بحران هویت، جوانان را مصرف گرا می کند

در یک مطالعه پژوهشی داخلی که روی دانش آموزان دختر انجام شده است، رابطه مثبت بین بحران هویت و پدیده مذموم مصرف گرایی مشخص شده و بر اهمیت توجه بیشتر به این مسئله تاکید شده است.

به گزارش سیناپرس، در دنیای مدرن امروزی، مردم به وسیله نمادها و نشانه ها خود را نسبت به دیگران متمایز کرده و برای خود هویتی دست و پا می‌کنند. درواقع، هویت بخشی، با تمایل سازی، همساز و هماهنگ شده و هر چه این تمایز، فاصله بیشتری با عامه مردم ایجاد نماید از مرتبه و منزلت بالاتری برخوردار است. به عنوان مثال در اروپای پس از رنسانس، نوشیدن مالت به عنوان یک نوشیدنی منحصر به فرد و دارای اشرافیت مطرح بوده و هر کس از این نوشیدنی استفاده می کرد، در نگاه مردم از منزلت بالاتری برخوردار بود، چرا که هزینه خرید آن بسیار بالاتر از سطح عمومی دریافتی در میان مردم بود.

بنابر گفته های محققان، نیاز و مصرف، همراهان همیشگی انسان ها در طول حیات بشری بوده اند. اما امروزه مصرف و نیاز از هم فاصله گرفته و شکافی بین آن ها به وجود آمده است، به گونه ای که دیگر مصرف انسان و نیازهایش با هم مطابقت ندارند. به تعبیر یکی از صاحب نظران، پدیده مصرف در پایان قرن بیستم به واقعیتی چند بعدی تبدیل شده و در کنار ابعاد و الزامات اقتصادی، معانی فرهنگی و الزامات اجتماعی بسیاری را با خود همراه کرده است.

مصرف گرایی با نمادها و علائم خاص خود نمایانگر سبک زندگی، تمایلات، تفکرات و ایده آل ها و به مثابه بازنمایی کننده هویت عاملان آن، کارکرد های جدیدی یافته است و امروزه اکثر مردم می‌خواهند کیستی خود را از طریق کالاها و خدماتی که مصرف می کنند معرفی نمایند.

در رابطه با این موضوع، یکی از پژوهشگران کشور از دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در یک مطالعه پژوهشی، رابطه بین بحران هویت و مصرف گرایی را در نسل جوان مورد بررسی قرار داده است.به گزارش سیناپرس، در این تحقیق که روی 356 نفر از دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر اراک انجام شده ، از ابزار پرسش‌نامه کمک گرفته شده است.

یافته‌های این پژوهش نشان می دهد: میان کالاهای مصرفی حامل نمادهای موثر، نگرش مثبت به استفاده از کالاهـای مصرفی و استفاده از رسانه‌های جمعی و به طور کلی گرایش به فرهنگ مصرف، با وقوع بحران هویت در بین دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه جامعه شهری رابطه معناداری وجود دارد.

به گفته فرهاد امام جمعه، استادیار و پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، مصرف کالاها و سبک زندگی جدید در کنار عملکرد رسانه‌ها به فرد در حال هویت‌یابی این گونه القاء می‌کند که ارزشمند بودن در گرو استفاده از این و آن کالا یا محصول مصرفی جدید است. درواقع بی‌ثباتی و کثرت در تنوع کالاها و نمادهای مصرفی در چالش با موج هژمونی جامعه مدرن، زمینه‌ مهمی از بحران هویت نسل جوان دانش‌آموزی را به وجود آورده است.

این محقق می افزاید: یکی از نشانه های مدیریت فرهنگی موفق آن است که از بازشناسی مداوم سبک زندگی مدرن و مصرف کالاهای جدید همزمان با الگوهای جذاب و بانشاط فرهنگ بومی محلی نباید غافل و مهجور ماند. چنین مدیریتی اگر قصد دارد همزبانی و همگرایی نسل جوان را با خود داشته باشد، باید در این زمینه برنامه‌سازی های متعدد و متنوع هنری و روانشناختی نموده و از دستاوردهای کاربردی علومی مانند پزشکی، علم تغذیه، روانشناسی رنگ، جامعه شناسی جوان، هنر تاثیرگذار و روابط عمومی کارآمد حداکثر استفاده را نماید.

این بررسی، تمایل جوانان را بیشتر در بعد بصری یا دیداری و نمونه‌های عینی نشان می دهد. امروزه در دنیای مصرفی تلاش‌های زیادی در باب مصرف متظاهرانه انجام می گیرد تا از این طریق تشخص یابی و حس منزلت حاصل شود. اگر این تمایل با مانع و سرکوب از طرف مدیران فرهنگی مواجه شود، قاعدتاً باید ترویج دافعه و اعتراض نسل جوان و اختلالات هویتی ایشان را انتظار داشته باشیم.

فرهاد امام جمعه معتقد است: رسانه‌ها نقش بارزی در گسترش مصرف گرایی در بین دانش‌آموزان دارند. رسانه های ارتباط جمعی به عنوان یکی از ابزارهای بسیار مهم برای انتقال ارزش ها، نماد ها و پیام ها به کار برده می‌شوند. برخی رسانه ها حقیقت را این گونه به مخاطب القا می‌کنند که ارزشمند بودن در گرو استفاده از یک کالا و محصول خاص است و تکرار مداوم یک تبلیغ از برندهای گوناگون نیز این مطلب را در ذهن تثبیت می‌کند.

به گزارش سیناپرس، این نتایج علمی پژوهشی که از رابطه مثبت بین بحران هویت با مصرف گرایی صحبت می کنند و در فصل نامه مدیریت فرهنگی متعلق به دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم وتحقیقات منتشر شده اند، اهمیت توجه مسئولان، خانواده و خود جوانان برای نظارت بهتر بر خوراک های تبلیغاتی دریافتی روزانه را نشان می دهند.

گزارش: محمدرضا دلفیه

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا