مونسون'؛ زیبا اما بی رحم
سیستان وبلوچستان به ویژه مناطق جنوبی آن همواره 2 پدیده مونسون در تابستان و آب و هوای مدیترانه ای و سامانه کم فشار سودان را در زمستان تجربه می کند.
پدیده مونسون در تابستان بر روی اقیانوس هند تشکیل شده که به دنبال آن بارش های شدید بر روی دریا در هندوستان و پاکستان می بارد و اثرات آن استان سیستان و بلوچستان به ویژه مناطق جنوبی و مرکزی این استان را فرا می گیرد.
بادهای مونسون یا موسمی همه ساله در فصل تابستان طراوت خاصی به آب و هوای گرم جنوب استان به ویژه شهرستان های چابهار، کنارک، نیکشهر و سرباز می بخشد به طوری که نسیم روح بخش و شمیم دل انگیزش جان را تازه می کند، به همین سبب معمولا منطقه آزاد چابهار با برگزاری جشنواره مونسون زمینه ساز حضور بسیاری از هموطنان برای بهره گیری از این آب و هوا و برنامه های متنوع آن می شود.
این پدیده با ویژگی بارز ریزش های رگباری و سنگین در مدت زمان کوتاه همراه با تند باد در تابستان معمولا شهرستان های جنوبی سیستان و بلوچستان به ویژه چابهار، کنارک، سرباز، نیکشهر و ایرانشهر را تحت تاثیر قرار می دهد.
به گفته برخی کارشناسان بارش های این چنینی در جنوب سیستان و بلوچستان گرچه سبب جاری شدن سیلاب های مخرب و وارد آمدن خسارت های سنگین مالی و گاه جانی می شود، اما در صورت مهار آنها می توان آب مورد نیاز آشامیدنی و کشاورزی منطقه را که همواره در طول سال از تشنگی رنج می برند، ذخیره کرد.
یکی از شهروندان مهرستانی در جنوب شرق سیستان و بلوچستان در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: بارندگی فصل مونسون همواره نگرانی کشاورزان جنوب استان را به همراه دارد به طوری که در زمان برداشت برخی محصولات کشاورزی نظیر خرما این بارش ها به همراه طوفان های شدید سبب بروز خسارت به این بخش می شود.
یارمحمد شهنوازی افزود: براثر بارندگی چند روز گذشته در مهرستان متاسفانه خساراتی به باغات کشاورزی منطقه وارد شد که ناراحتی کشاورزان زحمت کش منطقه را به همراه داشت.
یکی از شهروندان ایرانشهری نیز گفت: بارندگی اگرچه سبب خوشحالی مردم می شود اما بارشهای مونسونی به دلیل ویژگی خاص با بارش های شدید و زیاد در زمان کوتاه همراه با وزش تند باد و طوفان همواره سبب نگرانی کشاورزی می شود.
دادخدا ریگی افزود: براثر بروز سیلاب در این شهرستان برخی منازل مردم منطقه خراب شد که به کمک نیروهای امدادی در چادر اسکان داده شدند.
وی گفت: براثر بروز این پدیده همواره در برخی نقاط استان ضمن شکستگی تیرهای برق و در نتیجه قطعی آن تخریب راه های روستایی و اصلی نیز اتفاق می افتد که مشکلات فراوانی به دنبال دارد.
محمد امین بلوچ یکی از صیادان چابهاری نیز به ایرنا اظهار داشت: همزمان با بروز مونسون در این شهرستان ارتفاع موج در دریا به ویژه نواحی شرقی و جنوب شرقی آن به حدود چهار متر می رسد که این پدیده سبب بروز مشکلات فراوان برای صیادان منطقه می شود.
به گفته کارشناسان برای جلوگیری از کاهش اثرات تخریبی مونسون در جنوب سیستان و بلوچستان برخی راهکارها نظیر ساختن سدهای بیشتر بر روی روخانه های منطقه برای جلوگیری از هدر رفت منابع، احداث سیل بند در شهرستان های در معرض خطر، راه اندازی پل های ضروری بر روی رودخانه های فصلی و محلی و افزایش آگاهی مردم می تواند بسیار موثر باشد.
کارشناس هواشناسی سیستان و بلوچستان در گفت و گو با ایرنا گفت: استمرار فعالیت سامانه بارشی مونسون معمولا سبب وقوع طوفان، رگبار باران و رعد و برق از سواحل تا ارتفاعات مرکزی استان می شود.
رضا آزادمنش افزود: فعالیت سامانه بارش زا چند روز گذشته در شهرستان های سراوان، سیب سوران، ایرانشهر، بزمان، راسک، سرباز، قصرقند، مهرستان، نیکشهر، کارواندر، ایرندگان خاش و توابع آنها از وسعت و شدت بیشتری برخوردار بود.
وی تصریح کرد: رگبارهای کوتاه مدت ولی با شدت زیاد که به صورت موضعی بر سطح حوضه های آبریز کوچک می بارد، در بسیاری از مواقع سبب طغیانهای خیلی تند و سریع رودخانه های فصلی و آبگرفتگی معابر، سیلاب و در پی آن تخریب جاده ها و راه های عشایری و روستایی می شود.
وی تاکید کرد: رعد و برق، صاعقه و تندبادهای شدید موقتی که منجر به بروز خسارت در حوزه زیر ساخت ها و تاسیسات برقی و تلفات جانی می شود از دیگر اثرات این سامانه است.
مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان نیز به ایرنا گفت: همزمان با فعالیت سامانه بارشی مونسون در جنوب سیستان و بلوچستان شاهد وقوع طوفان، رگبار باران و رعد و برق از سواحل تا ارتفاعات مرکزی استان بودیم که بروز بارندگی های شدید خساراتی را در شهرستان های ایرانشهر، مهرستان و سیب سوران به همراه داشت.
غلامرضا اربابی تصریح کرد: بیشترین خسارات وارد شده در این مدت به شهرستان های ذکر شده در بخش های زیربنایی از جمله راه، بخش کشاورزی، واحدهای مسکونی و شبکه برق بوده است.
اربابی با بیان این که گزارش برآورد خسارات بارندگی سیستان و بلوچستان در حال تهیه است اظهار داشت: از مردم عزیز انتظار است ضمن توجه به هشدارهای دستگاههای امدادی و هواشناسی در مواقع بروز بحران از نزدیک شدن به رودخانه ها و سفرهای غیر ضروری خودداری و با احتیاط در جاده های ارتباطی تردد کنند.
وی احداث سیل بند و دیوار حفاظتی در اطراف شهرهای در معرض خطر سیلاب و راه اندازی پل بر روی رودخانه های محلی و فصلی را از جمله راهکارهای مناسب برای کاهش خطرات بارندگی شدید ناشی از پدیده مونسون در سیستان و بلوچستان ذکر کرد.
فرماندار شهرستان سیب سوران در جنوب شرق سیستان و بلوچستان هم گفت: بارندگی و وزش تندباد در چند روزگذشته به بخش های زیربنایی روستای سیب از توابع این شهرستان خسارت وارد کرد.
عبدالصمد عیسی زاده اظهار داشت: وزش باد شدید همراه با بارندگی در این مدت سبب شکستگی تیرهای برق، پارگی حدود 2 کیلومتر خطوط برق، تخریب دیوارچند واحد مسکونی، تخریب چندین شانه جاده و بندهای آبخیزداری بالا دست روستای سیب شده است.
وی تصریح کرد: برآورد خسارات در بخش های دیگر زیربنایی این روستا از سوی کارشناسان در حال انجام است.
فرماندار مهرستان در جنوب شرق سیستان و بلوچستان نیز گفت: بارندگی های شدید و در نتیجه جاری شدن سیلاب در چند روز گذشته سبب بروز خسارت به بخش های زیربنایی و کشاورزی این شهرستان شد.
رشید پارسایی اظهار داشت: شدت بارندگی در مهرستان به بخش کشاورزی و تعدادی از راه های اصلی و روستایی این شهرستان آسیب وارد کرد.
وی ادامه داد: بر اثر این بارندگی ها بخشی از دیوار محوطه بیمارستان بستر درمانی در دست ساخت، دیوار برخی کارگاه های صنعتی مستقر در شهرک صنعتی و دیوار برخی منازل در مهرستان فرو ریخته و آسیب وارد شده است.
فرماندار مهرستان افزود: تخریب بخشی از شبکه برق و مخزن نفت یکی از فروشندگی های فرآورده های سوختی نیز بخشی از خسارات وارده ناشی از سیلاب به این شهرستان است.
پارسایی با بیان اینکه گروه های برآورد خسارت در حال جمع بندی خسارتهای وارده هستند بیان کرد: راه اندازی فاز نخست سیل بند حفاظتی مهرستان در دهه فجر سال گذشته از بروز خسارات زیاد بارندگی های چند روز گذشته در این شهرستان جلوگیری کرد.
وی ادامه داد: سیل بند حفاظتی احداث شده در مهرستان روان آب ها را به رودخانه ماشکید هدایت می کند.
معاون استاندار سیستان و بلوچستان و فرماندار شهرستان ویژه ایرانشهر گفت: با تلاش نیروهای هلال احمر و ستاد حوادث غیرمترقبه، 29 نفر از شهروندان این شهرستان که چهارشنبه شب در مسیر رودخانه های دامن، ابتر و خیرآباد گرفتار سیل شده بودند، نجات یافتند.
نبی بخش داوودی اظهار داشت: حضور به موقع امدادگران درصحنه سبب شده تا در زمان طغیان رودخانه از بروز خسارت های جانی جلوگیری شود.
وی با تاکید بر اطلاع رسانی به مردم در خصوص سیلاب در ایرانشهر گفت: انتظار می رود مردم در زمان وقوع سیلاب و طغیان رودخانه ها از تردد در حاشیه و مسیرهای رودخانه جدا خودداری کنند.
فرماندار ایرانشهر بیان کرد: پراکندگی منطقه و محدود بودن امکانات می طلبد مردم همکاری با نیروهای امدادی را بیشتر مورد توجه قرار دهند.
داوودی گفت: بر اثر طوفان و باران های سیل آسا خسارتهایی به بخش کشاورزی، راه و برق ایرانشهر وارد شده است که کارشناسان در حال برآورد خسارتها هستند.
وی از عشایر و دامداران نیز خواست تا از نگه داشتن دام های خود در مسیل های رودخانه ها خودداری کنند.
وی اظهار داشت: تمام امکانات شهرستان برای مقابله با هرگونه حادثه ای بسیج شده و در آمادگی کامل قرار دارند.