بررسی علمی پیوند یک هنر محبوب با تجارت نشان داد؛
موسیقی محلی از سودآورترین صنایع فرهنگی است

تلفیق هنر با تجارت، یکی از طریف ترین کارهایی است که بایستی با روشی درست و با پشتوانه حمایت هایی همه جانبه صورت گیرد. محققان کشور در یک مطالعه جدید، چالش های پیش روی کارآفرینی با موسیقی محلی ایران و راهکارهای مربوطه را بررسی کرده اند.

به گزارش سیناپرس. ایران، سرزمینی با اقوام و فرهنگ های متنوع و متکثر است و هر قومی، زبان، لهجه، آداب و رسوم و موسیقی خاص خود را دارد. با این حال در دوران معاصر، فرهنگ محلی به طور عام و موسیقی محلی به طور خاص با دو چالش اساسی روبرو بوده است. چالش اول، ظهور مدرنیته بود که کلیت فرهنگ ایرانی و به خصوص فرهنگ های محلی را دچار تکانه های شدیدی کرد و بازتولید و بازآفرینی آن را در شرایط سخت تری قرار داد. چالش دوم، ظهور دولت-ملت مدرن و تسلط سیاست های مرکزگرایانه بود که با ظهور حکومت پهلوی آغاز و هنوز ادامه دارد. چنین شرایطی نوعی سیاست فرهنگی متناقض را رقم زده که مشکلاتی را به دنبال داشته است.

به گفته پژوهشگران، ایران در زمینه موسیقی محلی از پتانسیل بالایی برخوردار است. در مناطق مختلف کشور و خرده فرهنگ های گوناگون، نواها، آواها، سازها و به طور کلی موسیقی بومی و محلی مختلف و متنوعی وجود دارد که شناسایی و بهره برداری از چنین فرصتی می تواند به رشد صنایع فرهنگی کشور کمک کند.

به اعتقاد برخی متخصصان خارجی نیز موسیقی محلی ایران مثل موسیقی گیلکی، کردی، بلوچی، لری و لکی از غنای بالایی برخوردار است، اما هنوز ناشناخته باقی مانده است و جهان از وجود چنین گنجینه گرانبهایی خبر ندارد و این امر با توجه به پیشرفت تکنولوژی در حوزه موسیقی محلی ناخوشایند است. به گزارش سیناپرس،چنین ظرفیتی در حوزه موسیقی محلی، نه تنها سرمایه ای نمادین و فرهنگی است که باید حفظ و نگهداری شود، بلکه می تواند موضوع کارآفرینی، کسب و کار و سودآوری اقتصادی باشد.

برای بررسی بیشتر این موضوع از دیدگاه علمی، محققانی از دانشگاه تهران پژوهشی را به انجام رسانده اند. در این پژوهش، چالش‌ها و راهکارهای خلق ثروت از موسیقی محلی ایران بررسی شده اند.

برای انجام این مطالعه که با محوریت موسیقی محلی استان کهگیلویه و بویراحمد اجرا شده است، محققان از نظرات 12 نفر از کنشگران موسیقی محلی استان استفاده کرده و چالش‌های موسیقی محلی و راه‌کارهایی برای رشد و سودآوری در این حوزه را شناسایی کرده اند.

بر اساس یافته های این تحقیق که در فصل نامه جامعه شناسی فرهنگ و هنر وابسته به دانشگاه کردستان منتشر شده اند، سابقه نگرش منفی به موسیقی، نبود سابقه مصرف عمومی هنر، ذائقه موسیقیایی، پایین بودن درآمد اقتصادی مردم، نبود حامیان مالی، گران بودن ادوات موسیقی و محدودیت واردات تجهیزات استودیویی، ابهام در احکام موسیقی، حساسیت‌های مذهبی، مدیران غیرمتخصص، کمبود امکانات زیرساختی و بودجه، استفاده ابزاری از هنرمندان در جهت مقاصد ایدئولوژیک و نقض حقوق مؤلف از جمله چالش‌ها و محدودیت‌هایی است که موسیقی محلی با آن روبروست.

به گزارش سیناپرس، هادی نظری، پژوهشگر ارتباطات دانشگاه تهران و همکارش به عنوان مجریان این پژوهش می گویند: حمایت از گردشگری موسیقی، تأسیس تلویزیون اینترنتی، تشکیل نهاد مدیریت جمعی، استفاده از بازی‌های دیجیتال، استفاده از ظرفیت مهاجران قومی در شهرهای بزرگ کشور، استفاده از ظرفیت مهاجران خارج از کشور، حضور در فستیوال‌های جهانی، بازاریابی محلی، ملی و جهانی، سرمایه‌گذاری در آموزش، حمایت رسانه‌ای از کارآفرینی فرهنگی، توزیع نوآورانه و دیجیتال موسیقی و حق پخش رسانه‌ای راه‌کارهایی هستند که می‌توانند به صورت مستقیم و غیرمستقیم به رشد، ترویج و در نتیجه تولید ثروت در صنعت موسیقی محلی بینجامند.

به گفته آن ها، نکته مهم و قابل تأمل آن است که اغلب راه‌کارهای فوق با توجه به فضای نوین رسانه‌ای ارائه شده اند. لذا از آنجا که در ایران گفتمان دولتی بر حوزه سیاستگذاری فرهنگ و رسانه غلبه دارد، تغییر در سیاست‌های فرهنگی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌هاست که می‌تواند بستری برای تحقق این راه‌کارها، فراهم کند.

امروزه موسیقی محلی برای حفظ، گسترش و تداوم خود نیاز به توجیه اقتصادی دارد. در واقع شکل گیری بازار محصولات فرهنگی علاوه بر سودآوری، لازمه حفظ و گسترش موسیقی محلی محسوب می شود.

نظری و همکارش معتقدند: موسیقی یکی از هنرهای جذاب و پرمخاطب دنیاست و این ظرفیت را دارد تا به یکی از سودآورترین صنایع فرهنگی تبدیل شود. با این حال شرایط خاص سیاسی و اجتماعی ایران باعث شده که این هنر همواره با چالش های متعددی روبرو باشد. چالش های گفته شده توسط کنشگران موسیقی عمدتا به ضعف سیاست های دولتی در این حوزه برمی گردد. گرچه این سیاستها از دولتی به دولت دیگر متفاوت بوده اند.

آن ها ادامه می دهند: گستردگی نهادهای فرهنگی و متولی در حوزه موسیقی نظیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حوزه هنری، سازمان تبلیغات اسلامی، صدا و سیما وغیره که بعضا از سیاست واحدی پیروی نمی کنند، باعث شده چالش هایی نظیر مدیریت، بودجه و امکانات و استفاده ابزاری از هنر در هر دوره ای وجود داشته باشد، چالش هایی که کنشگران تاکید ویژهای بر روی آن ها داشتند.

بر اساس این تحقیق، اگرچه حساسیت مذهبی در خصوص موسیقی نسبت به گذشته کمتر شده، اما شرایط اقتصادی از جمله چالش های روبه افزایشی است که همه صنایع و مشاغل در کشور را تحت تاثیر قرار داده و موسیقی محلی نیز از این امر مستثنی نیست. درآمد پایین اقتصادی مردم از سویی و ضعف بنیان های اقتصادی کشور از سوی دیگر، شرایط را برای رونق صنعت موسیقی سخت کرده است. بنلبراین برای درآمدزایی از این هنر ارزشمند بایستی به موارد فوق توجهات ویژه ای کرد.

گزارش: محمدرضا دلفیه