روشی برای تشخیص بهتر سرطان ریه
متأسفانه علائم اولیه سرطان ریه زمانی اتفاق می‌افتند که بیماری در مرحله پیشرفته است. در این میان، سرطان ریه سلول غیر کوچک یا NSCLC حدود 80 تا 85 درصد از موارد سرطان ریه را تشکیل می‌دهد. در طی 5 سال گذشته، تعداد افراد مبتلابه این نوع سرطان که زنده مانده‌اند کمتر از 15 درصد بوده است. بنابراین، تشخیص سرطان ریه سلول غیر کوچک در مراحل اولیه، یک رویکرد واقع‌بینانه برای کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آن است، هرچند به دلیل کمبود نشانگرهای غیر انعقادی خاص، چنین تشخیصی، یک چالش بزرگ به‌حساب می‌آید.
توسعه روش‌های تشخیصی که دارای اعتبار بالایی بوده و همچنین غیرتهاجمی باشند، تشخیص زودهنگام سرطان ریه سلول غیر کوچک را ساده می‌کند. یکی از این روش‌های تشخیصی نوین، بررسی RNA های کوچک به‌عنوان نشانگرهای زیستی است.
تشخیص سرطان سختی موسوم به «سرطان ریه سلول غیر کوچک» در مراحل اولیه، یک رویکرد واقع‌بینانه برای کاهش مرگ‌ومیر ناشی از آن است، هرچند به دلیل کمبود نشانگرهای غیر انعقادی خاص، چنین تشخیصی، یک چالش بزرگ به‌حساب می‌آید.
RNA های کوچک غیر کدکننده (sncRNAs)، عمدتاً شامل میکرو RNA ها (miRNAs) و RNA های کوچک هسته‌ای (snoRNAs) هستند. شواهد علمی نشان می‌دهند که تغییر میزان بیان miRNA ها به‌طور بالقوه در سرطان‌های انسانی دخالت دارند. درنتیجه، miRNA ها می‌توانند در تشخیص، طبقه‌بندی، پیش‌آگهی و درمان بدخیمی‌های انسانی مفید باشند. بیان به تبدیل کدهای روی RNA به رشته‌های پروتئینی گفته می‌شود.
تحقیقات نشان می‌دهند که miRNA ها نقش مهمی در آغاز و پیشرفت سرطان ریه سلول غیر کوچک بازی می‌کنند و اندازه‌گیری سطوح بیان miRNA می‌تواند یک روش بالقوه برای تشخیص این نوع سرطان باشد. برای این بررسی، خلط بیمار، در دسترس‌ترین نمونه و شامل انواع سلول‌هایی است که با بیماری ارتباط دارند. جمع‌آوری این نمونه، سریع و اقتصادی است و خصوصیات آن باعث می‌شود که آنالیز مولکولی آن به مهم‌ترین هدف برای بررسی نشانگرهای سرطان ریه تبدیل شود.
در این خصوص و در یک تحقیق جمعی مهم، محققینی از دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی میزان بیان RNA های miR-223، miR-212، miR-192، miR-3074، SNORD33 و SNORD37 را در بافت و خلط بیماران مبتلابه سرطان ریه سلول غیر کوچک و افراد غیرمبتلا بررسی کرده‌اند تا ظرفیت تشخیص بیماری را بر اساس این نشانگرها، ارزیابی کنند.
بدین منظور، محققین، نمونه‌های ریه، نمونه‌های خون و خلط را از بیماران مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های مسیح دانشوری و بقیه‌الله جمع‌آوری کردند و تجزیه‌وتحلیل لازم را روی آن‌ها انجام دادند.
نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که در نمونه‌های خلط بیماران، میزان بیان miR-223 به‌طور معنی‌داری نسبت به گروه غیربیمار افزایش نشان می‌دهد ولی میزان بیان miR-212 و SNORD37 کاهش دارد.
به گفته دکتر محمود تولایی، عضو هیئت‌علمی مرکز تحقیقات ژنتیک انسانی در دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله که به‌عنوان نویسنده مسئول در این پژوهش همکاری داشته، می‌گوید: «نتایج نمونه‌های بافتی نیز نشان داد که بیانmiR-212 در خلط بیماران نسبت به گروه غیربیمار به‌طور معنی‌داری کاهش و میزان بیان miR-3074 نسبت به گروه غیربیمار
افزایش می‌یابد. هرچند میزان بیان سایر نشانگرها یا اصطلاحا بیومارکرها نسبت به دیگران تغییر چندانی نکرد».
با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از این تحقیق، تولایی و همکاران ادامه می‌دهند: «نشانگر ژنتیکی و مولکولی miR-223 به‌طور واضحی می‌تواند بیماران سرطانی را از افراد غیرسرطانی متمایز سازد و نتایج ما نشان می‌دهد miR-223 می‌تواند یک نشانگر زیست‌شناختی مفید برای تشخیص بیماری سرطان ریه سلول غیر کوچک باشد».
این محققین اعتقاد دارند در تحقیقات آینده، به‌منظور بررسی نقش miRNA های خلط ناشی از NSCLC، باید نمونه‌های بیشتری از افراد مبتلا در مراحل اولیه بررسی شوند تا بتوان نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق فعلی را اعتبار بیشتری بخشید.
نتایج این پژوهش در یکی از نشریات بین‌المللی ایرانی، Avicenna Journal of Medical Biotechnology وابسته به پژوهشکده ابن‌سینای جهاد دانشگاهی منتشر شده است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
منبع: Avicenna Journal of Medical Biotechnology
No tags for this post.
