سیگار مانع توسعه پایدار در کشورهای جهان سوم
دکتر محمدرضا مسجدی در گفت و گو با ایرنا با اشاره به برگزاری اجلاس توسعه پایدار که چند ماه پیش در اتیوپی برگزار شد، افزود: اگر سازمان های مختلف مربوط به سازمان ملل متحد مانند سازمان جهانی بهداشت که فعالیت تخصصی آن بهداشت و سلامت است، درباره دخانیات صحبت کند، دور از انتظار نیست، اما واحد توسعه پایدار سازمان ملل متحد، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی که کارکرد آنها مسائل بهداشتی نیست یکی از راه های مبارزه با فقر را مبارزه با دخانیات می دانند.
وی با بیان اینکه نظر به اهمیت موضوع دخانیات این مساله از موضوع صرف سلامت خارج شده است، ادامه داد: در ایران موضوع دخانیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و در آخر بهداشتی است، یعنی استعمال دخانیات بیشتر جنبه سیاسی دارد.
***سود به جیب خارجی ها، دود به ریه ایرانی ها/ مارلبرو پرمصرف ترین سیگار در تهران
مسجدی با بیان اینکه بیش از 90درصد سود دخانیات به جیب آمریکایی ها می رود، گفت: سال 1968 در آمریکا مبارزه با دخانیات آغاز شد. مصرف سیگار در آمریکا و بیشتر کشورهای توسعه یافته سیر نزولی را طی می کند،به طور مثال میزان استعمال دخانیات در دبیرستان های آمریکا از سال 2013 تا 2015 میلادی 43 درصد کاهش یافته است همچنین میزان استعمال سیگار در مردان نصف شده و از 54 درصد به 26 درصد و در زنان از 22 درصد به 18 درصد رسیده است.
عضو ایرانی گروه برنامه ریزی و نماینده کشوری گارد (اتحادیه جهانی علیه بیماری های تنفسی) با بیان اینکه شدیدترین قوانین محدودیت استعمال دخانیات مربوط به آمریکا است، گفت: معاهده جهانی کنترل دخانیات در سال 1385 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ایران جزو 45 کشور اول دنیا در تصویب آن بود، اما کشوری که آن را امضا نکرد آمریکا بود.
وی تصریح کرد: در معاهده جهانی کنترل دخانیات، بندهایی وجود دارد که کشورهای مختلف را به وظایفی مانند کنترل قاچاق سیگار و کنترل تولید و توزیع مکلف می کند، در واقع آمریکا وارد قوانین بین المللی نشد اما قوانین ایالتی بسیار سختی به ویژه در ایالت نیویورک دارد.
دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با بیان اینکه چهار شرکت بین المللی متولی بیش از 90 درصد صنعت مستقیم دخانیات هستند، گفت: نخستین شرکت آمریکایی، فیلیپ موریس (Philip Morris) است که نشانگر اصلی آن، سیگار مارلبرو است.
وی تصریح کرد: واردات این سیگار (مارلبرو) بعد از انقلاب ممنوع شد اما نکته تامل برانگیز این است که این برند پرمصرف ترین سیگار در شهر تهران است و روزانه حداقل 4 تا 5 تریلی آن به تهران قاچاق می شود.
به گفته دکتر مسجدی، دومین برند معروف شرکت آر. جی. رینولدز (R.J. Reynolds Tobacco) است که این هم یک شرکت آمریکایی است و شرکت بی.ای.تی (British American Tobacco) و جی.تی.آی (Japan Tobacco International) سومین و چهارمین شرکت بزرگ فعال در بخش دخانیات به شمار می روند که بی.ای.تی در ایران برندهای 'کنت و مونتانا' و جی.تی.آی که شرکتی ژاپنی است و در عین حال 90درصد سهام آن در دست آمریکایی ها است، برندهای 'وینستون و مگانا' را تولید می کند.
مسجدی با اشاره به این که شرکت بی ای تی (BAT) در اشتهارد کارخانه احداث کرده است با طرح پرسشی در خصوص امکان سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی یا انگلیسی در ایران در خلال اعمال تحریم ها، تصریح کرد: هیچ شرکتی حتی بعد از برجام هنوز به راحتی نمی تواند در ایران کارخانه احداث کند در عین حال، تنها عرصه معاف از این محدودیت، دخانیات است که یک پارادوکس تامل برانگیز است.
وی تصریح کرد: چرا انبوه شرکت های امریکایی متقاضی سرمایه گذاری در ایران، نمی توانند از وزارت خزانه داری آمریکا مجوز دریافت کنند، اما با احداث کارخانه تولید سیگار مشکلی وجود ندارد.
مسجدی گفت: بعد از برجام، ژاپنی ها که در دنیا معروف و شاخص از نظر فناوری هستند، درصدد احداث یکی از بزرگترین کارخانه های تولید توتون قلیان در منطقه در ایران برآمده اند، در واقع شعار صنایع دخانی این است که 'همه چیز از شما (زمین حاصلخیز، کارگر ارزان، تولید محلی مشارکتی، مصرف بیشتر، بیماری و عوارض) و در مقابل سود حاصل از آن ما باشد.'
*** مالیات سیگار اقدام برد- برد
عضو ایرانی گروه برنامه ریزی و نماینده کشوری گارد گفت: مالیات بر سیگار اقدام برد- برد برای مردم و دولت است، بانک جهانی اعلام می کند برای مقابله با بیماری های ناشی از سیگار و آسیب هایی که مصرف آن به خانواده و جامعه تحمیل می کند، باید سیگار را گران کرد.
مسجدی ادامه داد: صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سازمان جهانی بهداشت در 28 کشور دنیا مطالعه ای نسبت به این موضوع انجام داده که براساس آن، هر 10 درصد افزایش قیمت سیگار، 8 درصد مصرف آن را کاهش می دهد.
وی افزود: افزایش مالیات سیگار براساس قیمت خرده فروشی اثرات مهمی برای خانواده و جامعه دارد و سبب کاهش بیماری و افزایش بودجه دولت برای ارتقای برنامه های بهداشت، درمان و آموزش می شود.
دکتر مسجدی اظهار کرد: عده ای معتقدند اگر قیمت بالا رود، قاچاق هم زیاد می شود، ما نمی گوییم قیمت بالا برود، می گوییم مالیات را درست بگیریم. وقتی سیگار 10 درصد گران شود مصرف آن 8 درصد کاهش می یابد.
به گفته وی، افزایش مالیات مصرف در میان قشر فقیر جامعه را کاهش می دهد و قشر جوان هم به خاطر محدودیت منابع مالی که دارند، کمتر مصرف می کنند. نباید سیگار ارزان باشد.
وی تصریح کرد: در مالیات، اولین موضوع این است که قیمت اولیه آن900 تومان است ولی در مغازه این سیگار 4500 تومان به فروش می رسد. کاری نداریم قاچاق باشد یا قانونی. دولت 900 تومان را مالیات می گیرد، در حالی که دولت باید مالیات 4500 تومانی را بگیرد.
دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات اظهار کرد: مالیات اهرم جدی برای مبارزه با دخانیات است اما همه چیز نیست. ما جزو معاهده هستیم و هر 3 ماه یکبار تیم برای ارزیابی به ایران می آید. مهمترین فاکتوری که در سال 1394 تیم ارزیابی از ایران ایراد گرفت، مساله مالیات بود.
مسجدی گفت: آنها اعلام کرده اند پیچیده ترین و مبهم ترین فرم مالیات بر دخانیات برای ایران است و بهترین الگوی شما کشور ترکیه است.
*** فرهنگ سازی، نیاز ضروری
عضو ایرانی اتحادیه جهانی علیه بیماری های تنفسی ادامه داد: حدود 22 درصد مردان و 2 تا 3 درصد زنان کشور سیگاری هستند؛ یعنی به طور متوسط بین 12 تا 14 درصد از جمعیت کشور. البته این ارقام در استعمال قلیان متفاوت است. سن استعمال قلیان در کشورمان به زیر 15 سال رسیده است.
وی ادامه داد: بدترین آمار مصرف قلیان در بین زنان مربوط به برخی از استان ها می شود که 18 درصد دختران قلیان می کشند.
مسجدی با بیان این که ما به شدت نیازمند کار فرهنگی هستیم، به طرح پاد ( دانشگاه و بیمارستان بدون دخانیات ) اشاره کرد و گفت: وزارت علوم قبول کرده است که دانشگاه بدون دخانیات را که 9 فرمان دارد، برای سال 95 عملیاتی کند.
وی تصریح کرد: هر سال وزارت علوم و بهداشت دانشگاه ها و بیمارستان ها را دسته بندی می کنند که یکی از این معیارها باید بدون دخانیات بودن آنها باشد. عدم استعمال سیگار در دانشگاه ها و بیمارستان ها باید جزو امتیازها و شاخص های رتبه بندی قرار گیرد.
