به دنبال غذا در سطل زباله

مطابق آمارهای فائو تخمین زده می‌شود، سالانه حدود یک سوم غذای تولیدی در مزرعه در جهان، یعنی چیزی حدود 1.3 میلیارد تن دور ریخته می‌شود. این میزان غذا نه تنها برای سیرکردن 800 میلیون گرسنه در جهان کافی است، بلکه به قیمت فشار بی‌اندازه بر منابع طبیعی تولید شده است. مصرف آب و تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به زمین کشاورزی، یکی از عوامل مهم کاهش جمعیت حیات‌وحش است. علاوه بر این بحران آب شیرین در جهان بحرانی فراگیر است و منابع آب مصرفی بسیاری از محصولاتی که فعلاً کشت می‌شوند، در حال تمام شدن است. همچنین کاهش جنگل‌ها و تغییر سطح زمین نقش موثری در افزایش گازهای گلخانه‌ای و شکل‌گیری جزایر گرمایی سطح زمین دارد.

دورریز محصولات زشت

مسئله وقتی جدی‌تر می‌شود، که بدانیم سالانه میلیاردها دلار توسط شرکت‌های بزرگ چندملیتی صرف توسعه روش‌های جدید کشاورزی و محصولات تراریخته می‌شود، اما اقتصاد مصرفی تن به اصلاح شیوه مصرف نمی‌دهد. نگاهی به سهم بخش‌های مختلف در دورریز غذا به سادگی نشان می‌دهد، فرهنگ و عادات غذایی چه نقشی در این مسئله دارند. دورریز غذا در همه مراحل تولید آن از برداشت در مزرعه، تا سر سفره غذا رخ می‌دهد. شیوه برداشت دستی و غیرمکانیزه محصولات در کشورهای در حال توسعه مهم‌ترین عامل دورریز غذا است. با این حال به طور متوسط این میزان در این کشورها بسیار کمتر از کشورهای توسعه‌یافته است. نکته جالب این‌جا است که در کشورهای توسعه‌یافته، دورریز در مزرعه رخ نمی‌دهد، بلکه در فرآیند بسته‌بندی و مصرف اتفاق می‌افتد. ارائه محصولات در بسته‌بندی‌های یکسان و زیبا منجر به دورریخت محصولاتی می‌شود، که شکل و شمایل زیبایی ندارند، یعنی محصولات زشت خورده نمی‌شوند. همین‌طور در فرآیند طبخ بخش مهمی از محصولات غذایی دور ریخته می‌شود و در نهایت بخش مهمی از غذای پخته شده و اضافه روانه سطل آشغال می‌شود. همه این عوامل باعث دور ریختن یک سوم غذای تولیدی ما و ایجاد یک بحران در سطح جهانی شده است.

 

اعداد بحرانی

برای درک بهتر این بحران بهتر است به اعداد رجوع کنیم، در کشورهای توسعه‌یافته میزان ضرر و زیان مستقیم اقتصادی این دورریز 680 میلیارد دلار برآورد می‌شود. این رقم در کشورهای در حال توسعه 310میلیارد دلار است. یادمان باشد در محاسبه این اعداد ضرر و زیان غیرمستقیم ناشی از هدررفت منابع و جایگزین نشدن آن‌ها محاسبه نشده است و در این صورت این ضرر و زیان سر به فک خواهد زد، درواقع ما در حال استقراض بی‌بازگشت از منابع طبیعت برای تولید غذایی هستیم که دور میریزیم. میزان دورریز غذا در کشورهای توسعه‌یافته 679 میلیون تن و در کشورهای در حال توسعه 630 میلیون تن است، تفاوت قیمت هم به دلیل تفاوت قیمت محصولات دورریخته‌شده است.

بیشترین میزان دورریز در بخش محصولات باغی و کشاورزی و سپس دامداری رخ می‌دهد. 30 تا 40 درصد غلات، 50 درصد صیفی‌جات، 20 درصد دانه‌های روغنی و گوشت و محصولات دامی و 35 درصد برای ماهیان صیادی شده و تولید شده است. نکته دردناک این است که در کشورهای ثروتمند جهان سالانه 222 میلیون تن غذا دور ریخته می‌شود، این رقم درست برابر کل غذای تولیدی در آفریقای زیر صحرا یا آفریقای سیاه است. در حالی که در آفریقا، آسیا و آسیای جنوب شرقی میزان دورریز غذا 6 تا 11 کیلو در سال به ازای هر نفر است، این رقم در اروپا و آمریکای شمالی به 95 تا 115 کیلوگرم در سال می‌رسد. این ارقام به سادگی نشان می‌دهند، دورریز غذا چه تاثیر وحشتناکی بر اقتصاد و طبیعت دارد و قبل از پناه بردن به آزمایشگاه‌ها برای تولید محصولات تراریخته باید فکری به حال غذای دورریز کرد.

 

گزارش: بهاره صفوی

No tags for this post.