نسبت به منابعی که در اختیار داریم، بهره وری لازم را نداریم

وی تاکید کرد :زیرا از 36 میلیون هکتار اراضی زیر کشت، نزدیک به 16 میلیون هکتار آن زیر کشت است و از این مقدار 100 میلیون تن محصول کشاورزی تولید می کنیم در حالی که می توانیم تا 250 میلیون تن تولیدکنیم.

دکتر مجید حسنی مقدم در ابتدا در تعریف بهروری خاطرنشان کرد: بهره وری تعریف های متعددی دارد، مهم فلسفه بهره وری است که همه ما درباره آن اذعان داشته باشیم. بهره وری را درجه استفاده موثر از منابع، آن بخش از تولید که سهم نهاده نیست و ترکیبی از کارایی و اثر بخش است، می گویند.

وی بهره وری را انجام درست کار درست عنوان کرد و بیان داشت: در گذشته بهره وری را کارایی معرفی می کردند یعنی استفاده بیشتر از منابع ولی بعدها اثر بخشی نیز به آن اضافه شده است در واقع رسیدن به هدف درست تعبیر صحیح آن است.

نماینده سازمان ملی  بهره وری ملی ایران با ذکر مثالی توضیح داد: فرض کنید می خواهید با یک ماشین به مشهد بروید اما به اشتباه به اصفهان می روید. در این حالت کارا عمل کرده اید، اما اثر بخش نبوده است.

در ادامه دکتر امیر حاجی احمدی به ارائه تعاریف دیگر از بهره وری پرداخت و اظهار داشت: در سال 1950 سازمان همکاری اقتصادی اروپا به طور رسمی بهره وری را حاصل کسری از تقسیم مقدار یا ارزش محصول بر مقدار یا ارزش یکی از عوامل تولید است که هر یک از عوامل را در نظر بگیریم، بهره وری آن عامل با این تعریف مشخص می شود مانند
بهره وری نیروی انسانی.

وی در بیان تعریف سازمان بین المللی کار از بهره وری ابراز داشت: بهره وری عبارت است از نسبت ستاده به یکی از عوامل تولید مانند سرمایه، نیروی کار و مدیریت.

معاونت برنامه ریزی و تدوین منابع علمی موسسه آموزشی علمی کاربردی وزارت جهاد کشاورزی همچنین در تعریف عامل بهره وری گفت: حجم ستانده به داده را مبنای بهره وری می دانیم که حاصل اثربخشی و کارایی خواهد بود.

حاجی احمدی با اشاره به اهمیت و جایگاه کشاورزی، بیان داشت: این بخش حدود 4.3 میلیون نفر نیروی انسانی شاغل را به خودش اختصاص داده است. بالای 20 درصد از اشتغال کشور را تحت پوشش قرار داده است و حدود ده الی 15 درصد بر اساس سال های مختلف سهم از تولید ناخالص ملی داشته است.

معاونت برنامه ریزی و تدوین منابع علمی موسسه آموزشی علمی کاربردی وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه به
 بهره وری در حوزه کشاورزی توجه کمی شده است، اظهار داشت: بیش از سه قرن بهره وری مورد توجه بوده است اما در کشور ما، این واژه کمتر از نیم قرن مورد توجه قرار گرفته است و بخش کشاورزی نیز تحت تاثیر این عقب ماندگی در حوزه بهره وری قرار گرفته است و از وضعیت مطلوبی طی سال های گذشته برخوردار نبوده است.

در ادامه دکتر بهمن امیری لاریجانی مدیر کل دفتر ترویج کشاورزی و منابع طبیعی وزارت جهاد کشاورزی گفت:
 می خواهم در کنار واژه بهره وری، واژه بهره برداری را نیز اضافه کنم و اینها را با یکدیگر نقد کنم. وقتی از یک واحدی بهره برداری می کنید، سهم خودتان را از تولید یا درآمد انتظار دارید، اما وقتی به فکر بهره وری هستید، باید به پایداری تولید بیاندیشید یعنی از منابع  طوری استفاده کنید که در درازمدت استفاده را حتی برای نسل های بعدی نیز استمرار ببخشید.

وی درباره خاک حاصلخیز اظهار داشت: خاک حاصلخیز، خاکی است که بتواند دارای ظرفیت تغذیه ای بومی باشد نه اینکه فقط با کود دادن آن را راه بیاندازید. زمانی به سمت واژه بهره وری رفتیم که منابع پایه و تولید را مستهلک کردیم و
 بهره وری برای این آمد تا در عین اینکه بیشترین ستانده را از داده داشته باشید، اما این بیشترین مرزی نیز دارد تا تداوم و استمرار داشته باشد.

وی همچنین از خستگی زمین یاد کرد و در تشریح آن بیان داشت: اگر از یک واحد تولیدی استفاده زیادی ببرید بدون اینکه آن را بهره وری و حاصلخیز کنید، فقط به نهاده های خارجی وابسته می شوید. یعنی تا زمانی که کود و سم  زدید، آن خاک به شما نهاده می دهد ولی هنگامی که نهاده اضافی و شیمیایی را کم کردید، دیگر آن واحد برای شما بهره ور نیست بلکه فقط به نهاده شما وابسته شده است.

امیری لاریجانی بیان داشت: خاک را بجای اینکه یک محیط مصنوعی حمایت کننده یا هدایت کننده گیاه در نظر بگیریم، باید کاری کنیم که خود خاک نیز بدون نهاده شیمیایی بتواند یک تولید حداقل و قابل قبولی نیز داشته باشد.

در ادامه مهندس بزرگی در تعریف بهره وری گفت: استفاده موثر از منابع را بهره وری می گویند. در بخش کشاورزی
 علی رغم مزیت های نسبی که نسبت به بخش های اقتصادی داریم، دارای مشکلاتی هستیم و بهره وری لازم را نداریم.

وی در عین حال خاطرنشان کرد: البته این بدان معنا نیست که ما نتوانسته ایم در حوزه بهره وری کار کنیم ولی نسبت به منابعی که در اختیار داریم، بهره وری لازم را نداریم چون از 36 میلیون هکتار اراضی زیر کشت کشور، نزدیک به 16 میلیون هکتار آن زیر کشت است و از این مقدار 100 میلیون تن محصول کشاورزی تولید می کنیم در حالی که می توانیم تا 250 میلیون تن از همین مقدار اراضی محصول تولید کنیم.

وی ادامه داد: البته از همین میزان محصولات نیز 25 درصد در طی تولید و بعد از آن ضایع می شود و این نشان دهنده این است که در حوزه بهره وری جای کار بسیار زیادی داریم. قطعاً رسالت و ماموریت اصلی سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی افزایش و ارتقاء سطح بهره وری در همه اجزای بخش کشاورزی است.

برنامه "گفت‌وگوی علمی" با موضوع بهره وری در کشاورزی و چالش های آن و با حضور دکتر مجید حسنی مقدم کارشناس ارشد بهره وری در بخش کشاورزی و نماینده سازمان ملی  بهره وری ملی ایران، دکتر بهمن امیری لاریجانی مدیر کل دفتر ترویج کشاورزی و منابع طبیعی وزارت جهاد کشاورزی، دکتر امیر حاجی احمدی معاونت برنامه ریزی و تدوین منابع علمی موسسه آموزشی علمی کاربردی وزارت جهاد کشاورزی و مهندس بزرگی رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی استان تهران به روی آنتن رفت.

No tags for this post.