تولید زیستی هورمون كلسی تونین برای مقابله با پوكی استخوان
مجری طرح كلان ملی 'طراحی مقدماتی خطوط تولید سوخت زیستی و مواد دیگر از میكرو جلبك ها روز دوشنبه در مورد جزئیات و خروجی های فاز دوم این طرح كلان ملی به ایرنا گفت: پس از اینكه دانش فنی تولید مكمل های غذایی، دارویی و بهداشتی و همچنین تولید بیودیزل از میكروآلگ را به دست آوردیم و آن را به بخش خصوصی واگذار كردیم، شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) می توانست خاتمه همكاری با ما را اعلام كند زیرا طرح كلان ملی به سرانجام رسیده بود اما این شورا خواستار تداوم همكاری با ما شد.
پروفسور 'نسرین معظمی' با بیان اینكه میكروآلگ، اولین موجود زنده كره زمین است و 708 ژن مشترك با انسان دارد، افزود: از همین رو طی نسل های متوالی و با روند تكامل، بخش هایی از ماده وراثتی حفظ شده و انتقال یافته است بنابراین ما می توانیم در سلول این ریزجلبك ها پروتئین شبیه انسان تولید كنیم.
عضو هیات علمی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران یادآور شد: روش های دیگری كه در آنها از باكتری یا مخمر استفاده می شود معمولا نمی تواند ساختمان نهایی پروتئین را تولید كند زیرا آنها شبیه انسان نیستند و برای رفع این مشكل، ما آن را داخل سلول های آلی می بردیم كه فوق العاده گران تمام می شد اما میكروآلگ با ارزان ترین قیمت می تواند فرآورده های واكسن و داروهای نوتركیب را در اختیار ما بگذارد.
معظمی، چشم انداز آینده دارو در آینده دنیا را بر مبنای پروتئین ها و پپتیدها دانست و تصریح كرد: پس از شناخت ژنوم انسان و راه های متابولیكی، مشخص خواهد شد كه نقص كدام پروتئین یا راه متابولیكی (pat way)، موجب بروز بیماری می شود بنابراین دنیا به سمت استفاده از داروهایی كه عوارض جانبی دارند، به پیش نخواهد رفت و محققان سعی می كنند راه متابولیكی را تصحیح كنند.
وی با بیان اینكه بازار آینده دارو از آن داروهای نوتركیب خواهد بود، گفت: میكروآلگ درعین قابلیت تكثیر سریع و ارزان بودن، بخاطر اینكه دارو را درون تركیب خودش نگه می دارد، می تواند به فرمولاسیون خوراكی تبدیل شود و احتیاجی به استخراج و تزریق نیست و می تواند سهم مهمی در تولید داروهای نوتركیب داشته باشد.
معظمی تولید هورمون 'كلسی تونین' را از جمله برنامه های تحقیقاتی در قالب طرح میكروآلگ ذكر كرد و توضیح داد: پروژه تولید هورمون كلسی تونین در مراحل پایانی است و امسال به نتیجه می رسد.
محقق برتر كشور در چهارمین دوره اعطای جایزه علامه طباطبایی ( سال 1394) خاطرنشان كرد: این پروژه از 12 سال قبل آغاز شد كه طی مراحل مختلف، ابتدا روی باكتری و مخمر كار كردیم و درحال حاضر روی میكروآلگ كار می كنیم كه بالاترین تولید هورمون را در این زمینه داریم.
وی ادامه داد: هورمون كلسی تونین تثبیت كننده كلسیم در استخوان است كه از پوكی استخوان جلوگیری می كند و هورمونی است كه دو میلیارد نفر در دنیا به آن نیاز دارند و تاكنون نوع انسانی آن تولید نشده است.
به گفته معظمی، محصول نهایی (هورمون كلسی تونین) پس از بررسی صحت ساختار بیولوژیك در سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران، برای گرفتن تائیدیه به یكی از آزمایشگاه های سازمان بهداشت جهانی ارسال خواهد شد.
وی تاكید كرد: از آنجاكه این دارو باید به بازار دنیا وارد شود، لازم است تائیده آن توسط یك مرجع معتبر بین المللی صادر شود.
تولید واكسن سرطان گردن رحم از میكروآلگ
معظمی به تولید واكسن پیشگیری كننده سرطان گردن رحم به عنوان دومین پروژه فاز دوم طرح تولید داروهای نوتركیب از میكروآلگ اشاره كرد و گفت: هزینه این طرح راكه بیش از 10 میلیارد ریال است، از محل فروش دانش فنی اولین طرح مان (تولید مكمل های غذایی، دارویی و بهداشتی از میكروآلگ) تامین می كنیم و یك تیم 12 نفره نیز مشغول كار روی آن هستند.
واكسینه كردن میگوها در برابر آفت لكه سفید با خوردن میكروآلگ
بنیانگذار اولین مركز تحقیقات كاربردی بیوتكنولوژی دریایی در كشور، دیگر پروژه منجر به نتیجه در طرح تحقیقاتی میكروآلگ را تولید واكسن 'لكه سفید میگو' معرفی كرد و گفت: بیشترین صادرات محصول آبزی ایران مربوط به صید میگو است و میگوی ایرانی به لحاظ كیفیت در دنیا معروف است اما بعضا ویروس لكه سفید به صورت ناگهانی فعال شده و میگوها را از بین می برد.
وی افزود: برای مهار این بیماری، ژن آن را داخل میكروآلگ برده ایم كه با اضافه كردن میكروآلگ به غذای لارو میگوها، آنها را در مقابل بیماری لكه سفید، واكسینه می كنیم.
به گفته معظمی، تولید واكسن لكه سفید میگو به مرحله تولید انبوه رسیده و در كنار دو پروژه دیگر از پیشرفت بسیار خوبی برخوردار است.
ریزجلبك ها به جنگ مالاریا می آیند
مجری طرح كلان ملی 'تولید سوخت زیستی و مواد دیگر از میكروآلگ' همچنین به تلاش مشترك محققان این طرح با انستیتوپاستور ایران برای تولید واكسن مالاریا اشاره كرد و گفت: در این طرح مشترك، میكروآلگ و در نهایت مدلینگ انتقال ژن به میكروآلگ را برای تولید واكسن مالاریا در اختیار پژوهشگران انستیتوپاستور قرار می دهیم و بقیه پروژه در انستیتو پاستور انجام می شود.
وی با ابراز خرسندی از انجام این پروژه به صورت مشترك، بیان داشت: دو موسسه رازی و انستیتوپاستور، متولی اصلی تولید واكسن در كشور هستند و همكاری با این موسسه این اطمینان خاطر را ایجاد می كند كه طرح با سرعت بیشتر و كیفیت مطلوبی دنبال شود.
طرح میكروآلگ در سال 1389 از سوی شورای عتف به عنوان یك طرح كلان ملی به تصویب رسید و پروفسور نسرین معظمی سرپرستی این طرح را عهده دار شد.
پس از دستیابی متخصصان سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران به دانش فنی تولید سوخت زیستی و داروهای نوتركیب از میكروجلبك، انتقال دانش فنی آن به بخش خصوصی صورت گرفته است.
قرار است فاز نخست این طرح در مساحت هزار هكتار و با سرمایه گذاری بین 800 میلیون تا یك میلیارد دلار در مدت سه سال به اجرا درآید.
بر اساس توافق صورت گرفته میان سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران و بخش خصوصی، اجرای طرح به صورت مرحله به مرحله و از یك وسعت 100 هكتاری آغاز می شود و در 10 محدوده 100 هكتاری به تدریج گسترش خواهد یافت و سازمان پژوهش های علمی و صنعتی نیز در این مدت به عنوان مشاور علمی و پشتیبان فنی در كنار سرمایه گذاران خواهد بود.
تولید این نوع بیوانرژی سوخت ها در سواحل جنوب ایران به دلایل متعدد همچون وجود آفتاب همیشگی و منابع بالای دی اكسید كربن (رتبه هفتم تولید گازهای گلخانه ای در ایران) حاصل از فعالیت نیروگاه های گازی و تاسیسات نفتی، نیروی متخصص ارزان و همچنین ویژگی خاص میكروجلبك جداشده از خلیج فارس (تولید بالای روغن)، با پایین ترین هزینه در سطح جهانی همراه است.
همچنین با توجه به آلودگی هایی كه منابع سوخت فسیلی ایجاد می كنند، استفاده از آنها كره زمین را به سمت گرم شدن پیش می برد اما سوخت های زیستی كه جزء سوخت های پاك هستند، نه تنها هیچگونه آلایندگی زیست محیطی ندارند بلكه از گازهای دودكش ها و نیروگاه ها به عنوان خوراك استفاده كرده و اكسیژن تولید می كنند.
اكنون در بیش از 40 كشور جهان، مردم با قرص و كپسول میكروآلگ ها به عنوان منبع پروتئین، ویتامین و عناصر معدنی آشنایی دارند كه برخی از این داروها برای حفظ سلامت چشم، حفاظت پوست در مقابل پیری زودرس، التهاب و آسیب ناشی از تابش اشعه ماوراء بنفش و درمان بیماری های سیستم مغزی عصبی، روانه بازار می شوند.
