برتری در عرصه رقابت میان جوامع با دیپلماسی علمی و فناوری
دیدار و گفت و گوی هیات 28 نفره متشكل از شخصیت های دانشگاهی، علمی و اقتصادی آلمانی به ریاست 'اشتفان وایل' نخست وزیر ایالت «نیدرزاكسن» آلمان با حضور پروفسور 'مجید سمیعی' روز شنبه در محل سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران برگزار شد.
جمعی از روسای دانشگاه های برتر و پژوهشگاه های كشور و مدیران وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در این نشست شركت داشتند.
دیدار با وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری از جمله برنامه های پیش بینی شده در این نشست بود كه دكتر 'محمد فرهادی' به دلیل سفر به تركیه در این جمع حضور نداشت و پیام وی قرائت شد.
در پیام وزیر علوم ضمن تشریح دستاوردهای علمی، پژوهشی و فناوری جمهوری اسلامی ایران آمده است: براساس اطلاعات پایگاه استنادی 'آی اس آی'، كشور ایران از نظر تولید علم در سال 2014 نسبت به سال 2013 از رشد قابل ملاحظه 6.7 درصدی برخوردار بوده و در بین 25 كشور برتر دنیا در رتبه چهارم تولید علم قرار گرفته است.
در حال حاضر ایران با تولید 1.56 درصد علم دنیا، 1.6 درصد مقالات برتر جهان را در مجلات معتبر بین المللی منتشر كرده است و 200 دانشمند ایرانی نیز در فهرست یك درصد دانشمندان برتر دنیا قرار گرفته اند و رتبه ایران در برخی از علوم مانند مهندسی شیمی، مكانیك، نانوفناوری و زیست فناوری تك رقمی است.
وزیر علوم خاطرنشان كرد: دولت در تدوین برنامه ششم كه رویكردی دانش بنیان، نوآور و فناور دارد، سیاست های علم و فناوری ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری را الگو قرار داد و در حوزه آموزش و پژوهش و فناوری، تحول علوم انسانی، ساماندهی نظام ملی نوآوری، دستیابی به رتبه اول منطقه در علم و فناوری، اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پژوهش، ساماندهی نظام ملی آمار و اطلاعات علمی و تنظیم رابطه متقابل تحصیل با اشتغال را به عنوان محور مورد توجه قرار داده است.
در این پیام یادآوری شده است: براساس برنامه ششم توسعه باید سهم تحقیقات از تولید ناخالص داخلی از میزان 48 صدم درصد فعلی به سه درصد برسد كه در سال اول دولت، رسیدن به میزان 1.1 تولید ناخالص داخلی را هدف خود قرار داده است.
وزیرعلوم همچنین در این پیام بر ضرورت توجه به دانشگاه های كارآفرین تاكید كرد و گفت: با توجه به اهمیت ایجاد دانشگاه های كارآفرین و نسل سوم مبتنی بر نوآوری باید از ظرفیت پارك های علم و فناوری، دانشگاه های پیشرو در پژوهش و فناوری و پژوهشگاه های تخصصی برای تغییر رویكرد دانشگاه ها از شیوه های آموزشی و پژوهشی فعلی به سمت افزایش مهارت، ارتقای توانمندی، كارآفرینی و نقش آفرینی در زندگی، اشتغال و توسعه پایدار استفاده كنیم.
فرهادی در ادامه پیام خود بیان داشت: جمهوری اسلامی ایران از نظر علمی و سرمایه دانشی دارای پتانسیل های بالایی است و شاهد این ادعا تعداد دانشجویان ماست، ایران به واسطه تحصیل بیش از چهار میلیون و 800 هزار دانشجو، از نظر جمعیت دانشجویی در میان 10 كشور اول دنیا قرار داد و رشد جمعیت زنان دانشگاهی طی یك دهه اخیر، بیش از 25 درصد افزایش داشته است به همین لحاظ معتقدیم كه باید با برنامه ریزی، سهم نیروی فكری را در تامین ثروت ملی و ارتقای توان اقتصادی كشور افزایش دهیم و از تكیه بر منابع طبیعی مانند نفت و گاز و معادن كم كنیم.
در پیام وزیرعلوم به سابقه تاسیس اولین پارك علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران در 15 سال گذشته اشاره شده و آمده است: جمهوری اسلامی ایران اكنون با وجود 38 پارك علم و فناوری، 168 مركز رشد، چهار هزار شركت فناور و اشتغال 30 هزار فناور در این مراكز، به سمت توسعه اقتصاد دانش بنیان درحال پیشروی است. سرمایه گذاری در پارك های علم و فناوری بازدهی بیشتری از سایر بخش های جامعه دارد به نحوی كه ایجاد هر شغل در این موسسات تنها به 400 تا 500 میلیون ریال اعتبار نیاز دارد، درحالی كه در دیگر بخش های كشور برای ایجاد هر شغل حداقل سه هزار میلیون ریال اعتبار مورد نیاز است.
فرهادی در این پیام با بیان این كه تجربه جمهوری اسلامی ایران در ایجاد پارك های علم و فناوری در میان كشورهای اسلامی جایگاه برجسته ای را برای كشور به ارمغان آورده است، گفت: براساس همین توانایی، ایران تاكنون برای 5 دوره، مقام نخست ریاست منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا را در انجمن بین المللی پارك های علمی به دست آورده است.
وی اعلام كرد: با توجه به ضرورت توسعه پژوهش و فناوری در علوم انسانی، وزارت علوم تصمیم دارد تا شورای توسعه پژوهش و فناوری در علوم انسانی و هنر را تاسیس كند و ماموریت اصلی این شورا تدوین برنامه كلان راهبردی در این حوزه است.
وزیرعلوم در این پیام تاكید كرد: جمهوری اسلامی ایران به ویژه پس از پشت سرگذاشتن فشارهای سنگین تحریم های چندساله اخیر و به ثمر رسیدن تلاش های دیپلماتیك دولتمردان این كشور در اجرای برنامه جامع اقدام مشترك، كمر همت بسته تا با استفاده از داشته های علوم و فناوری خود جایگاه به حق و شایسته خود را در جامعه علمی بین الملل بازیابد.
فرهادی در پیام خود، دیپلماسی علم و فناوری را مزیت برتری در عرصه رقابت میان جوامع و سازمان های پیشرو دانست و گفت: علم و فناوری به عنوان جریان مستمر و رو به جلو در نظام بین الملل از قواعد، هنجارها و اصول تعریف شده تبعیت می كند و متناسب با بافت و موقعیت، ارزش های جهان شمول را می آفریند و در روند رشد و توسعه، نقش بی بدیل دارد.
به اعتقاد وزیرعلوم، همین امر ضرورت بهره گیری از دیپلماسی علم و فناوری را میان كشورها برجسته می كند و این دیپلماسی امروزه یك ضرورت بایسته برای جامعه شبكه ای است كه برمبنای چنین رهاوردی، همكاری ها و مشاركت های علمی رونق گرفته، روابط دو و چندجانبه در برنامه ها و فعالیت های علمی سرآغاز تعاملات وسیع تر و گسترش سطح ارتباطات آكادمیك می شود و از طریق ارتقای سطوح همكاری ها و ارتباطات علمی، برگزاری دوره های مشترك، ایجاد فرصت های علمی و مطالعاتی، حمایت از طرح های علم و فناوری، زمینه های مراوده برای انتقال فناوری و بهره برداری از قابلیت ها و استعدادهای بومی مبتنی بر سیاست های كلی، نقشه جامع علمی، نظام نوآوری و برنامه های توسعه مقدور خواهد شد.
فرهادی در این پیام تصریح كرد: موقعیت ایران پس از برجام منجر به فرصت هایی می شود كه در یك دهه گذشته از آن دریغ شده بود، آثار رفع تحریم های مالی و اقتصادی مالی و اقتصادی مشمول فناوری ها نیز می شود، تدابیری كه در این حوزه ها به كار گرفته می شود زمینه ساز ایجاد مشاركت های جدید و چندجانبه گرایی در تعاملات بین المللی علم و فناوری برای گسترش سطوح همكاری ها برای بهبود شیوه ها خواهد بود كه از تولید علم و نیل به تجاری سازی و حضور در بازارهای بین المللی از یك سو و قابلیت بهره برداری از موقعیت ها و ظرفیت های بین المللی در ارتقای تجهیزات و امكانات مراكز علمی و فناوری، آزمایشگاه ها و منابع را از سوی دیگر فراهم می سازد.
وی همچنین تاكید كرد: با برچیده شدن تحریم های هسته ای، فراز جدیدی پیش روی توسعه علم و فناوری كشور گشوده شده است كه در صورت تفكر و تصمیم سنجیده، تحرك و اقدام به موقع همراه با چابكی و سرعت عمل در نهادهای سیاستگذاری، دستگاه های اجرایی و نظام علمی و پژوهشی كشور در قالب دیپلماسی علم و فناوری، می تواند نتایج ارزنده ای برای ایرانی مقتدر، توسعه یافته و الهام بخش به ارمغان آورد.
در پیام وزیر علوم، تاسیس مركز بین المللی پژوهش های علمی و فناوری پزشكی پروفسور 'مجید سمیعی' كه در محل سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران بنیان گذاشته شده، یكی از زمینه های فراهم كردن رشد نخبگان ایرانی و مطرح شدن جمهوری اسلامی ایران در جمع فعالان این عرصه در سطح بین المللی و گام برداشتن به سوی اقتصاد دانش بنیان قلمداد شده است و حمایت وزارت علوم از تاسیس و راه اندازی این مركز اعلام شد.
مركز بین المللی پژوهش های علمی و فناوری پزشكی پروفسور سمیعی در زمینی به مساحت پنج هزار مترمربع در محل سازمان پژوهش های علمی و صنعتی در دست احداث است و قرار است با حضور محققان ایرانی و آلمانی فعالیت كند.
