزود: تعداد 17 تفاهم نامه با بخش های صنعت و وزارتخانه های مرتبط توسط معاونت پژوهش و فناوری منعقد شده است که از مهمترین آنها می توان با قرارداد با وزارت نفت به ارزش بیش از 10 هزار میلیارد ریال در حوزه بالا دست و قرارداد به ارزش بیش از پنج هزار میلیارد در حوزه پایین دست با وزارت نفت اشاره کرد که یک رویداد تاریخی در تعاملات وزارت نفت و وزارت علوم محسوب می شود.
وی همچنین به انعقاد تفاهم نامه با وزارت صنعت در زمینه فرصت مطالعاتی صنعتی داخل و پسا دکترای صنعتی اشاره کرد که قرار است اعضای هیات علمی برای استفاده از این دوره ها معرفی شوند.
