ژان لوک گدار: سینما با کیارستمی پایان می‌یابد

اوایل امسال، خبر بستری شدن عباس کیارستمی به خاطر بیماری رسانه‌ای شد.  بیماری‌ای که چندی بعد مشخص شد سرطان دستگاه گوارش است. کیارستمی به دلایل متعدد، از جمله خونریزی داخلی، چهار عمل جراحی را پشت سر گذاشت و پس از گذراندن دوره نقاهت در تهران برای ادامه درمان راهی فرانسه شد اما پس از چند روز به دلیل لخته شدن خون سکته مغزی کرد و در پاریس درگذشت.کیارستمی علاوه بر کارگردانی سینما در حوزه‌های مختلف این رشته اعم از تدوینگری و فیلمنامه نویسی و زمینه‌های دیگر هنر اعم از کیارستمی علاوه بر سینما در عرصه‌های دیگر هنری از جمله شعر، عکاسی، چیدمان موسیقی، طراحی گرافیک، شعر، طراحی، نقاشی، بازیگری و حتی رهبری اپرا نیز فعال بود اما طبیعتا اقبال عمومی مخاطبانش به دلمشغولی کیارستمی به همه این حوزه‌ها  نبود و او را بیشتر به عنوان کارگردان می‌شناختند. کما این‌که انتشار کتاب‌هایی از کیارستمی در زمینه سعدی و حافظ که کاری کاملا ذوقی بود و نه پژوهشی و بیشتر مبتنی بر برجسته کردن مصراعی از این شاعران بود، واکنش‌های مختلفی را بر انگیخت که در بسیاری از موارد این واکنش‌ها مثبت هم نبودند. با این همه چنان‌که گفتیم عمده شناخت مخاطبان از  کیارستمی با فیلم‌هایش بود و توفیقاتی که در پرتو ساخت این فیلم‌ها به دست آورده بود.

سادگی، استفاده از کودکان به عنوان نقش اول و قهرمان داستان، سبک مستندگونه، بهره‌گیری از فضاهای روستایی، حذف کارگردان، شاعرانگی و نیز مکالمه شخصیت‌ها در خودرو برخی از ویژگی‌های فیلم‌های کیارستمی است. کیارستمی برنده چندین جایزه بزرگ سینمایی است. کیارستمی پنج بار نامزد دریافت جایزه نخل طلای جشنواره فیلم کن و در سال ۱۹۹۷ در پنجاهمین دوره جشنواره فیلم کن برای فیلم طعم گیلاس موفق به دریافت این جایزه شد. هوگو طلايي جشنواره شيكاگو، يوزپلنگ افتخاري جشنواره لوكارنو، جايزه كوروساوا جشنواره شيكاگو، خوشه طلايي جشنواره وايادوليد و جايزه ويژه هيات داوران جشنواره ونيز هم از دیگر جوایز کسب شده توسط عباس کیا رستمی بودند.

کیارستمی و همه دلمشغولی‌هایش

کیارستمی از سال ۱۳۴۰ یعنی در دهه ۱۹۶۰ به عنوان نقاش تبلیغاتی در آتلیه ۷ و یکی دو مؤسسه دیگر به کار طراحی جلد کتاب، پوستر و آگهی‌های بازرگانی پرداخت. از سال ۱۳۴۶ در سازمان تبلیغاتی نگاره به طراحی و ساختن تیتراژ فیلم پرداخت که نخستین آنها تیتراژ فیلم وسوسه شیطان ساخته محمد زرین دست بود. طراحی پوستر و ساخت تیتراژ فیلم‌های قیصر و رضا موتوری ساخته مسعود کیمیایی را نیز او انجام داد. 

به همین سادگی و یک حبه قند ساخته رضا میرکریمی نیز فیلمی بود که به خط عباس کیارستمی تیتراژ اولیه آن نوشته و به دست کیارستمی پوستر آن طراحی شده بود. مدتی بعد به دعوت فیروز شیروانلو، که مسئولیت «امور سینمایی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را داشت به کانون رفت و در سال ۱۳۴۹ فیلم کوتاه نان و کوچه ودر سال ۱۳۵۱ فیلم زنگ تفریح را ساخت و با ساخت فیلم مسافر در سال ۱۳۵۳ مطرح شد. کیارستمی در کارنامه‌ی فیلم‌سازی‌اش ساخت فیلم‌های کوتاه «تجربه»، «دو راه حل برای یک مساله» و .. و فیلم‌های بلند «گزارش»، «اولی‌ها»، «خانه‌ی دوست کجاست؟»، «مشق شب»، «کلوزآپ، نمای نزدیک»، «زندگی و دیگر هیچ»، «زیر درختان زیتون»، «طعم گیلاس»، «باد ما را خواهد برد» و «ABC آفریقا» را دارد.

روزگاری او در مصاحبه‌ای با گاردین گفته بود: «در تمام فیلم‌ها خواسته‌ام این است که تصویری مهربان‌تر و صمیمی تر از انسانیت و کشورم را به نمایش بگذارم…من مثل یک درخت هستم؛ درخت به‌خاطر این‌که از زمین رشد کرده و بیرون آمده، نسبت به آن احساس مسوولیت ندارد، بلکه باید میوه، برگ و شکوفه بیاورد. من هیچ وظیفه‌ای برای تصحیح شناخت اشتباه از کشور و فرهنگ‌ام ندارم. من چه‌کسی هستم که چنین وظیفه‌ای داشته باشم. از سوی دیگر، تعداد کسانیرا که فیلم‌های مرا می‌بینند  با کسانی که تحت تأثیر رسانه‌های جمعی غرب هستند مقایسه کنید! من چه کاری می‌خواهم انجام دهم؟.»

کیارستمی و بزرگان سینمای جهان

روزنامه گاردین در سال ۲۰۱۱ در گزارشی فهرست ۴۰ کارگردان بزرگ معاصر سینمای دنیا را منتشر کرد. عباس کیارستمی در مکان ششم این لیست و بالاتر از بسیاری از چهره‌های نامدار سینما همچون دیوید کراننبرگ، دیوید فینچر، استیون سودربرگ، پدرو آلمودوار و گاس ون سنت قرار گرفت. در تمام سال های فیلم سازی عباس کیارستمی،بزرگان زیادی درباره وی اظهار نظر کردند. ژان لوک گدار درباره کیارستمی گفته بود: "سینما با دی دبلیو گریفیث شروع شده و به عباس کیارستمی ختم می شود." مارتین اسکورسیزی اظهار کرده بود: "کیارستمی نماینده عالی ترین سطح هنر در سینماست" اما واکنش عباس کیارستمی به این اظهار نظرها، جالب و فروتنانه بود: «این تعارفات، احتمالا برای پس از مرگم مناسب ترند.»

گزارش: مهرداد نصرتی

No tags for this post.

یک دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا