آرین کربلائی: با پایان سال 2023 میلادی، قزاقستان از کارنامه خود در توسعه دیجیتال، نوآوری و صنعت هوا فضا در سالی که تمام شد، رونمایی کرد. کارنامه‌ای که نشان از تغییر حرکت این کشور با رویکرد خدمات دیجیتال برای مردم با الکترونیکی شدن خدمات دستگاه‌های دولتی و البته بهبود شاخص نوآوری دارد. اما سال 2024 قزاقستان دنبال چیست، هنوز باید صبر کرد.

به گزارش سیناپرس، روند توسعه دیجیتال در قزاقستان به سمتی می‌رود که هم مراجعه حضوری شهروندان برای دریافت خدمات دولتی و هم هزینه‌های دولت کاهش می‌یابد و نکته مهم اینکه این کشور روی نوآوری سرمایه گذاری وسیعی انجام داده است. خوانش کارنامه این کشور همسایه آبی ایران می‌تواند به شناخت ما از روند پیشرفت‌ها و چالش‌های توسعه دیجیتال کمک کند. این گزارش را بخوانیم:

1. Big data: به لطف Big data یا همان کلان داده‌ها نیاز به مراجعه مردم برای گرفتن گواهی‌ها در قزاقستان کمتر شده تا جایی که 106 هزار دانش آموز برای دریافت گواهینامه از موسسات آموزشی و درمانگاه‌ها و ارائه آن به اداره ثبت نام و سربازی 2 هفته معطل می‌شدند اما الان آنها دیگر نیازی به تایید وضعیت دانشجویی خود ندارند و با پیوند پایگاه‌های 3 وزارتخانه، دانشجویان بدون گواهی به صورت خودکار از سربازی آزاد می‌شوند نیازی به گرفتن معافیت تحصیلی ندارند.
2. خدمات دیجیتال برای مردم: تقاضا برای گرفتن خدمات به صورت آنلاین در قزاقستان در حال افزایش است و تاکنون 5 درصد وکالتنامه‌ها به فرمت دیجیتال منتقل شده و55 درصد از ثبت نام خودروها به صورت آنلاین انجام و 67 درصد وام‌های مسکن به صورت آنلاین از بانک‌ها تایید می‌شود. پروژه دولت الکترونیک قزاقستان به گونه‌ای طراحی شده که تولد هر شهروند را تبریک بگوید یا از قبل اطلاع دهد که تاریخ مدرکش منقضی شده است.
3. پروژه‌های آزمایشی: پروژه‌هایی مانند لغو 12 گواهی مختلف مورد نیاز برای استخدام، اتصال به اینترنت، ثبت اظهارنامه و انتظار در نوبت برای مهدکودک در قزاقستان حال توسعه است این پروژه با عنوان I-Qala در شهرهای آستانه و آلماتی معرفی شده و پیش از این حدود 700 هزار نفر 30 روز در سال را صرف تنظیم قرارداد می‌کردند که این زمان به 5 دقیقه کاهش یافته است. حالا صاحب آپارتمان جدید یک پیامک دریافت می‌کند و تمام قراردادهای خدماتی به صورت آنلاین منعقد می‌شود. این پروژه قرار است در سراسر این کشور توسعه یابد.
4. کارت خانواده دیجیتال: دولت قزاقستان می‌گوید: تا حالا داده‌های 6.3 میلیون خانواده دیجیتالی شده و مشخص شده که کدام خدمات بیشتر مورد تقاضای مردم است. اینها شامل 40 خدمات مهم اجتماعی، مزایا و پرداخت‌ها برای خانواده‌های پرجمعیت، افراد دارای معلولیت و همچنین خانواده‌هایی که نان آور خود را از دست داده‌اند، می‌شود و بیش از 2 میلیون خدمت را شامل می‌شود.
5. از خدمات دولتی تا موقعیت‌های زندگی: به دستور رئیس جمهور، گروه‌های با مشارکت شهروندان که به وضعیت آنها در 9 مرحله واقعی زندگی از تولد تا بازنشستگی در نظر گرفتند، فعال شده‌اند تا شاخص زندگی شهروندان این کشور را بهبود ببخشند. نتیجه خیره کننده است: تعداد مراجعه سالانه هر شهروند به سازمان‌های دولتی از 119 به 21 کاهش یافت و میزان مدارک درخواستی نهادهای دولتی از 102 به 11 سند رسیده و این تازه بخشی از پروژه دولت الکترونیک این کشور به شمار می‌رود.
6. حفظ امنیت مهم است؛ با هدف به حداقل رساندن خطر انتشار داده‌های شخصی، وزارتخانه توسعه دیجیتال، نوآوری و صنایع هوافضا قزاقستان در تلاش است تا مسئولیت انتشار داده‌های شخصی شهروندان را به طور مداوم تقویت کند. تمرکز اصلی بر حفاظت از حقوق اساسی شهروندان و محرمانه بودن اطلاعات شخصی است. در 11 دسامبر، رئیس جمهور، قانون امنیت اطلاعات، دارایی‌های اطلاعاتی و دیجیتالی را امضا کرد که مسئولیت اصلی نظارت بر عهده وزارتخانه یادشده خواهد بود. به این ترتیب اطلاع رسانی به شهروندان در مورد انتشار داده‌های شخصی از طریق سامانه EGOV و 1414انجام می‌گیرد، جمع آوری و پردازش کپی مدارک ممنوع است، جلوی دست اندازی به وام‌های بانکی را می‌گیرد و یک برنامه با همکاری گروه هکرهای سفید جهت شناسایی و بازداشت کلاهبرداران فضای مجازی در دست اجراست.
7. شرط استفاده از داده‌های شخصی: شهروندان قزاقستان برای دسترسی به اطلاعات شخصی خود ابتدا با سازمان تماس می‌گیرند، سازمان از طریق سامانه اطلاعاتی درخواست دسترسی به داده‌ها را ارسال می‌کند که برای آن شهروند تأییدیه پیامکی دریافت می‌کند و تنها پس از آن سازمان می‌تواند به اطلاعات شخصی شهروندان دسترسی پیدا کند. علاوه بر این، یک شهروند می‌تواند پردازش داده‌ها را در حساب شخصی خود ممنوع کند و دسترسی به داده‌ها تنها با رضایت شهروند انجام می‌شود.
8. چشم انداز صنعت IT قزاقستان: حدود 16 هزار شرکت در بخش IT مشغول به کار هستند و تعداد افرادی که در این زمینه مشغول به کاز هستند به 182 هزار نفر رسیده است. بر اساس مطالعه انجام شده برای سال 2023، تعداد کل متخصصان فناوری اطلاعات شاغل در همه بخش‌های اقتصاد به حدود 130 هزار نفر خواهد رسید و افزون بر اینکه در نیمه اول سال جاری، صادرات خدمات فناوری اطلاعات به 247 میلیون دلار آمریکا رسید و قرار است به سطح صادرات 500 میلیون برسد.

نوآوری قزاق‌ها به کدام سو می‌رود؟

حجم محصولات نوآورانه از 1.4 تریلیون تنگه در سال 2021 به 1.9 تریلیون تنگه در سال 2022 افزایش یافته است و قزاقستان نیز در رتبه بندی بین المللی شاخص جهانی نوآوری با دو رتبه بهبودز 83 به 81 ارتقا یافته است. یک سیاست نوآوری با هدف حمایت از حوزه‌های فناوری خاص شامل نوآوری‌ها در زمینه مراقبت‌های بهداشتی T MedTech نوسازی فن آوری کشاورزی TAgriTech و فناوری‌های سبز GreenTechدر حال اجرا است. در چارچوب مدتک، حوزه‌های اولویت‌دار برای اجرای اقدامات حمایتی دولت و همچنین وظایف فناوری اولویت‌دار زیربخش‌ها بر اساس نتایج گرین و آگریتک شناسایی شده است.
همچنین در چارچوب کمک‌های بلاعوض نوآوری، حمایت همه جانبه از پروژه‌های نوآورانه و استارت‌آپ‌ها انجام می‌شود. بر اساس نتایج کلیه مسابقات، 34 درخواست مورد تایید قرار گرفت که شامل قرارداد با 31 درخواست به مبلغ کل حدود 2 میلیارد تنگه، مبلغ کمک‌های بلاعوض بالغ بر 1198 میلیون تنگه، تامین مالی مشترک از بخش خصوصی به مبلغ 924 نفر می‌باشد.
علاوه بر این، به عنوان بخشی از پروژه “تحریک نوآوری مولد” با بانک جهانی، امسال 4 مرحله برنامه کمک مالی برای کنسرسیوم‌ها در زمینه نوآوری صنعتی و اجتماعی وجود داشت. با تلاش شرکا و شرکت کنندگان، بودجه برای 13 پروژه کوچک به مبلغ حدود 3 میلیارد تنگه اختصاص یافت. امسال، این وزارتخانه از توسعه یک مترجم زبان اشاره حمایت کرد که ارتباط را برای افراد دارای اختلالات شنوایی و گفتار تسهیل می‌کند. همچنین از یک پلتفرم آموزش فراگیر حمایت شد که به کودکان دارای معلولیت امکان می‌دهد آموزش موثرتری دریافت کنند.

اینترنت و ارتباطات؛ کیفیت هر سال بهتر از پارسال

وزارت توسعه دیجیتال، نوآوری و صنایع هوافضا قزاقستان به طور مداوم بر کیفیت خدمات ارتباطی نظارت و آن را بهبود می‌بخشد. امسال برای ارتقای کیفیت اینترنت در مناطق روستایی به شدت کار شد و 251 روستا در سراسر کشور اینترنت وصل شد و کار برای ارتقای کیفیت اینترنت در 1463 روستا انجام شده است. طبق برنامه، قرار است تا سال 2027 میلادی، 250 روستای دیگر تحت پوشش اینترنت قرار گیرد. هم اکنون 176 روستا به شبکه ماهواره‌ای اینترنت متصل است و در سال 2024، برنامه ریزی شده است که 2000 مدرسه تحت پوشش قرار گیرد.

پیش به سوی اینترنت نسل 5

کار برای بهبود کیفیت ارتباطات در شهرها، اتصال ساختمان‌های مسکونی به اینترنت پرسرعت، از جمله استفاده از فناوری FWA، در حال انجام است. تا پایان سال 2023، قرار است از طریق سرمایه گذاری خصوصی، از جمله مشارکت بیش از 50 شرکت در ارائه خدمات اینترنت سیمی، اینترنت پرسرعت به تمام مناطق پرجمعیت شهر ارائه شود.
در حال حاضر، اپراتورهای مخابراتی حدود 800 ایستگاه پایه G5 نصب کرده‌اند. به عنوان مثال، 137 ایستگاه پایه در آستانه، 349 در آلماتی و 116 ایستگاه پایه هم در شیمکنت نصب شده است. پروژه ملی “اینترنت مقرون به صرفه” در بازه زمانی 2024 تا 2027 اجرا خواهد شد. به عنوان بخشی از این پروژه، قرار است اینترنت پرسرعت برای مردم و مشاغل فراهم شود. انتظار می‌رود نفوذ پهنای باند خانگی در سال 2027 به 100 درصد برسد. همچنین در سال 2027، 75 درصد از شهرهای دارای اهمیت جمهوری و 60 درصد از مراکز منطقه‌ای از فناوری G5 برخوردار خواهند شد. در سال 2027، سهم کاربران اینترنت در مناطق روستایی 97 درصد خواهد بود.