فهم انبساط جهان هستی
به گزارش سیناپرس به نقل از اسپاش، یکی از ماموریت‌های مهم مورد انتظار در زمینه‌ی اکتشافات فضایی طی سال‌های آینده برگرفته از نام ریاضیدان معروف یونانی می‌باشد. ایوکلید (Euclid) یا اقلیدس ماموریتی فضایی از جانب سازمان فضایی اروپا (ESA) است که در سال 2011 استارت زده شد و ماهواره‌ی این ماموریت در سال 2020 به فضا پرتاب خواهد گشت. در سال 2012 این ماموریت به طور رسمی به کنسرسیومی متشکل از محققان فیزیک تئوری، فیزیک ذرات، اخترشناسان و منجمان، مهندسین و تکنیسین‌ها با نام کنسرسیوم ایوکلید واگذار شد. این کنسرسیوم مسئولیت انجام ماموریت، تهیه‌ی ابزارهای مورد نیاز و تولید داده را بر عهده دارد. مراکز پژوهشی و دانشگاه‌های ۱۵کشور در کنسرسیوم ایوکلید مشارکت دارند و مراکز علاقمند از سایر کشورها همچنان می‌توانند به آن بپیوندند.
بنا به گفته یوگن گرین (Eugenie Grin)، نماینده این کنسرسیوم در نمایشگاه هوافضای پاریس ۲۰۱۷ (لبورژه) در مصاحبه با خبرنگار پایگاه خبری فضایی ایران، اسپاش، هدف از ماموریت ایوکلید پیدا کردن فهم درستی از شتاب یافتن انبساط جهان و درک کردن علت این پدیده (که فیزیکدانان از آن با نام انرژی تاریک یاد می‌کنند) می‌باشد. انرژی تاریک حدودا 75 درصد از انرژی کل جهان را تشکیل می‌دهد و به همراه ماده‌ی تاریک غالب محتوای ماده-انرژی جهان را در بر می‌گیرد. هر دوی این پدیده‌ها مرموز هستند و طبیعت ناشناخته‌ای دارند اما می‌توان گفت که کنترل تغییرات گذشته، حال و آینده‌ی جهان بدست آنهاست.
وی با استقبال از حضور محققان کشورهای مختلف در این پروژه اظهار کرد ایوکلید برای پاسخ دادن به سوالهای فیزیک بنیادی و جهانشناسی در مورد طبیعت و خواص انرژی تاریک، ماده‌ی تاریک و جاذبه تغییرات جهان را در طی 10 میلیون سال گذشته مطالعه خواهد کرد. این ماهواره همچنین اطلاعات روشنگرانه‌ای را در مورد فیزیک جهان اولیه و شرایط ابتدایی‌ای که باعث شکل‌گیری ساختار جهان هستی شده فراهم می‌کند.
با استفاده از دو کاوشگر مکمل ماموریت ایوکلید، آثار انرژی تاریک و جاذبه ردیابی شده و از آنها برای یافتن نشانه‌هایی از نرخ انبساط جهان و رشد ساختارهای کیهانی استفاده می‌شود. بدین منظور آژانس فضایی اتحادیه اروپا ESA شرکت فرانسوی تالس آلنیا )Thales Alenia Space( را برای ساخت ماهواره و سازمان دفاع و فضای ایرباس (Airbus DS) را برای ساخت محموله انتخاب کرده است. تلسکوپ ایوکلید با آینه‌ی 1.2 متری توسط تالس آلنیا و ابزارهای تصویربرداری پانوراما(VIS) و طیف‌سنج مادون قرمز (NISP) آن توسط کسرسیوم ایوکلید ساخته می‌شوند. این ماهواره توسط راکت Soyuz ST-2.1B به فضا پرتاب خواهد شد و در قالب ماموریتی 6 ساله به فعالیت خواهد پرداخت.
ایوکلید 15 هزار درجه‌ی مربع از فضای تاریک که در معرض نور منظومه‌ی شمسی و حتی کهکشان راه شیری نیستند را مورد مشاهده قرار خواهد داد و در مجموع فعالیت خود صدها هزار تصویر و چند پتابایت داده (یک پتابایت=هزار ترابایت) جمع‌آوری می‌کند.
طبق اطلاعاتی که در سال 2013 منتشر شده بود بودجه‌ی کلی حدودا 810 میلیون دلاری برای ماموریت ایوکلید در نظر گرفته شده بود اما با توجه به عظمت این پروژه شاید اکنون مقدار بودجه‌ی هزینه شده بیشتر از این میزان باشد. ناگفته نماند که این ماموریت تنها ماموریتی نیست که در این زمینه انجام می‌شود و ناسا با وجود سرمایه‌گذاری در این پروژه قصد دارد خود نیز ماموریتی به صورت مستقل برای درک انرژی تاریک انجام دهد.
