بعد از انقلاب صنعتی، نرخ نوآوری در دنیا افزایش پیدا کرد

دکتر ابراهیم سوزنچی کاشانی در ابتدا در خصوص متولی نوآوری در کشور اظهار داشت: نوآوری لزوماً وابسته به نظام و سازمانی نیست یا اینکه بگوییم کسی متولی آن است، بلکه بسته به اینکه ساختار کشورها چگونه است، هر کدام تعریف جداگانه ای دارد. به عنوان مثال در بعضی کشورها مانند آمریکا هیچ نهادی متولی نوآوری نیست و در بعضی کشورها مانند ژاپن در یک زمانی وزارت تجارت این موضوع را بررسی می کرد.

وی گفت: از زمانی که بشر پا روی سیاره زمین گذاشت، دائم در حال نوآوری بود یعنی یا ابزار جدیدی خلق می کرد یا روش انجام کارهایش را بهبود می داد. کم کم که سازمان ها و نهادها ایجاد شدند، فرآیندها و رویه هایی ایجاد کردند که وضعیت را بهبود بخشیدند و بازارهای جدید درست کردند و به همین شکل بشر در حوزه های مختلف، در حال نوآوری بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه شریف افزود: انقلاب صنعتی، پدیده ای است که باید به آن توجه کنیم زیرا سرمنشاء مباحث در نظام ملی نوآوری است. از 250 سال پیش پدیده ای را در دنیا شاهد بودیم به نام "انقلاب صنعتی" و در این انقلاب، نظم و سیستم کاری بشر تغییر کرد. در انقلاب صنعتی از سیستم کشاورزی که ارباب و رعیتی بود، به سمت سیستم تولیدی حرکت کردیم و شرکت هایی به نام شرکت های تولیدی درست شدند که کارشان درست کردن محصولاتی بود که تا قبل از آن وجود نداشت.

سوزنچی با اشاره به سیستم کشاورزی بیان داشت: در این سیستم تولید کردن محصولات مورد نیاز بشر به صورت دستی بود. افراد به وسیله مهارت هایی که داشتند اشیاء را می ساختند ولی در انقلاب صنعتی تولیدات دستی، تبدیل به صنعت شد و ماشین آلات این کار را کردند و بنگاه ها شکل گرفتند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شریف با بیان اینکه بعد از انقلاب صنعتی، نرخ نوآوری در دنیا افزایش پیدا کرد، ابراز داشت: در واقع با انقلاب صنعتی و ایجاد ماشین آلات نساجی، استخراج آهن، اختراع ماشین بخار، راه آهن و بسیاری از صنایع دیگر، نرخ نوآوری در صنعت بسیار زیاد افزایش پیدا کرد، زیرا هر روز کسب و کارهای جدیدی ایجاد و زندگی بشر متحول شد به گونه ای که یک زندگی روستایی به زندگی صنعتی و شهری تبدیل شد و این موضوع تا امروز و در هوا و فضا گسترده شده است.

وی ادامه داد: امروز مبحث و پارادایم جدید که وارد شده است، IT است که همه بخش های زندگی را تحت تاثیر قرار داده است.

در ادامه دکتر مهدی محمدی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: نظام ملی نوآوری هیچ ماهیت ساختاری ندارد. نظام، تعریف واژه انگلیسی سیستم است و سیستم یعنی مجموعه ای از عناصر به هم پیوسته دارای تعامل که هدفی را دنبال می کنند و لزوماً لازمه ایجاد چنین سیستم و نظامی ایجاد یک ساختار رسمی نیست.

وی به واژه "ملی" در نظام ملی نوآوری اشاره کرد و در این باره توضیح داد و گفت: "ملی" به معنی سیستمی سلسله وار از بالا تا پایین است که ساختاری را ایجاد کند و در یک زمینه و مرز جغرافیایی در حال شکل گیری باشد. در واقع داریم درباره مجموعه عوامل نوآوری در ایران صحبت می کنیم که اگر  بر فرض به عراق برویم، متفاوت خواهد بود.

محمدی در عین حال خاطرنشان کرد: در راستای بهینه سازی سیستم و عملکرد مناسب آن، دولت ممکن است در قالب حمایت مداخله کند و زیرساخت ها و یا سیاست گذاری هایی را فراهم کند. در این حالت، دولت از طریق مکانیزم های سیاست گذاری علم، فناوری و مانند آن مداخلاتی را انجام می دهد که سیستم کار خودش را به خوبی انجام دهد و اگر سیستم به درستی عمل نمی کند، به دلیل مشکلات است که دولت سعی در رفع آن دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان اینکه ماهیت نوآوری از جنس یک فرآیند است، بیان داشت: در واقع نوآوری از ایده و خلاقیت شروع می شود و به بازار و خلق ثروت ختم می شود. بنابراین وقتی داریم درباره یک مکانیزم نوآوری صحبت می کنیم، داریم درباره این صحبت می کنیم که چگونه ایده ها، دستاوردهای علمی و خلاقیت های افراد و سازمان ها را به دستاوردهایی که قابلیت خلق ثروت دارند یا نیازهای عمومی را برطرف می کنند، تبدیل کنیم.

وی خاطرنشان کرد: مکانیزم نوآوری اگر منجر به ثروت نشود، اطلاق نوآوری به آن نمی شود. در این فرآیند مجموعه ای از عناصر و بازیگران و نهادها حضور دارند که هر کدام به نحوی درگیر هستند. بنابراین اگر شرایط مناسب وجود داشته باشد، این نوآوری ها به صورت خودجوش شکل خواهد گرفت و فقط ممکن است در بعضی از موارد برخی از عناصر قانونی یا نهادی برای پیمودن این مسیر به خوبی شکل نگرفته باشد. به عنوان مثال یک نفر ایده خودش را ثبت نمی کند، زیرا ما قانون مالکیت فکری خوب نداریم. اینجا است که در سیستم یک شکست ایجاد می شود و فرآیند نوآوری دچار مشکل می شود.

برنامه "گفت‌وگوی علمی" با موضوع نظام ملی نوآوری و با حضور دکتر ابراهیم سوزنچی کاشانی عضو هیئت علمی دانشگاه شریف و دکتر مهدی محمدی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران روانه آنتن شد.

No tags for this post.