راه گریز از مرگ ناشی از آنفلوانزا، واکسیناسیون است

دکتر دماری در ابتدای سخنانش با تاکید بر اینکه اگر واکسن از همان مبنای اولیه اش اختراع نمی شد، ما نسبت به امروز جهان متفاوت تری داشتیم؛ گفت: در اینصورت از بسیاری از بیماری ها نمی توانستیم پیشگیری کنیم، بنابراین تعداد مرگ و میر در جامعه افزایش پیدا می کرد.

وی در ادامه در مورد همه گیر شدن واکسیناسیون و همچنین واکسن آنفولانزا، افزود: قطعا واکسیناسیون در کشور ما حداقل در سه دهه گذشته یکی از مواردی که نظام سلامت موفق شده این فرهنگ و باور را در مردم ایجاد کند که به طور مرتب و برنامه ریزی شده واکسن را تجویز کنند، یکی از دستاوردهای ما است. اما در مورد آنفلوآنزا باید این نکته را تاکید کنیم، چون آنفلوآنزا یک بیماری ویروسی است، معمولا در همه جای دنیا وجود دارد، در کشور ما هم هست. حدود 5 تا 10 درصد شیوع دارد. اگر در کشور خودمان بخواهیم این را تبدیل به عدد کنیم، با توجه به جمعیتمان بر اساس سرشماری سال 1390 با ابتلای نزدیک به 5 تا 7 میلیون نفر به بیماری آنفلوانزا در طول شش ماه آینده که فصول سرد سال است، روبرو خواهیم بود.عمدتا یک درصد از حدود این 5 تا 7 میلیون نفر دچار عفونت ریوی می شوند که معمولا حدود 7 درصد از این یک درصد هم به طور میانگین دچار مرگ می شوند. بالاخره این درصد مرگ و میر در کسانی که مبتلا به آنفلوانزا و دچار عفونت ریه می شوند، قابل توجه است. این عدد شاید چیزی حدود 3 هزار نفر در سال باشد و حتی سال گذشته هم که در استان کرمان و سیستان و بلوچستان مرگ ناشی از آنفلوانزا را داشتیم به همین موضوع برمی گردد.

دکتر دماری اضافه کرد: بنابراین راه گریز از مرگ ناشی از آنفلوانزا، واکسیناسیون است. البته نهایتا ممکن است واکسیناسیون مرگ و میر را کم نکند، علتش هم این است خیلی از افرادی که بایستی واکسن بزنند، واکسن نمی زنند، با اینکه واکسن وارد کشور شده، تسهیلاتش وجود دارد که مردم استفاده کنند، ولی شاید آگاهی جامعه در مورد اینکه چه کسانی بایستی واکسن بزنند، کم است.

وی درباره جامعه هدف مصرف واکسن آنفولانزا، اظهار کرد: به طور عمده آن چیزی که سازمان جهانی بهداشت بر اساس تجربه جهانی به کشورها توصیه کرده، اولین اولویت واکسن آنفلوانزا برای خانم های باردار است و این بسیار مهم است به خاطر اینکه واکسن آنفلوانزا در طول دوره بارداری هیچ خطری برای جنین و مادر ندارد، بنابراین اولین توصیه برای این گروه هاست. گروه هایی که بسیار مهم است و توصیه شده، گروه های سالمند بالای 65 سال است و این نکته بسیار مهم است حتی کسانی که سالمند هستند و بیماری خاصی ندارند، بایستی واکسن آنفلوانزا را بزنند، چون مستعد ابتلا هستند و گروه های دیگری که سیستم ایمنی شان تضعیف شده است، کسانی هستند که در حال دیالیز هستند، یا کسانی که پیوند کلیه یا کبد دارند و یا شیمی درمانی می کنند و البته چون توسط پزشکان متخصص دائم ویزیت می شوند، معمولا مشکلی با این گروه ها نداریم، چون واکسنشان تجویز می شود. اما گروه هایی که الان در کشور ما شایع هم هست به خصوص در بیماری های غیرواگیر مثل کسانی که دچار بیماری دیابت هستند یا فشار خون یا آسم دارند، این افراد هم جزو کسانی هستند که باید حتما با نظر پزشک خانواده یا عمومی و متخصص مربوطه این واکسن را تجویز کنند. یکسری از گروه ها که کارکنان بهداشتی هستند و با انواع و اقسام بیماری ها در بیمارستانها و مراکز بهداشتی مواجه هستند، همه این افراد کارکنان بهداشتی و درمانی جزو مواردی هستند که باید حتما واکسن را دریافت کنند. عمده افراد اینها هستند، ولی گروه هایی که در مهد کودک ها مثلا مربیان مهد کودک و حتی مادران و والدین کودکان خردسال حتما باید تجویز داشته باشند.

دکتر بهزاد دماری در خصوص زمان مناسب تزریق این واکسن، افزود: بهترین زمان تجویز در مهر و آبان هست. علتش هم مشخص است، برای اینکه وقتی این واکسن زده می شود تا دو هفته طول می کشد که این آنتی بادی ها در بدن تولید شود، بنابراین ما شاهدیم حتی کسانی که واکسن زده اند ممکن است در دو هفته اول مبتلا شوند. بنابراین هر چقدر زودتر این واکسن را تزریق کنیم بهتر است. وقت طلایی برای تزریق واکسن آنفلوانزا در کشورمان مهر و آبان هست، هر چند که تا 15 دی ماه هم فرصت داریم این کار را انجام دهیم، ولی این فرجه مهر وآبان ماه را باید در نظر بگیریم.

به طور کلی واکسیناسیون باعث ایجاد و تولید آنتی بادیهایی می شود که در نهایت مرگ و میر و بیماری ها را کم می کند.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا موجودی واکسن هایی که در کشور ما هست، کفاف این جمعیت را می دهد، گفت: البته این سوال را باید از شخصی که مسئولیت و مدیریت دارویی در کشور را دارد پرسید، ولی تقریبا و در سال های گذشته چنین مشکلی وجود نداشت و کمبودی در این مورد نداریم. شاید ما باید بیشتر در مورد آگاهی دادن به مردم کار کنیم که این مثالی که در کرمان و سیستان و بلوچستان اتفاق افتاد، اتفاقا جزو آن گروه هایی بودند که باید واکسن می زدند ولی نزدند و وقتی که آنفلوانزا گرفتند دچار عفونت ریوی و شرایط سخت پزشکی شدند که برای درمان بعضی ها کاری از دست سیستم پزشکی برنمی آمد و نکته مهم این است که این بیماری قابل پیشگیری است و مهم تر از آن که با یک کار خیلی ساده که دوستان متخصص اسم آن را اخلاق تنفسی گذاشته اند، امکانپذیر است.

دکتر دماری تصریح کرد: ما اگر بتوانیم اخلاق تنفسی را در جامعه گسترش دهیم، مثلا کسی که دچار علائم آنفلوانزا می شود قاعدتا 3-2 روز باید در منزل باشد، نه به محل کار برود، اگر کودک است نباید به مدرسه برود و در دیدار با افراد دیگر اخلاق تنفسی را رعایت کند، برخورد از فاصله یک متر مهم است. یکی از مواردی که خیلی مهم است مردم در مورد این ویروس بدانند این است که این ویروس 8 ساعت روی سطوح باقی می ماند، بنابراین شما خیلی راحت بدون شستن دست ممکن است مبتلا شوید.

وی ادامه داد: یعنی اگر کسانی سرفه می کنند و بعد میله اتوبوس را می گیرند آنجا تا 8 ساعت آغشته به میکروب است و اگر بعد از آن تماس اتفاق بیفتد ویروس منتقل می شود. بنابراین همیشه پیشنهاد و توصیه این بوده که قبل از اینکه شما چیزی مصرف کنید و زمانی که به منزل رسیدید، اولین کاری که باید انجام دهید، شستن دستها است.

واکسن هایی که توسط وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو تایید می شود، به طور مطمئن قابلیت استفاده را دارند.

دکتر بهزاد دماری درباره گوشی های تلفن همراه نیز اظهار کرد: توصیه است که گوشی موبایل را حداقل هفته ای یک بار و حداکثر روزی یک بار تمیز کنید. منتها نکته مهم این است که بخشی از مردم جامعه ما حتی بر اساس پیمایش های تحقیقاتی که در کشور ایجاد شده، هنوز دستهایشان را قبل از غذا نمی شویند یا وارد خانه که می شوند دستهایشان را نمی شویند، این چیزی است که اخیرا در پیمایش های کشور مشخص شده است. در برخی استانها خیلی بارزتر است. بنابراین می بینید که با یکسری کارهای بهداشتی خیلی ساده از جمله رعایت اخلاق تنفسی و شستشوی دستها می شود جلوی این بیماری را گرفت.

وی در خصوص علاقه مندی قشرهای غیر اولویت به تزریق واکسن آنفولانزا، عنوان کرد: مثل بحث آنتی بیوتیک است بایستی تجویز منطقی و مصرف منطقی آنتی بیوتیک را داشته باشیم. اتفاقا در خود آنفلوانزا هم اشتباهی که رخ می دهد این است که افراد فکر می کنند در تمام گروه های سنی باید واکسن آنفلوانزا بزنند یا همین که علائم سرماخوردگی پیدا می کنند از کپسول مربوط به درمان آنفلوانزا که غیر آنتی بیوتیکی است، استفاده کنند که این دارو هم گران است و هم باید توسط پزشک تجویز شود؛ بنابراین تمام مواردی که لازم است واکسن تجویز شود، توسط سازمان جهانی بهداشت بر اساس تجربه جهانی لیست شده است، خارج از این افراد نیاز ندارند که واکسن آنفلوانزا را بزنند. غیر از فهرستی که برشمردم، یکی دو مورد هم هست مثلا کسانی که به طور ممتد آسپرین مصرف می کنند. این افراد چون تحت نظر پزشک هستند، معمولا توصیه و تجویز از طرف پزشک را دارند. ما با اینها خیلی مشکلی نداریم. ما مشکل را آنجا داریم که افراد فکر می کنند چون محافظه کار هستند، در جوانی واکسن بزنند یا افرادی که سالم هستند و فکر می کنند این بیماری گریبانشان را نمی گیرد. من نمی گویم می خواهم خبر بد یا خبر خوبی بدهم، این موضوع خیلی طبیعی است، کسانی که مستعد آنفلوانزا هستند در دو ماه آینده باید واکسنشان را دریافت کنند. این بدان معنی نیست که  آنفلوانزا در کشور شیوع پیدا خواهد کرد و باعث مرگ و میر می شود، نه، اصلا این طور نیست، این یک چیز طبیعی است. در کشور ما هم هست، در کشور ترکیه هم هست، در کشورهای اروپایی هم هست. بستگی به این دارد که اولا چه تعداد از افراد با پیشگیری هایی که انجام می شود به آنفلوانزا مبتلا نمی شوند، چه تعداد از آن افرادی هم که به آنفلوانزا مبتلا می شوند، دچار مرگ و عفونت های ریه نمی شوند.

دکتر دماری در پاسخ به این پرسش که  آیا واکسیناسیون نقص سیستم ایمنی ایجاد می کند یا ایمنی افراد را در طول زمان کم می کند، گفت: به طور کلی واکسیناسیون باعث ایجاد و تولید آنتی بادیهایی می شود که در نهایت مرگ و میر و بیماری ها را کم می کند.

وی در پاسخ به اینکه موردی داشتیم که خلاف این باشد، یعنی فردی واکسن بزند و ایمنی‌اش پایین بیاید و مبتلا شود و دچار عارضه های دیگری شود، نیز افزود: نوع واکسیناسیون ها فرق می کند، مثلا در همین واکسیناسیون آنفلوانزا نوعی از واکسیناسیون را دارید که به صورت دماغی استفاده می شود و استنشاقی هست که این جزو مواردی است که ویروس ضعیف شده، یعنی زنده، ولی ضعیف شده است، به همین علت این نوع واکسن ها را برای همه تجویز نمی کنند. به کسانی که حتما از سیستم ایمنی بالاتری برخوردار هستند، تجویز می شود. اما نوع رایج و بدون عوارض یا کم عارضه اش، نوع سنتی است که ویروس غیر فعال دارد که تزریقی است، بنابراین در تمام واکسیناسیونها، ابتدا علائمی شبیه سرماخوردگی و شبیه خود آن بیماری داریم که وجودش خوب است، به خاطر اینکه بدن نسبت به آن ویروسی که ضعیف شده یا غیر فعال است، دارد واکنش نشان می دهد.

دکتر بهزاد دماری در پایان با اشاره به نگرانی در خصوص واکسن های چینی، قلابی بودن و یا تاریخ مصرف گذشته بودن واکسن ها، اظهار داشت: کلیه واکسن هایی که توسط وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو تایید می شود، به طور مطمئن قابلیت استفاده را دارند.

گفتنی است، برنامه چرخ به کارگردانی، تهیه کنندگی و اجرای سیاوش صفاریان پور از شنبه تا چهارشنبه هر شب ساعت  ١٩ از شبکه ۴ سیما پخش می شود.