گزارش اختصاصی سیناپرس از آتشسوزی جنگل های الیت؛
چرا بخشی از میراث جهانی سوخت؟
جنگلهای میلیونساله هیرکانی طی چند هفته گذشته طعمه آتش شدند؛ بحرانی که هم بخشی از میراث جهانی ایران را تهدید میکند و هم هشدار جدی درباره آسیبپذیری این اکوسیستم ارزشمند است.
به گزارش خبرگزاری سیناپرس، آتشسوزی گسترده در جنگلهای هیرکانی طی سه هفته اخیر به یکی از جدیترین بحرانهای زیستمحیطی سال تبدیل شده است. این حریق که از حوالی ۱۰ آبان ۱۴۰۴ در منطقه «الیت» مازندران آغاز شد، در ساعات اولیه تا حدی مهار شد، اما وزش بادهای شدید و خشکی غیرمعمول پوشش گیاهی باعث شد که شعلهها دوباره گسترش یابند و مناطق بیشتری از جمله الیت، توسکستان و کاظمخوجه را درگیر کنند.
جنگلهای هیرکانی که در سال ۲۰۱۹ در فهرست میراث طبیعی جهانی یونسکو ثبت شدهاند، زیستگاهی چند میلیونساله برای گونههایی مانند پلنگ ایرانی، مرال، شوکا و دهها پرنده کمیاب هستند و همین ارزش بیبدیل حساسیتها نسبت به خسارتهای آتشسوزی را دوچندان کرده است.
در همین راستا، علی باقری جامخانه، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران، در مصاحبه اختصاصی با خبرنگارخبرگزاری سیناپرس، شکنندگی اکوسیستم هیرکانی را مورد تاکید قرار داد و گفت: آتشسوزی اخیر در جنگل الیت چالوس، هشدار جدی برای حفاظت از میراث جهانی هیرکانی است. اگرچه حریق تحت کنترل قرار گرفته، اما هنوز برخی نقاط تحت نظارت دقیق و در حالت هشدار هستند.
همچنین، وی درباره میزان خسارت توضیح داد: آمار رسمی خسارت اولیه حدود ۷ تا ۸ هکتار اعلام شده است، اما گزارشهای محلی نشان میدهد گستره آسیب بسیار بیشتر و تا دهها هکتار برآورد شده است. برآورد قطعی نیازمند بررسی علمی و پیمایش زمینی است، زیرا بعضی مناطق به دلیل صعبالعبور بودن هنوز قابل دسترسی نیستند.
علاوه بر این، باقری جامخانه درباره دلایل وقوع آتشسوزی افزود: تحلیل اولیه نشان میدهد دخالت انسانی نقش مهمی داشته است؛ در برخی موارد آتشافروزی عمدی یا ناشی از سهلانگاری بوده است. علاوه بر این، افزایش دما، کاهش رطوبت و خشکی بیسابقه برگها و لاشبرگ جنگل، حساسیت هیرکانی را به آتش افزایش داده است.
در ادامه، وی اقدامات انجام شده برای مهار آتش را تشریح کرد: بلافاصله پس از شروع حریق، یگانهای اطفای حریق، نیروهای منابع طبیعی، تیمهای امدادی و داوطلبان محلی فعال شدند. با توجه به صعبالعبور بودن منطقه، عملیات بسیار دشوار بود. همچنین درخواست کمک بینالمللی برای اعزام هواپیماهای آبپاش صورت گرفت. در سطح استان و کشور نیز اقدامات قضایی و مدیریت بحران جنگلها در حال پیگیری است.
در نهایت، رئیس سازمان منابع طبیعی مازندران درباره آینده جنگلهای هیرکانی گفت: حفظ هیرکانی نیازمند تغییر بنیادین در مدیریت است. برنامه جامع و بلندمدت شامل بسیج مردمی و دستگاهی برای حفاظت از عرصههای جنگلی، استفاده از فناوریهای نوین برای هشدار و اطفای حریق، جلوگیری از تغییر کاربری و ساخت و ساز غیرمجاز و احیا و بازسازی مناطق آسیبدیده با نهالکاری و بازگرداندن پوشش گیاهی است.
وی توضیح داد: عملیات مدیریت بحران همچنان ادامه دارد و افزود: بخش عمده آتش مهار شده، اما برگسوزیها و کندهسوزیها همچنان ادامه دارد و عملیات زمینی ممکن است دو تا سه روز دیگر زمان ببرد. همچنین در سطح استان و کشور اقدامات قضایی و پیگیریهای قانونی برای شناسایی عاملان احتمالی حریق در جریان است.
باقری جامخانه تاکید کرد: با اجرای درست برنامههای بلندمدت و مشارکت جدی مردم و دستگاهها، هیرکانی میتواند از این بحران عبور کند، اما غفلت، آغاز یک فاجعه تاریخی برای جنگلهای شمال ایران خواهد بود به همین دلیل، این بحران نشان میدهد که جنگلهای هیرکانی همچنان در برابر عوامل انسانی و طبیعی بسیار آسیبپذیر هستند و بدون برنامهریزی مستمر و مدیریت جامع، حفاظت از این میراث جهانی در آینده با چالشهای جدی مواجه خواهد شد.
خبرنگار: زهرا سلیمی
