ایران سکوی انتقال دانشمندان و نخبگان
مهاجرت تحصیلکردگان و نخبگان علمی از ایران از نظر کارشناسان امر به‌عنوان یکی از معضلات اجتماعی، اقتصادی و آموزشی کشور مطرح است. بنابر آمار مجلس شورای اسلامی ۶۰ هزار نفر از ایرانیانی که در سال 1389 از کشور مهاجرت کرده‌اند، در زمره مهاجران نخبه دسته‌بندی می‌شوند. این افراد عموماً دارای مقام‌هایی در المپیادهای علمی بوده یا جزء نفرات برتر کنکور و دانشگاه‌ها بوده‌اند.
در حال حاضر نیز با وجود آن‌که تلاش‌هایی پراکنده و بی‌تأثیر برای کاهش روند این اتفاق تلخ در گوشه و کنار انجام شده است، اما همچنان با درصد قابل‌توجهی از دانش‌آموختگان علمی روبروئیم که تمایل دارند به کشورهای پیشرفته مهاجرت کنند.
صندوق بین‌المللی پول در گزارش سال ۲۰۰۹ خود اعلام کرده است، ایران از نظر مهاجرت نخبگان، در میان ۹۱ کشور در حال توسعه یا توسعه‌نیافته جهان، مقام نخست را داراست. این در حالی است که بعضی از مسئولان کشور موضوع فرار مغزها از ایران را حتی انکار می‌کنند و آن را ناچیز و بی‌همیت تلقی می‌کنند.
به گزارش صندوق بین‌المللی پول، عواملی مثل بیکاری، سطح پائین درآمد اساتید و نخبگان، نارسایی‌های مالی و اداری، کمبود امکانات تخصصی-علمی و بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی از جمله دلایل مهاجرت ایرانیان به کشورهای پیشرفته است.
آمارهای جهانی نشان می‌‌دهند که ایران در زمینه مهاجرت نخبگان و فرار مغزها، با خروج سالانه بین ۱۵۰ هزار تا ۱۸۰ هزار متخصص تحصیلکرده، پیشتاز جهان است و رتبه اول را در سطح جهانی دارد.
در گزارشی که هفته گذشته درخصوص آمار نگران‌کننده مهاجران نخبه ایرانی منتشر کردیم به ارائه گزارش سالانه سازمان همکاری و توسعۀ اقتصادی (OECD) و نظرات کارشناسان داخلی پرداخته‌ایم.
دکتر رشید حیدری مقدم، قائم‌مقام دانشگاه علوم پزشکی همدان نیز اخیراً درباره پدیده فرار مغزها سخنرانی کرده و این اتفاق را فاجعه‌ای قلمداد کرده است که در سطح کشور در حال وقوع است.
او در هجدهمین جشنواره پژوهش و فن‌آوری این دانشگاه و در جمع اساتید و پژوهشگران، خروج ۱۸۰ هزار نفر از دانش‌آموختگان کشور را تنها در سال ۱۳۹۴ برابر با مجموع درآمد نفتی کشور ارزیابی کرد و تأکید کرد که این مسأله حکم فاجعه‌ای برای کشور را دارد.
او گفت که بدترین اتفاق در پدیده فرار مغزها، فرار «ژن» از کشور است که همین موضوع به احتمال زیاد در دهه آینده کشور را با پدیدۀ پایین آمدن آی‌کیو یا فکر خلاق و نوآور مواجه خواهد کرد.
دکتر حیدری‌مقدم برای مقابله با این فاجعه، بر ضرورت تغییر نگاه و رویکرد فعالیت دانشگاهی کشور تأکید کرد و گفت: «باید فرصت‌ها را تشخیص دهیم و دانشگاه‌ها را به سوی خلق ثروت از علم سوق دهیم. در غیر این صورت علاوه بر مشکل‌دار شدن وضعیت آموزش عالی و دانشگاهی، جایگاه اول علمی کشور در منطقه را به ترکیه و عربستان واگذار خواهیم کرد.»
No tags for this post.
