یوزپلنگ آسیایی افتخار طبیعت ایران است
مرتضی اسلامی دهکردی در ادامه افزود: این افتخار ما ایرانیان است که توانستیم این میراث طبیعی را همچنان حفظ کنیم و ایرانیان حافظان آخرین بازمانده های یوزپلنگ آسیایی یا یوزپلنگ ایرانی در جهان هستند اما باید در این راه بیشتر همت کنیم زیرا یوزپلنگ ایرانی یا یوزپلنگ آسیایی، به شدت در معرض خطر انقراض قرار دارد و در حال حاضر تنها چند ده قلاده از آن در ایران باقی مانده است.
وی عنوان کرد : این حیوان، که تندرو ترین حیوان روی خشکی است، از ۲۰۰۰ سال پیش در نقاط مختلف آسیا که از عربستان تا هند امتداد داشت و ایران و آسیای مرکزی و افغانستان و پاکستان را دربر می گرفت، زندگی می کرد ،اما اکنون نسل آن در سراسر آسیا، از میان رفته است و تنها در نواحی دورافتاده و نیمه بیابانی مرکزی ایران وجود دارد. در حال حاضر منطقه کویری و کوهستان های بافق و یزد ،بهترین زیستگاه این حیوان به شمار می رود هرچند میزان امنیت این حیوان در این مناطق نیز مدام کاهش می یابد.
مدیر انجمن یوزپلنگ ایرانی در خصوص عوامل انقراض و نابودی این گونه ارزشمند در ایران گفت : پیشروی بیابان ها و تبدیل زمین های زیستگاه این حیوان به اراضی کشاورزی و مسکونی که سبب از بین رفتن علف زارها و کاهش شکار برای تغذیه این حیوان شده نسل یوز ایرانی را به شدت رو به نابودی برده است،همچنین شکار این حیوان توسط شکارچیان، و آزار و اذیت آن توسط انسان ها با کشیدن جاده ها و نزدیک شدن محیط زندگی انسان ها به زیستگاه آنها افزایش یافته است.
اسلامی افزود: پروژه های معدن و راه سازی که به زیستگاه های این حیوانات تجاوز می کند، از مهم ترین عوامل مرگ و میر یوز ایرانی است. متاسفانه دوسوم مرگ یوزهای ایرانی در ایران در سال گذشته بر اثر تصادف با خودروها در جاده ها بوده است.
وی عنوان کرد: تعداد یوز ایرانی در حال حاضر بین ۴۰ تا ۷۰ عدد در ایران تخمین زده شده است.
وی تاکید کرد : چرای مفرط دام ها در زیستگاه یوز ، وجود معدن سنگ آهن یا ذغال سنگ و احداث جاده توانسته تا به امروز مخاطرات زیادی را برای این موجود ارزشمند به وجود بیاورد.همچنین گزارش ها نشان داده است که یوزپلنگ ها توسط سگ های گله یا چوپان ها کشته شده اند و این جای تاسف دارد و رفع این مشکل نیاز به فرهنگ سازی دارد.
وی در پاسخ به این سوال که در مواجه با یوزپلنگ باید چه واکنشی داشت، گفت: اولا باید گفت اگر کسی یوز ببیند بسیارخوش شانس است،زیرا یوزپلنگ مانند یک شبح است . زیرا یوزها مخاطره آمیزترین زندگی را در میان تمامی جانوران بیابانی دارند.
متاسفانه دو نقطه ضعف معمولاً برای یوزپلنگ آسیایی گران تمام می شود. نخست اینکه قادر نیستند در ماه های گرم سال، گرمای خورشید را تحمل کنند؛ در این هنگام از سال آنها باید کاملاً در سایه باقی بمانند. اگر یوزی مورد آزار و اذیت قرار گیرد و مجبور به ترک پناهگاه خود و راه رفتن در آفتاب شدید شود، ریسک بزرگی کرده و پس از طی چند کیلومتر ممکن است بر اثر گرما تلف شود.
دومین نقطه ضعف یوزهای ایران این است که به شدت نگران امنیت خود هستند و این نگرانی باعث استرس آنها می شود. وقتی انسان به آنها نزدیک می شود، اولین واکنش این است که بدون جلب توجه کاملاً روی زمین دراز بکشد تا خودش را استتار نماید. اگر عامل استرس نزدیک تر شود، جانور در اولین پناهگاه قابل دسترس مانند حفره ای در میان کوه ، لانه جانورانی نظیر روباه، خرگوش یا کفتار پناه می گیرد. در نهایت اگر نتواند محلی را برای پنهان شدن بیابد سعی می کند فرار کند. بنابراین این انسان ها نیستند که باید نگران باشند .
اسلامی در خصوص اهمیت حفظ یوز ایرانی گفت : یوز مانند هر گونه جانوری دیگر از نظر ذخیره ژنتیک منحصر به فرد است و انقراض آن کره زمین را برای همیشه از وجود یک ذخیره ژنتیکی محروم می کند. هر گونه جانوری، به ویژه پستانداران وحشی در تحقیقات علمی از جمله تحقیقات پزشکی دارویی ارزش بسیاری دارند.
وی افزود: یوز یکی از اجزا تنوع زیستی ایران است که با دیگر اجزا آن در ایران و با گونه های دیگر این خانواده در سایر نقاط جهان تفاوت دارد. یوز مانند هر جانور دیگری در ایجاد تعادل اکولوژیک موثر است و انقراض آن این تعادل را بر هم می زند.
وجود یوز درایران که گونه پرچم در زیستگاه است ؛ نشان دهنده وضعیت زیستگاه، وضعیت گونه های جانوری و گیاهی آن زیستگاه است. این گونه در حرکت های حفاظتی از ارزش نمادین بسیار بالایی برخوردار است. گونه پرچم می تواند گونه چتر هم باشد یعنی حفاظت از آن به منزله پوشش دادن حفاظت از تمام زیستگاهها و تمام گونه های گیاهی و جانوری آن زیست بوم است.
مدیر انجمن یوزپلنگ ایرانی با اشاره به فعالیتهای سازمان حفاظت محیط زیست ،تاکید کرد: در سازمان حفاظت از محیط زیست تلاش و اقدامات جدی برای رفع مشکلات و جلوگیری از جاده سازی ها و ایجاد معدن در حال پیگیری است اما فقط این مهم مربوط به سازمان محیط زیست نیست و تمامی دستگاه ها و افراد باید در این خصوص همکاری و تلاش های لازم را انجام دهند.
وی در پایان تاکید کرد : فرهنگ سازی به ویژه از زمانی آغاز شد که روی پیراهن تیم ملی عکس یوز ایرانی قرار گرفت و این آگاهی دادن توانست تا حدی کار ما را برای شناساندن یوز به مردم راحتتر کند. گام مهمی که باید برداشته شود همت هرفرد به نوبه خود برای حفظ یوزپلنگ آسیایی است.
اسلامی درخصوص آخرین وضعیت شیر ایرانی نیز خبر داد و گفت : شیر ایرانی در ایران مانند ببر مازندران منقرض شده است اما خوشبختانه در جنگل های گیر هندوستان این نوع شیر هنوز وجود دارد و در تلاش هستیم تا آن را به ایران بیاوریم و در باغ وحش تهران نگهداری کنیم.