رایحه درمانی نوزادان نارس با شیر مادر

 نارسی مهمترین علت مرگ ومیـر و بیمـاری زایـی در سراسـر جهـان به شمار می رود. امروزه نارسی بیشترین تعداد پذیرش بخشهای مراقبت ویژه نوزادان را به خود اختصـاص مـی دهـد . توجـه بـه کیفیت مراقبت از این نـوزادان بـه منظـور کـاهش اسـترس در نوزادان بستری اهمیت بسیاری دارد.  بنابراین، بخش مراقبت ویژه نوزادان بایـد مـوقعیتی را برای نوزادان فراهم نماید کـه در آن، تکامـل نـوزاد بـا حـداقل آسیب امکان پذیر باشد.

از آنجا که تعـداد تـنفس و اشـباع اکسیژن خون نـوزادان نـارس نشـان دهنـده وضـعیت سـلامتی آنهاست و تغییر در آن مهمترین و اولـین علامـت تغییـر در سلامتی است .تلاش برای استقرار وضعیت تنفسی مـنظم از توجهات ابتدایی و پایه در بخش مراقبـت ویـژه نـوزادان به شمار می آید. گفتنی است که اختلال در عملکرد تنفس و اکسیژن گیری به دلیل نـارس بـودن سیستم تنفسی است و کاهش یا افزایش اکسـیژن صـدمات جبـران ناپـذیری از جملـه رتینوپاتی و کوری به همراه دارد. بنا براین شناسایی تأثیر عوامل مختلـف بر معیارهای فیزیولوژیک به منظور کنترل این عوامـل و فـراهم کردن محیط مناسب تکامل نوزاد ضروری است .  

 با توجه به این که نوزادان در بدو تولـد حـسی قـوی و تکامل یافته از بو دارند و بر خلاف حس های دیگر نوزادان نارس 29 هفتــه پاســخهــای رفتــاری و فیزیولوژیــک معتبــری بــه محرکهای بویایی در مواجهه با رایحه های مطلوب و نـامطلوب می دهند؛ استفاده از حس بویایی و تحریکـات آن بـرای رشـد و تکامل نوزاد نارس، از اقدامات مهم بخش مراقبت ویژه نوزادان قلمداد می شود .از آنجا که مطالعـات انـدکی بـر پاسـخ هـای فیزیولوژیک ناشی از محرکهای بویایی انجام شده اسـت و با توجه به بالا بودن میزان تولد نوزادان نارس و شـیوه مراقبـت، جدایی مادر از نوزاد و نبود شواهدی دال بر تأثیر تحریک بویایی بر تنفس و درصـد غلظـت اشـباع اکسـیژن نـوزاد نـارس؛ پژوهشی توسط محققین کشورمان با هدف تعیین تأثیر بوی شیر مـادر بـر درصـد غلظـت اشباع اکسیژن و تعداد تنفس نوزاد نارس انجام شده است. 

در این پژوهش ، 180 نوزاد نارس به چهار گروه 45 نفـری تقسـیم شدند. این نوزادان روزانه در دو نوبت 120 ثانیه ای با محرک بویایی شیر مادر، فرمولا و آب مقطر طی 7 روز مواجه شـدند . قبـل و بعد از تحریک، درصد اشباع اکسیژن ثبت و تعداد تنفس در 60 ثانیه دوم تحریک محاسبه شد.لازم به ذکر است , داده ها توسط آزمونهای آنالیز اندازه های تکراری و کروسکالوالیس با اسـتفاده از نـرم افـزار SPSS نسخه 11/5 تحلیل شد.

نتایج نشان داد تحریک نوزادان نارس با بوی شـیر مـادر بـه مدت 120 ثانیه باعث ایجاد تغییر در تعداد تنفس و غلظت اشباع اکسیژن می شود و نیاز به اکسیژن درمـانی را در نـوزادان نـارس کاهش می دهد. بنا به گفته محققین , نتایج این مطالعه می تواند در خدمات بـالینی بـرای کمـک بـه برقراری ثبـات در تـنفس نـوزادان و کـاهش نیـاز نـوزادان بـه اکسیژن درمانی به کار گرفته شود؛ که این خود مـی توانـد در کاهش عوارض اکسیژن درمانی مؤثر واقـع گـردد . جزئیات بیشتر این تحقیق در فصلنامه مراقبت مبتنی بر شواهد, بهار 1394, دوره 5, شماره 14منتشر شده است.

محققین:سهیلا کربندی ، سیده نرجس دهقانیان ,  شهناز پورآرین ،  مریم سالاری