محققان با یک پژوهش پاسخ داده اند
چرا برخی کارکنان سازمانی، از ارتباط می ترسند؟

ارتباط در سازمان ها، امری غيرقابل اجتناب است و انتقال مفاهيم و مقاصد افراد از طريق پيام، تار و پود سازمان ها را به هم پيوند می دهد و موجب يکپارچگی، وحدت رويه و دستيابی به اهداف سازمانی می شود. مديريت اثربخش، بهره وری و رضايت مندی كاركنان در گرو وجود ارتباطات سازمانی مؤثر است و ارتباطات ضعيف و نارسا، عامل اصلی ايجاد تعارض و عدم دستيابي به نتايج سازماني خواهد بود. ترس از ارتباط یا ارتباط هراسی، بر بسياری از افراد در مراحل مختلف زندگيشان چه به صورت آگاهانه و چه ناآگاهانه تأثير می گذارد. اين ترس و احساس ناراحتی زمانی آشکار می شود كه از فرد خواسته می شود با مخاطب خود و يا برای ديگران صحبت كند.

به گزارش سیناپرس، ترس از ارتباط با دیگران در محیط کار، تبعات منفی بسیاری را برای فعالان در شغل های سازمانی به همراه دارد. محققان کشور این موضوع را مورد بررسی عمیق قرار داده و دلایل مختلف آن را ذکر کرده اند.

به گفته محققان، اين دلهره، همان اضطراب يا ناراحتي عصبي است كه قبل از گفتگو در محيط های گروهی يا هنگام رفتن به يک جلسه در فرد احساس می شود و مي تواند در ارتباطات ميان فردی، هنگام برقراری تماس تلفنی با شخصی مهم يا ورود به دفتر رئيس برای بحث در مورد مسائل و يا ارائه گزارش های سازمانی وجود داشته باشد.

ارتباط هراسی مانع توسعه مهارت هاي شغلی شده و مي تواند تأثيرگذاری افراد در محيط كار را مختل كند. محققان بر اين باورند كه كاركنان با سطح بالای ترس از ارتباط، نسبت به همکاران خود علاوه بر دانش پايين تر، بهره وری كمتری نيز دارد و بالطبع ارزش و موفقيت آن ها نيز پايين تر خواهد بود و با احتمال كمتری در محل كار به دريافت پيشنهادهای شغلی مهم تر و كسب مقام های بالاتر و كسب درآمد بيشتر نائل می شوند.

این موضوع، مورد توجه محققانی از دانشگاه پیام نور تهران و دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر دیلم قرار گرفته است؛ امری که باعث شده در خصوص آن پژوهشی را به منظور واکاوی ارتباط هراسی در کارکنان انجام دهند.

در این مطالعه که هدف از آن، شناسایی پیشایندها و نتایج وقوع پدیده ارتباط هراسی در افراد بوده است، وضعیت 21 تن از کارکنان کمیته امداد امام خمینی استان‌ فارس از طریق مصاحبه و سپس تجزیه و تحلیل آماری، مورد ارزیابی علمی قرار گرفته است.

نتایج این تحقیق که در فصل نامه مطالعات مدیریت (بهبود وتحول) متعلق به دانشگاه علامه طباطبایی منتشر شده اند، بیانگر وجود شش عامل مشتمل بر ویژگی‌های فردی، ویژگی‌های مدیران، عوامل شغلی، عوامل محیطی، عوامل سازمانی و خانوادگی به عنوان پیشایند‌های وقوع ارتباط هراسی است که مخرب‌های رفتاری فردی و سازمانی را به همراه دارند.

محمد صفری، محقق دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر دیلم و همکارانش در این باره می گویند: يکي از عواملي كه منجر به پيدايش ارتباط هراسی در كاركنان می گردد ويژگی های فردی است. ويژگی های فردی مانند اعتماد به نفس پايين، نداشتن مهارت های ارتباطی، كم رويی، جنسيت و ناهنجاری های گفتاری، شنوايی و بينايی بسترساز ارتباط هراسی در كاركنان است. افرادی كه از برقراری ارتباط با ديگران ترس و هراس دارند، به دليل تصور خويش از سطح تحصيلات و دانش پايين، سابقه كار كمتر و احساس كاذب عجز و ناتوانی، در انجام وظايف محوله از اعتماد به نفس كمتری برخوردارند.

به گفته آن ها، عامل ديگر كه به پيدايش ارتباط هراسی منجر می شود، ويژگی های مديران سازمان است و می توان آن را در نوع برخورد و سبک رفتاری مديران با كاركنانشان يافت. ويژگی هايی مانند ضعف مهارت های انسانی مديران، ضعف دانشی، منفی نگری و سياست بازی آن ها، از جمله عواملی هستند كه منجر به بروز ارتباط هراسی در كاركنان می شوند. اگر كاركنان احساس كنند كه ارتباط گرفتن با مدير و بيان مشکلات شغلی شان منجر به شکل گيری نتايج منفی نظير حسادت، احساس تهديد مقام و انتقام جويی می شود در نتيجه از برقراری ارتباط با او طفره می روند.

به گزارش سیناپرس،بر این اساس همچنین گاهی ترس مدير از آشکار شدن ضعف هاي خود به دليل نداشتن شايستگی لازم و ضرورت مخفی نگه داشتن آن از جنبه های گوناگون دانشی و تخصصی، باعث هراس و عدم تمايل مدير از ارتباط با كاركنان می گردد. اين دسته از مديران به دليل ترس از رو شدن نقاط ضعفشان و متزلزل شدن جايگاه شغلی شان از ارتباط زياد با كاركنان طفره می روند.

صفری و همکارانش اشاره کرده اند: از ديگر عوامل ارتباط هراسی در كاركنان می توان به عوامل شغلی اشاره كرد. برای مثال استخدام ناپايدار و بيگانگی شغلی منجر به ارتباط گريزی كاركنان می شوند. به علاوه، ماهيت و ويژگی برخی از مشاغل باعث می شود كه كاركنان كمتر با يکديگر ارتباط داشته باشند يا از نظر فضای فيزيکی محل كارآنان، جدا از يکديگر قرار گرفته باشد. اين موضوع در كوتاه مدت منجر به كاهش ارتباطات و در بلند مدت به صورت يک عادت كاری در آمده و منجر به ارتباط هراسی كاركنان می شود.

محققان فوق، عوامل خانوادگی را از ديگر عوامل وقوع ارتباط هراسی در سازمان ذکرکرده اند. به گفته آن ها، تربيت خانوادگي ارتباط گريز، والدين سركوبگر و حريم خصوصی بسته، از جمله ابعاد تاثيرگذار بر ارتباط هراسی هستند. در همين رابطه بايد گفت: نوع تربيت افراد در خانواده تاثير عمده ای در ارتباط هراسی دارد. تجربه های بد گذشته افراد در كودكی مانند طلاق و مرگ والدين و يا داشتن پدر و مادر سختگير كه كودكان و اعضا خانواده را از برقراری ارتباط با ديگران منع يا محدود می كرده اند، آنان را مستعد ترس از برقراري ارتباط با جمع بار می آورد و از آن ها افرادی گوشه گير، خجالتی و جمع گريز می سازد.

صفری و همکارانش در انتها نیز به محافظه کاری به عنوان یکی از مهم ترین دلایل ارتباط هراسی تاکید کرده اند. آن ها اعتقاد دارند که در محيط داخلی سازمان و همچنین بيرون از آن، افراد ذی نفوذ سياسی فراوانی وجود دارند كه ممکن است از در انتقام جويی وارد شده و كارمندی را كه عليه آن ها يا جناح های سياسی آنان اظهار نظری كرده يا موضع گيري کرده اند را مورد تهديد قرار دهند و اين، عامل مهمي در بروز سکوت سازمانی ناشی از وجود ترس عوامل محيطی در برقراری ارتباط و ارتباط هراسی است.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.