نگاهی به جدیدترین تحولات هوش مصنوعی در عرصۀ موسیقی
از تکمیل کار ناتمام بیتلزها تا حواشی بی‌پایان کپی رایت

در ماه‌های اخیر در تحولات هوش مصنوعی (AI) تأثیر قابل‌توجهی بر صنعت موسیقی داشته است و منجر به خلق آثار نوآورانه و بحث‌هایی درباره نقش آن در هنر و حقوق مالکیت شده است. از اعتراضات و ابراز نگرانی‌ هنرمندانی چون التون جان گرفته تا برنده شدن یک آهنگ بیتلزها پس از چهاردهه و به مدد هوش مصنوعی. خبرگزاری سینا در این گزارش به جدیدترین تحولات و حواشی در این مورد پرداخته‌ایم.

ترانه‌ای بهبودیافته با هوش مصنوعی که برنده جایزه گرمی شد

مهدی نوروز: این روزها ابتکارات عجیبی از هوش مصنوعی در خلق یا باز تولید آثار موسیقی دیده می‌شود، به ویژه در باز خلق کردن آثار هنرمندان درگذشته. حالا اما یکی از جالب‌ترین‌ این کارها که اتفاقا در سطح جهانی نیز مطرح شد مربوط به گروه بیتلز است. ماجرا مربوط به ترانه «Now and Then»  است که همین دو ماه قبل هشتمین جایزه گرمی را در بخش بهترین اجرای راک برای دریافت کرد. این ترانه در اصل یک دموی قدیمی از جان لنون در اواخر دهه ۱۹۷۰ بود که به دلیل مشکلات فنی در جدا کردن صدای لنون، منتشر نشده باقی مانده بود.

در سال ۲۰۲۱، پل مک‌کارتنی و رینگو استار با همکاری تیم پیتر جکسون، کارگردان سینما، از فناوری یادگیری ماشینی برای جداسازی و بهبود صدای لنون در این آهنگ استفاده کردند. این فرآیند، که متفاوت از هوش مصنوعی مولد است، تنها به پالایش و ارتقای کیفیت صدای اصلی کمک کرد بدون آنکه بخش‌های جدیدی به آن بیفزاید. مک‌کارتنی تأکید کرد که این فناوری فقط برای پاک‌سازی صدای اصلی به کار رفته است.

انتشار این ترانه، آرزوی گروه برای تکمیل پروژه Anthology بیتلز را محقق کرد و اولین جایزه گرمی برای یک قطعه‌ای شد که از فناوری هوش مصنوعی برای بهبود استفاده کرده است.

ابزارهای جدید تولید موسیقی با هوش مصنوعی

اما ابزارهای تولید کننده موسیقی با هوش مصنوعی تنها به همین مورد ختم نمی‌شوند بلکه این روزها طیف گسترده‌ای پیدا کرده‌اند، به نحوی که برخی از آن‌ها را کاربری آماتور نیز می‌تواند اداره کند و برخی دیگر بسیار پیچیده و حرفه‌ای هستند. در کنار این‌ها چندین پلتفرم جدید مبتنی بر هوش مصنوعی نیز برای تولید موسیقی توسعه یافته‌اند که به کاربران اجازه می‌دهند آهنگ‌های منحصر‌به‌فردی را به‌سادگی خلق کنند.

پلتفرم‌هایی مانند SOUNDRAW و Suno به کاربران این امکان را می‌دهند تا با انتخاب ژانر، تغییر حال‌وهوا و تنظیم بخش‌های مختلف، قطعات موسیقی دلخواه خود را بسازند.

حواشی‌ها از راه می‌رسند!

شاید به نظر برسد که این ابزارها، روند تولید موسیقی را دموکراتیک‌تر کرده و به افرادی که آموزش رسمی در زمینه موسیقی ندارند نیز اجازه می‌دهند آهنگ‌های اورجینال خلق کنند. از این نظر و تا اینجا هوش مصنوعی چهره‌ای جذاب از خودش در خلق موسیقی خلق کرده است، اما روی دیگر سکه‌ای هم وجود دارد و آن ریسک‌های مرتبط با نقض کپی رایت است. اخیراً و به گزارش گاردین چهره‌های برجسته موسیقی مانند التون جان و پل مک‌کارتنی نسبت به تغییرات پیشنهادی در قوانین کپی‌رایت بریتانیا که ممکن است به شرکت‌های هوش مصنوعی اجازه دهد بدون مجوز، آثار هنرمندان را برای آموزش مدل‌های خود استفاده کنند، ابراز نگرانی کرده‌اند.

این هنرمندان هشدار داده‌اند که چنین تغییراتی می‌تواند به معیشت موسیقیدانان لطمه بزند و خلاقیت را کاهش دهد. در حال حاضر، دولت بریتانیا در حال بررسی این تغییرات قانونی است و تلاش دارد میان شفافیت قانونی و حفظ حقوق هنرمندان تعادل ایجاد کند.

نه تنها در بریتانیا بلکه دفتر کپی‌رایت آمریکا نیز اعلام کرده است که آثار ساخته‌شده با کمک هوش مصنوعی در صورتی که سطح قابل قبولی از خلاقیت انسانی در آن‌ها دیده شود، می‌توانند از حمایت کپی‌رایت برخوردار شوند. بر این اساس و برای آنکه اثری تحت حمایت قانون کپی‌رایت قرار گیرد، باید سهم خلاقانه هنرمند انسانی در آن قابل تشخیص باشد، چه از طریق ویرایش خروجی هوش مصنوعی و چه از طریق ترکیب خلاقانه محتوا.

این دفتر همچنین اعلام کرد که آثاری که به‌طور کامل توسط هوش مصنوعی تولید شده‌اند و هیچ مداخله انسانی قابل‌توجهی در آن‌ها وجود ندارد، واجد شرایط حمایت کپی‌رایت نخواهند بود. به نظر می‌رسد داستان توسعۀ هوش مصنوعی و نوآوری‌های اعجاب آور آن در صدا و تصویر بی انتها باشد، همانطور که حواشی و ریسک‌هایش تمامی ندارد.