شناخت دنیای پیچیده علم با چتر حمایتی رسانه
در این بین رسالت خبرنگاران به ویژه خبرنگاران علمی نویس برای ترویج علم، شناسایی علم از شبه علم و باز خوانی و انتقال ساده دنیای پیچیده علم به زبان عامه مردم و پاسخگویی بهتر به نیازهای بشر در عصر صنعت گرایی، شهر نشینی و شکل‌های مختلف ارتباطات بیش از پیش احساس می‌شود.
مهدی صارمی فر، ژورنالیست علمی، در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس در پاسخ به اینکه چرا ترویج علم از سوی رسانه‌ها در جامعه ایرانی(جامعه ای که هم اکنون در حال گذر از جامعه سنتی به سوی مدرن است) از اهمیت ویژه ای برخوردار است، گفت: امروزه محل در آمد اصلی جوامع غیروابسته به نفت از مالیات‌های مردمی تامین می شود. پژوهش از جمله بخش هایی است که از مالیات مردم بهره مند می شود. معمولا پژوهش های بنیادین و تحقیقات رده بالای علمی مستقیما باعث در آمد زایی نمی شوند.مردم باید بدانند که پولشان صرف چه چیزها و اموری می‌شود به همین دلیل برای کسب این آگاهی و شناخت نیاز به واسطه ای بین دانشمندان و مردم عادی داریم تا درک مطالب سخت و پچیده دنیای علم به 
زبانی ساده تر برای مردم عادی بازگو شود. این کار بر عهده یک روزنامه نگار علمی است.
وی افزود: دومین وجه کارکرد یک روزنامه نگار علمی، معرفی محصول های نوین و تکنولوژی های روز است؛ کالاهای قابل عرضه ایی که می‌توانند حتی فکری (نه فیزیکی) باشند. محصول هایی که ارزش شناخت دارند و از سوی دانشگاهیان تولید و سپس وارد چرخه صنعت و بازار شده و مردم می توانند با پرداخت هزینه از این کالاها بهره مند شوند.
وی اظهار کرد: هم اکنون بخش دولتی در چرخه کامل صنعت و دانشگاه جایگاهی ندارد. متاسفانه هم اکنون چرخه صنعت – دانشگاه در کشور ما ناقص و تا حدودی به فرایندهای دولتی وابسته است؛ در چرخه کامل صنعت نیاز خود را می داند و به دانشگاه سفارش می دهد. بخش دانشگاه نیز کالای مورد نیاز صنعت را تولید می کند. نشان دادن توانایی های بخش دانشگاهی و روند تکنولوژی‌ها و محصول های دانش بنیان و صنعت نیز بر عهده روزنامه نگاران علمی است.
وی با اشاره به انتشار گسترده فضاهای مجازی و نشر مطالب غیر علمی و رسالت سنگین خبرنگاران علمی برای پیشگیری از انتشار این اخبار گفت: انتشار این نوع خبرها تنها مربوط به این دوران نیست در همه زمان ها از روزنامه نگاری کلاسیک گرفته تا مدرن و عصر وب با چنین مشکلی مواجه بوده ایم حتی گاهی این شایعه ها و تفکرهای نادرست به صورت محلی در بین مردم گسترش می یافت اما اکنون با گسترش شبکه‌های اجتماعی بر بستر وب و سرعت انتقال بالای اطلاعات میزان گسترش شایعه ها بیش از گذشته به چشم می خورد.
وی تصریح کرد: تنها ابزار روزنامه نگاران (به عنوان مروجان و منتشر کنندگان اخبار) اعتبار است. ارگان ها، خبرگزاری ها و آژانس های خبری این اعتبار را به خبرنگاران می دهند. اعتباری که می تواند تشخیص سره و ناسره، حقیقت و شبه علم را برای مردم تعیین کند تا مردم هنگام مواجه شدن با این شایعه ها به وب سایت این مراکز مراجعه کنند و صحت و درستی مطلب را پیگیری کنند.
صارمی فر گفت: متاسفانه می توان به جرات گفت که ما هم اکنون در ایران هیچ رسانه معتبری در زمینه پوشش اخبار علمی نداریم جز روابط عمومی برخی انجمن ها مانند انجمن فیزیک که بسیار خوب در این زمینه فعالیت کرده است اما این انجمن ها نیز مکانیزمی به وجود نیاورده اند که زمان انتشار شایعه ای در فضای مجازی، مردم در وهله نخست صحت این خبر را از این مرکز پیگیری کنند.
وی بیان کرد: در آمریکا نیز خیلی از این شایعه ها پخش می شود اما مردم به محض مشاهده شایعه های عجیب و غریب مانند ظهور دو ماه در آسمان یا قرمزی و بزرگی ماه و پر رنگی سیاره مشتری و… به سایت ناسا مراجعه می کنند. در سطح جامعه آنها مراجعه به این مرکز نهادینه شده است؛ نهادینه نشدن این مساله و تحقق نیافتن چنین امری در جامعه ما نشان از ضعف و فقر رسانه های ما در این زمینه است.
وی افزود:هم اکنون یک سری اصول و قواعد است که باید روزنامه نگاری علمی و سایر حوزه ها به آن پایبند باشند. درست نویسی از جمله این اصول است. خبرنگاران موظف هستند خبرهای مورد تایید چند منبع را روی تلکس یا وب سایت خبرگزاری‌شان استفاده کنند. استفاده از این منابع معتبر بر اعتبار یک خبرگزاری می افزاید.
وی گفت: رعایت این اصول و مهارت های روزنامه نگاری را می توان با برپایی کارگاه‌های علمی افزایش داد. خبرنگاران با ارتقای مهارت ها و ابزارهای در اختیار شان می توانند توانایی های خودشان را نشان دهند. یک بخش از این توانایی ها مربوط به اینفوگرافی، نگارش متن های خوب و جذاب، بهبود دادن وضعیت نگارش و استفاده از تکنولوژی‌های نوین است. ما برای تحقق این امر قصد برپایی کارگاهی علمی برای روزنامه نگاران علمی داریم.
گفت و گو از: فرزانه صدقی
No tags for this post.
