انحصار فناوری پروفیل نگاری لیزری چرخ قطار به دست محققان ایرانی شکسته شد
مجری پروژه طراحی و ساخت دستگاه پروفیل نگار لیزری درباره کاربردها و مشخصات فنی این دستگاه به ایرنا گفت: کار اصلی این دستگاه، برداشت و اندازه گیری اطلاعات مهندسی پروفیل چرخ قطار است.
دکتر داوود یونسیان توضیح داد: پروفیل چرخ قطار به منحنی چرخ قطار در محل تماس با ریل گفته می شود که نقش بسیار مهمی در انتقال بار استاتیکی و دینامیکی قطار به ریل و همچنین جلوگیری از خروج چرخ از روی ریل ایفا می کند.
وی ادامه داد: این منحنی، چندین پارامتر مهندسی از جمله طول، عرض، ارتفاع، شیب منحنی در نقاط مختلف دارد که طبق استانداردهای بین المللی باید مقادیر آنها از مقادیر مجاز، عدول نکند و در غیراین صورت، احتمال خروج قطار از ریل افزایش می یابد؛ در نتیجه، این پارامترهای مهندسی باید به طور مرتب در فرآیند تعمیر و نگهداری قطار پایش (مانیتورینگ) شود.
استاد دانشکده مهندسی راه آهن دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه تاکنون سه نسل از این پارامترهای مهندسی در دنیا تکامل پیدا کرده اند، به تشریح روند تکامل آنها پرداخت و گفت: نسل اول این پارامترها تا 30 سال قبل مورد استفاده قرار می گرفت که در آن از خط کش ها و کولیزهای مدرج اندازه گیری استفاده می شد و بعد از آن در نسل دوم از 'فناوری برداشت اطلاعات تماسی' استفاده شد به این صورت که اطلاعات منحنی به صورت قطعه به قطعه از روی چرخ قطار برداشته می شد و این منحنی به نوعی، باز تولید می شد.
وی افزود: نسل سوم این پارامترهای مهندسی که تقریبا 10 سال از عمر آنها می گذرد، به صورت عکس برداری لیزری از سطح چرخ قطار عمل می کند و با استفاده از تکنیک پردازش تصویر، اطلاعات چرخ قطار را به داده های عددی تبدیل می کند.
یونسیان با یادآوری اینکه این فناوری تا پیش از این در اختیار پنج کشور آمریکا، فرانسه، آلمان، اتریش و ژاپن بود، به ویژگی های منحصر به فرد دستگاه تولید شده در دانشگاه علم و صنعت اشاره کرد و گفت: آنچه این فناوری را در دنیا متمایز و منحصر به فرد می کند، این است که علاوه بر برداشت اطلاعات مهندسی پروفیل چرخ قطار، به طور همزمان قادر است قطر چرخ را به صورت لیزری اندازه گیری کند.
وی خاطرنشان کرد: این ایده جدید در نوع خود بی نظیر است و موفق شدیم آن را در دنیا به نام خود ثبت کرده و روی آخرین نسل دستگاه پروفیل نگار لیزری چرخ قطار پیاده سازی کنیم.
یونسیان اهمیت این دستگاه را در قطع وابستگی به فناوری خارجی، افزایش ایمنی بخشی سیر قطار، صرفه جویی در میزان تراش چرخ و جلوگیری از هدر رفت منابع عنوان کرد.
به گفته وی، در طول چهار سالی که از آغاز پروژه پروفیل نگار لیزری چرخ قطار می گذرد، تاکنون پنج نسل از این دستگاه ساخته شده و به طور مرتب ارتقا یافته است.
استاد دانشگاه علم و صنعت خاطرنشان کرد: نسل های قبلی این دستگاه در نمایشگاه های بین المللی حمل و نقل در کشورهای کانادا و ترکیه عرضه شد که مورد استقبال و توجه شرکت های خارجی قرار گرفت و فرآیند صادرات این دستگاه که با نام تجاری 'دیجی پروف' ثبت شده، در حال انجام است.
طراحی و ساخت دستگاه پروفیل نگار لیزری چرخ قطار از چهار سال قبل در قالب پایان نامه دکتری 'مهران ترابی' در دانشگاه علم و صنعت ایران آغاز شد که با همت این دانشجوی دکتری و دکتر داوود یونسیان و دکتر سید محمد موسوی گزافرودی از اعضای هیات علمی این دانشگاه به ثمر نشست.
همزمان با رونمایی از دستگاه پروفیل نگار لیزری چرخ قطار، سه دستگاه از آن به صنعت ریلی کشور تحویل خواهد شد که یک دستگاه در اختیار مترو تهران و دو دستگاه در اختیار بخش خصوصی قرار خواهد گرفت.
مراسم رونمایی از دستگاه پروفیل نگار لیزری چرخ قطار امروز سه شنبه در محل پایانه متروی صادقیه تهران برگزار می شود.
