با تلاش یکی از شرکت های دانش بنیان جهاددانشگاهی محقق شد؛
ارتقای بهره وری تولیدات دامی با تولید جنین گاوهای ممتاز

بالا بودن هزینه های تولید هر واحد شیر و گوشت یکی از چالش های دائمی تولید کنندگان در صنعت دامپروری است در حالی که کشورهای پیشرفته در دهه های اخیر با استفاده از فناوری تکثیر گاوهای ممتاز با تکنیک تولید آزمایشگاهی جنین موفق به کاهش 20 الی 30 درصدی هزینه های تولید شده اند.

پژوهشگران یکی از شرکت های دانش بنیان وابسته به جهاددانشگاهی پژوهشگاه ابن سینای جهاددانشگاهی نیز برای نخستین بار در کشور به منظور ارتقای بهره وری تولیدات دامی موفق به تولید جنین گاوهای ممتاز شده اند.

مصطفی پور نور علی، یکی از پژوهشگران این شرکت دانش بنیان در گفتگو با خبرنگار سیناپرس گفت: هدف اصلی ما در این شرکت اصلاح نژاد و تولید جنین گاوهای ممتاز نژادهای شیری (جرزی)، گوشتی( شاروله، لیموزین و آکیتن)، شیری- گوشتی ( سیمنتال) است.

وی به اهمیت این مساله پرداخت و افزود: امروزه کشورهای پیشرفته دنیا مانند استرالیا و آمریکا، برنامه چند ساله ای برای تحقق این مساله دارند. آنها قصد دارند تعداد دام هایشان را کاهش دهند و به همان میزان شیر و گوشت تولید کنند. در واقع این کشورها بنا دارند دام های بومی یا کم تولیدشان را با دام های پر تولید جایگزین کنند.

وی خاطرنشان کرد: یکی از بهترین راه ها برای اصلاح نژاد، تولید جنین است. در گذشته اسپرم را وارد می کردند و در بدن گاوهای بومی یا معمولی می کاشتند. حدودا چهار نسل طول می کشید تا به کمک این روش گاو خالص ایجاد شود اما با این روش گاوهای ماده ممتاز و اسپرم های ممتاز تعیین جنسیت شده وارد کشور کرده ایم. سپس این گاوها در محیط آزمایشگاهی، لقاح آزمایشگاهی (IVF) داده شده اند. پس از گذشت هفت روز، در مرحله بلاستوسیت نیز فریز شده و هروقت نیاز پیدا می کنیم آنها را دوباره ذوب و در رحم گاو معمولی می کاریم. با این روش می توانیم در نسل اول یک جنین کاملا ممتاز و یک گوساله صد در صد خالص بدست بیاوریم.

وی اظهارداشت: اکنون کشورهایی مانند برزیل، ژاپن، استرالیا و انگلیس در این زمینه پیشگام هستند. در خاورمیانه نیز ایران در زمینه تولید جنین گاوهای ممتاز پیشتاز است.

پور نور علی به خبرنگار سیناپرس گفت: شرکت ما برای تولید این گوساله ها، ابتدا گاوهای ماده شیری نژاد جرزی را از دانمارک و گاوهای ماده شیری گوشتی سیمنتال را از آلمان و گاوهای ماده گوشتی را از فرانسه و همچنین اسپرم های گاوهای نر را نیز وارد کرده است اما اکنون بدون انجام واردات می تواند جنین و گوساله این گاوها را تولید کند.

وی یادآورشد: هر گاوی برای اینکه در دوازده ماهگی به سن تولید مثل برسد، یک بار می تواند زایمان کند. سپس یک دوره نقاهت دارد و می تواند زایمان بعدی اش را انجام دهد، اما ما پیش از اینکه گاوها به سن تولید مثل برسند از 6 الی 7 ماهگی شروع به تخمگ گیری می کنیم. امکان دارد در هفته 5 تا 20 تخمک بگیریم. به طور میانگین در طول سال یک گاو یک گوساله تولید می کند اما با این روش می توانیم هفته ای 3 جنین بگیریم و به دامداری های سراسر کشور انتقال دهیم. این مساله باعث اصلاح نژاد دام کشور می شود که برای زنجیره غذایی کشور اهمیت دارد، زیرا اکنون بیشتر نهاده های دامی وارداتی هستند. قیمت این نهاده ها نیز بالاست. ایران برخلاف اروپا کشوری نیست که دام ها در مزرعه چرا کند. ما باید برای دام ها علوفه بخریم که هزینه بسیار زیادی به دنبال دارد.

این پژوهشگر به مزایای تولید این گاوها اشاره کرد و در این خصوص بیان کرد: این گاوها نسبت به گاوهای معمولی مزایای زیادی دارند. به عنوان مثال چربی و کیفیت شیر گاوهای شیری نژاد جرزی نسبت به گاوهای معمولی بالاتر است. هزینه نگهداری این گاوها  نیز 20 تا 25 درصد کمتر از دام های معمولی است. همچنین این گاوها نسبت به خیلی از بیماری ها مقاوم هستند. وزن گیری گاوهای گوشتی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. گاوهای معمولی 500 الی 550 کیلوگرم هستند اما وزن این گاوها به حدود 800 کیلوگرم می رسد. 50 درصد گاوهای معمولی لاشه شان گوشت می شود اما لاشه این گاوها تا 65 درصد گوشت است.

وی به مشکلات اجرای این طرح در ایران اشاره کرد و به خبرنگار سیناپرس گفت: افزایش قیمت نهاده های دامی از مهمترین مشکلات ما برای اجرای این طرح است. حذف ارز 4200 هزار تومانی باعث افزایش قیمت نهاده های دامی شده است. توقع ما از مسوولان این است که دامداران به ویژه بخش خصوصی را برای خرید این نوع جنین ها حمایت کنند زیرا قیمت جنین این گاوها نسبت به اسپرم بسیار گران تر است؛ قیمت هر جنین 5 میلیون تومان اما هزینه هر اسپرم 200 هزارتومان تا 2 میلیون تومان است. در نتیجه دامدار ترجیح می دهد، به جای جنین اسپرم بخرد. دامداران باید توجیح شوند که با وارد کردن اسپرم به رحم گاو ماده، گاوی دو رگه ( نه خالص) می گیرد و اگر بر فرض قیمت یک گوساله 40 الی 50 میلیون تومان است، دامداران با 5 میلیون تومان می توانند به راحتی یک گوساله تامین کنند.

گفتگو: فرزانه صدقی

No tags for this post.