۷۶ دانشمند ایرانی غیرمقیم به کشور بازگشتند
علی مرتضی بیرنگ امروز در نشستی خبری عنوان کرد: از آبان ماه سال ۹۲ دفتر امور بین‌الملل بنیاد ملی نخبگان با هدف برقراری ارتباط با متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم آغاز به کار کرد.وی افزود: طی برنامه‌های اجرایی و برگزاری نشست‌هایی در صدد آمدیم تا متخصصان ایرانی غیرمقیم را به کشور بازگردانیم و طرحی را با عنوان طرح «همکاری با متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم» آغاز کردیم.
بیرنگ با بیان اینکه این طرح در ۶ مدل همکاری برای ایرانیان مقیم خارج از کشور تعریف شده است، گفت: طرح همکاری با متخصصان و دانشمندان ایرانیِ غیرمقیم به منظور انتقال دانش، تجربه و ایده‌های فناوران به کشور و همچنین ایجاد ارتباط موثر دانشمندان و متخصصان ایرانیِ غیرمقیم با همتایان داخلی و مراکز علمی و فناوری منتخب توسط معاونت علمی ارائه شده است.
وی با تاکید بر اینکه هدف اصلی اجرای طرح همکاری با ایرانیان مقیم خارج از کشور، ایجاد ساز و کاری جهت بهره‌مندی از تجارب آنها با تمرکز بر مدل چرخش مغزها است، گفت: همچنین ایجاد پل ارتباطی میان آنها با مراکز علمی در ایران، تعریف نحوه همکاری با این مراکز پیش از ورود متخصصان ایرانی غیرمقیم به کشور، آغاز همکاری‌های مشترک در قالب دوره پسادکتری، انجام فرصت مطالعاتی و استاد مدعو به محض ورود به کشور، آشنایی با ظرفیت‌های علمی و فناوری پایگاه‌های منتخب داخلی، اجرای طرح‌های نوآورانه در قالب ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان و فراهم کردن شرایط انتقال مهارت‌ها از جمله اهداف این طرح به شمار می‌رود.
معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری اظهار داشت: مخاطبان اصلی این طرح می‌توانند دانش‌آموختگان دوره دکتری از یکی از ۴۰۰ دانشگاه برتر دنیا، اساتید یکی از این ۴۰۰ دانشگاه یا متخصصان و کارآفرینان با سمت کارشناس، مشاور یا مدیر در یکی از مراکز و شرکت‌های شاخص علمی و فناوری خارجی باشند.
بیرنگ با بیان اینکه گذراندن دوره پسادکتری و دوره فرصت مطالعاتی از تسهیلات طرح همکاری با متخصصان و دانشمندان ایرانی غیرمقیم محسوب می‌شوند، گفت: در حدود ۱۰ ماه گذشته، ۵۹۶ نفر در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند، در حالی که نقطه هدف ما برای سال اول، ۱۰۰ نفر بود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ۷۶ نفر از این دانشمندان و متخصصان ایرانی غیرمقیم به کشور بازگشته‌اند و فعالیت‌های خود را در ایران آغاز کرده‌اند. همچنین ۲۵ نفر از این افراد دانش‌آموخته ۱۰ دانشگاه برتر دنیا هستند.
معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری با بیان اینکه در کشور مدل بهره‌مندی از ظرفیت متخصصان ایرانی غیرمقیم مشکلاتی وجود دارد، گفت: تاکنون به خوبی نتوانسته‌ایم از این ظرفیت عظیم و منابع انسانی ارزشمند به صورت هدفمند استفاده کنیم که این امر به رشد علمی و فناوری کشور کمک شایانی می‌کند.
بیرنگ در خصوص بحث سربازی که در معاونت علمی مورد پیگیری قرار گرفته است، گفت: از اردیبهشت ماه امسال بحث نظام وظیفه تخصصی را در بنیاد ملی نخبگان به متخصصین ایرانی غیرمقیم تعمیم داده شد. در حال حاضر مثلاً یک فارغ‌التحصیل برجسته که در خارج از کشور است، اگر بخواهد به ایران بازگردد، به جای دوره نظام وظیفه، یک دوره ۴۵ روزه آموزشی را می‌گذراند و بعد از آن بنیاد نخبگان نیروهای مسلح برای وی پروژه‌ای کاملاً علمی و پژوهشی تعریف می‌کند.
وی ادامه داد: در این موضوع لزومی به حضور فیزیکی فرد وجود ندارد و می‌تواند همزمان دوره پسادکتری را در دانشگاه بگذراند؛ این دوره به عنوان دوره سربازی وی محسوب می‌شود.
معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری اظهار داشت: در بنیاد ملی نخبگان، یک مکانیزم واقعی برای افراد غیرمقیم طراحی کرده‌ایم که اگر بخواهند به کشورشان نفعی هر چند کوچک برسانند، امکان این کار فراهم باشد. درواقع ما در بنیاد ملی نخبگان و معاونت علمی، وسیله‌ای هستیم برای آن دسته از متخصصین ایرانی غیرمقیم که قصد کمک به پیشرفت علمی و فناوری کشور دارند.
بیرنگ در خصوص سند دیپلماسی علم و فناوری گفت: اکنون این سند آماده شده و به دلیل آنکه این برنامه کلانی به شمار می‌رود، باید اقداماتی انجام دهیم تا بتوانیم در سطح بین‌المللی به این موضوع رسیدگی کنیم.
وی افزود: همچنین سندی در سال گذشته در سمینار سفرا بین وزیر امور خارجه و معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری جهت توسعه علم و فناوری در وزارت امور خارجه منعقد شد.
معاون امور بین‌الملل و تبادل فناوری تصریح کرد: سند دیپلماسی علم و فناوری آماده شده و به زودی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی ابلاغ خواهد شد.
بیرنگ خاطرنشان کرد: در راستای این سند، یک دوره آموزشی یک روزه برای دیپلمات‌ها برگزار می‌شود که بتوانند با توانمندی و نیازهای علمی کشور آشنا شوند و در محل ماموریتشان، مباحثی با رویکرد علمی و فناوری را مطرح و در نهایت از فرصت‌های علم و فناوری استفاده کنند. همچنین بیش از ۲۵۰ نفر در سال گذشته این دوره آموزشی را گذرانده‌اند.
