کودی به نام زغال سنگ

سیناپرس: برای بیش از 150 سال، ناو بروکلین کشتی هایی را ساخته بود که به متوقف کردن تجارت برده ها از آفریقا، راه اندازی اولین کابل تلگراف زیر دریا و تمام شدن جنگ جهانی دوم کمک کرد. امروزه، این تسهیلات صنعتی در شهر نیویورک با مردمی که سبزیجات ارگانیک کشت می دهند پر شده است.

خاک زیر کشت این گیاهان معمولی به نظر می رسد، اما با برداشتن مشتی از این خاک متوجه خواهید شد که خاک حاوی ذرات ریز سیاهی است که باقیمانده زغال سنگی است که دو سال پیش با این خاک ترکیب شده است. این خاک غنی از کربن که به نام کود زغال سنگ زیستی شناخته می شود باعث شده تا غلات کیفیت بسیار بالایی پیدا کنند و انتظار می رود تا چند سال آینده نتایج دیگری هم در پی داشته باشد.

 

فروش افزودنی های خاک در چند سال اخیر در آمریکا از سال 2008 سالانه سه برابر شده است. همینطور بر  طبق اطلاعات کمیته محصولات زیستی ایران، کل سطح کشت محصولاتی که در ایران بدون استفاده از سموم و کودهای شیمیایی تولید شده‌اند، حدود ۲۳۹ هزار و ۳۶۴ هکتار که شامل ۱۲۵ هزار و ۸۰۲ هکتار محصولات باغی و ۱۱۳ هزار و ۶۵۹ هکتار محصولات زراعی است و به طورکلی میزان سطح کشت محصولات کشاورزی و باغی که تولید آن‌ها بدون استفاده از کود و سم انجام می‌گیرد، به ترتیب 1 و ۲/۷ درصد از کل سطوح زیر کشت محصولات زراعی و باغی ایران را تشکیل می‌دهد.

در حال حاضر شرکت کود زیستی زغال سنگ که در پنسیلوانیا قرار دارد، این کود را هم به صورت عمده و خرده فروشی در اختیار عموم قرار می دهد و کشورها از چین گرفته تا سوئد از این کود برای زمین های کشاورزی و چمن های شهری استفاده می کنند. این کود می تواند به عنوان یک محصول جانبی در روند تولید سوخت های زیستی به دست آید. در این پروسه مواد زیستی در اتاق های کم اکسیژن حرارت می بینند.

محققان نیز به این نوع کود زیستی علاقه پیدا کرده اند. دلیل علاقه آنها این است که مشخص نیست چه خاصیت فیزیکی یا شیمیایی زغال سنگ باعث می گردد تا آب از خاک عبور کند، آلودگی را از بین ببرد، میکروب های غیر مفید را نابود کند و انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش دهد.

سوالات بسیاری در مورد کود زیستی زغال سنگ وجود دارد.هنوز اطمینان کامل از اینکه این کود عوارض بدی نداشته باشد حاصل نشده است و آزمایشات مختلفی بر روی این کود در حال انجام است.در واقع در برخی از این آزمایشات این کود زیستی باعث کاهش کیفیت محصول نیز شده است.نکته مهم این است که کود زیستی زغال سنگ می تواند به عنوان محصول جانبی از تمامی محصولات زیستی (بیوماس) و با دما، زمان و سرعت های متفاوتی تولید شود که این موضوع باعث می شود انواع بسیار زیادی از این کود زیستی موجود باشد.

با اینکه این کود به تازگی به دست کشاورزان امروزی رسیده است، در واقع ریشه های قدیمی دارد. صدها هزار سال پیش، ساکنین آمازون این کود را با حرارت دادن مواد ارگانیک به دست می آوردند که خاکی غنی و حاصلخیز به نام terra preta بود. اما با استعمار آمریکای جنوبی توسط اروپایی ها این کار به دست فراموشی سپرده شد و تعداد بسیار کمی از کشاورزان به این کار ادامه دادند. با جدی تر شدن گرم شدن زمین یا global warming کود زیستی زغال سنگ به عنوان راهی برای ذخیره مقدار زیادی کربن در زیر زمین پیشنهاد شد. البته امید برای این هدف به سرعت از بین رفت اما محققان مشاهده کردند که این خاک حاصلخیزتر از خاک های معمولی است و اکنون جنبه های جلوگیری از آلودگی و بهبود کیفیت محصولات این خاک نیز به اثبات رسیده است.

آزمایشی که برای تعیین نرخ رد شدن آب از خاک های مختلف انجام شده بود نتایج جالبی در بر داشت. این آزمایش که توسط ربکا بارنز در کلورادو انجام شد نشان داد که با افزودن کود زیستی زغال سنگ به خاک شنی که معمولا به سرعت خشک می شود، حدود 92% سرعت آب کمتر شد و رطوبت بیشتر در خاک باقی ماند. این کود در خاک سفالی که آب به سختی از آن عبور می کند نیز سرعت حرکت آب را تا 300% بالاتر برد. این نتایج که بسیار تعجب برانگیز بود نشان داد که این کود زیتی حرکت آب را در فضای بین دانه های خاک تغییر می دهد.

آزمایش دیگری برای مشخص کردن چگونگی تاثیر کود زیستی زغال سنگ بر روی  میکروب های خاک انجام شد. نتایج این آزمایش نشان داد که کود زیستی می تواند با متصل شدن به مولکول های پیام رسانی که توسط باکتری ها ترشح می شوند، از انتقال پیام و حمله پاتوژن ها به گیاه جلوگیری کند.

آزمایشات دیگر نیز نشان داده است که کود زیستی زغال سنگ می تواند از انتشار نیتریک اکسید که یک گاز گلخانه ای است، جلوگیری کند. این آزمایش توسط محققان چینی در یک بازه سه ساله بر روی ذرت انجام گرفت. البته آزمایشات دیگر نیز حاکی از کاهش گازهای گلخانه ای هستند اما دلیل این پدیده هنوز به طور کامل مشخص نیست.

از طرفی تحقیقات دیگری هم نشان از معایب این کود زیستی داشته است. در برخی موارد افزودن این کود به خاک باعث کاهش کیفیت محصول شد و یک آزمایش نشان داد که این کود عملکرد ژن های دفاعی گیاه را در برابر حشرات و پاتوژن ها مختل کرد.با این حال به نظر می رسد نکات مثبت استفاده از کود زغال سنگ  نسبت به نکات منفی اش بیشتر است.

No tags for this post.