فناوری‌های نو؛ امید تازه ایران برای عبور از کم‌آبی
در شرایطی که بحران کم‌آبی بسیاری از استان‌ها را درگیر کرده، مجموعه‌ای از طرح‌های فناورانه از بارورسازی ابرها تا تصفیه پیشرفته و آبیاری هوشمند در کشور در حال اجراست؛ اقداماتی که می‌توانند مسیر مدیریت آب را وارد مرحله‌ای تازه کنند.
به گزارش سیناپرس، کاهش محسوس بارش‌ها، افت شدید ورودی سدها و افت سطح آب‌های زیرزمینی باعث شده موضوع کم‌آبی بیش از هر زمان دیگری در برابر سیاست‌گذاران و مردم قرار بگیرد. بسیاری از شهرها با کاهش سطح ذخایر آب روبه‌رو شده‌اند و گزارش‌های محلی از تشدید تنش آبی در مناطق مرکزی، جنوب‌شرقی و بخش‌هایی از شمال‌شرق حکایت دارد. در چنین شرایطی، نگاه‌ها به سمت فناوری‌هایی رفته که می‌توانند نقش موثری در کاهش اثرات این بحران داشته باشند.
بارورسازی ابرها؛ تلاشی برای افزایش شانس بارش
با توجه به ضعف بارش‌های پاییزی، نخستین مرحله بارورسازی ابرها در شمال‌غرب کشور از هفته گذشته آغاز شده است. در این روش، ذرات فعال‌ساز در ابرهای سرد پخش می‌شود تا فرایند تشکیل بلورهای یخ تقویت و احتمال بارش افزایش پیدا کند.
با وجود این، کارشناسان تاکید می‌کنند که بارورسازی تنها یک ابزار کمکی است و نمی‌تواند جای بارش‌های گسترده طبیعی را بگیرد. این روش بیشتر برای جبران بخشی از کاهش بارندگی در دوره‌های خشکسالی کاربرد دارد.
گسترش تصفیه پیشرفته و بازچرخانی آب
در کنار تلاش برای افزایش بارش، توسعه فناوری‌های تصفیه پیشرفته و بازچرخانی آب در دستور کار شهرداری‌ها و صنایع مختلف قرار گرفته است. با استفاده از این روش‌ها، آب تصفیه‌شده می‌تواند در فضای سبز، صنایع و حتی بخش‌هایی از کشاورزی جایگزین آب شیرین شود.
متخصصان معتقدند اگر این روش‌ها در مقیاس بزرگ اجرا شوند، می‌توانند تا حد قابل توجهی برداشت از سفره‌های زیرزمینی را کاهش دهند و فشار بر منابع محدود آب تجدیدپذیر را کم کنند.
کشاورزی هوشمند؛ مهم‌ترین گام برای مدیریت مصرف
بخش کشاورزی همچنان بیشترین سهم مصرف آب کشور را به خود اختصاص می‌دهد از اینرو، فناوری‌های نوین در این حوزه اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است.
سامانه‌های آبیاری قطره‌ای هوشمند، حسگرهای رطوبت خاک و ابزارهای پایش لحظه‌ای مصرف از جمله فناوری‌هایی هستند که در برخی مناطق در حال اجراست. اجرای گسترده این طرح‌ها می‌تواند مصرف آب در مزارع را تا میزان قابل توجهی کاهش دهد؛ مشروط بر اینکه آموزش و زیرساخت لازم هم‌زمان با تجهیزات فراهم شود.
فناوری بدون اصلاح مصرف کافی نیست
با وجود نقش پررنگ فناوری، کارشناسان معتقدند که عبور از بحران آب در ایران نیازمند اصلاحات ساختاری در مدیریت مصرف و الگوی کشت است. برداشت‌های بی‌رویه از چاه‌ها، عدم تناسب محصولات کشاورزی با اقلیم خشک و رشد مصرف شهری، همچنان چالش‌هایی هستند که بدون تغییر سیاست‌های کلان، اثر فناوری را محدود می‌کنند.
به باور تحلیلگران، آینده مدیریت آب در ایران زمانی می‌تواند متحول شود که مجموعه‌ای از اقدامات فناورانه و سیاست‌های اصلاحی در کنار هم اجرا شوند.
اما سوال نهایی که هنوز بی‌پاسخ مانده این است: آیا ایران می‌تواند با ترکیبی از فناوری و اصلاحات ساختاری، از بحران آب عبور کند، یا باید آماده تصمیمات دشوار و کم‌آبی‌های جدی‌تر باشد؟
خبرنگار: زهرا سلیمی
