مداخلات بشری و تهدید فراروی تنوع زیستی
به گزارش سیناپرس به نقل از ایرنا، 22 مه مصادف با اول خرداد روز جهانی تنوع زیستی نامگذاری شده که فرصتی مناسب برای افزایش آگاهی عموم و بالا بردن سطح آشنایی آنان نسبت به موضوعات مربوط به تنوع زیستی است.
انگیزه نامگذاری این روز احساس خطری است که در مورد آسیب جدی حاصل از بی توجهی انسان ها به تنوع زیستی وجود دارد و هدف این است که همگان برای حفظ و حراست از این سرمایه های الهی و خدادادی تلاش کنند.
دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی روز دوشنبه به مناسبت روز جهانی تنوع زیستی به خبرنگار علمی ایرنا گفت: بشر برحسب نیاز خود اقدام به دستکاری طبیعت می کند که قلع و قمع درختان، شکار بی رویه حیوانات، برداشت غیراصولی گونه های گیاهی و آلودگی هوا و دریا از جمله این اقدامات است.
وی افزود: تغییرات در طبیعت عامل دیگر تهدیدکننده تنوع زیستی است؛ عواملی مانند سیل، زلزله و افزایش دما در طبیعت که به تنوع زیستی آسیب می رساند.
رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران ادامه داد: افزایش دما که در خیلی از کشورها رخ داده است، سبب می شود برخی از گونه های گیاهی، جانوری و میکروبی که زیستگاه شان دچار تغییر شده است، از بین بروند.
وی احداث سد را به عنوان یکی دیگر از موارد دستکاری بشر در محیط زیست برشمرد و گفت: این اقدام سبب می شود گونه های گیاهی، جانوری و میکروبی منطقه از بین بروند.
فاضلی با اشاره به شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی که 'تنوع ریستی و گردشگری پایدار'، افزود: تنوع زیستی اعم از گیاهی و جانوری می تواند در جذب گردشگر بسیار موثر باشد اما لازم است که این گونه ها از هرگونه آسیب و گزند دور نگه داشته شوند و به عبارت دیگر، در این خصوص نباید فقط منافع مادی لحاظ شود.
به گفته رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی، مناظر جذاب، حیات وحش و تنوع زیستی در کشورهایی مانند ایران می تواند عاملی مهم برای جذب گردشگر باشد اما دولت ها وظیفه دارند بستر مناسب برای این کار را فراهم آورند تا به تنوع زیستی صدمه زده نشود.
وی تشویق حامیان محیط زیست و راه اندازی تشکل های مردم نهاد را زاهکاری مناسب برای حفظ تنوع زیستی به ویژه گونه های گیاهی و جانوری اعلام کرد و گفت: این قبیل راهکارها در پایداری این مواهب الهی نقش مهمی دارند.
حفاظت از طبیعت لازمه حیات است
رئیس انجمن ژنتیک ایران نیز به ایرنا گفت: حفظ طبیعت لازمه حیات می باشد و محیط زیست نعمتی بزرگ است که نقش موثری در کیفیت زندگی انسان دارد و همگان باید در حفظ و نگهداری آنها کوشا باشند.
دکتر محمود تولایی گفت: تعامل مفید، سازنده و منطقی برای بقای حیات بین موجودات جاندار با طبیعت، لازم است و باید مراقب باشیم با مداخلات غیرصحیح، تعادل در اکوسیستم را بهم نزنیم.
وی با اشاره به این که مراعات گونه های طبیعی را باید سرلوحه فعالیت های فردی و جمعی قرار دهیم، گفت: درختان علاوه بر تولید اکسیژن با جذب دی اکسید کربن، مانع گرم تر شدن زمین می شوند یا پوشش گیاهی سبب حفاظت خاک و مانع بروز سیلاب می شود و وقتی ما آنها را بی رویه در معرض نابودی یا فرسایش قرار می دهیم، باید منتظر آسیب های جدی باشیم.
تولایی با اشاره به این که کشور ما از لحظ تنوع اقلیم جزء کشورهای برجسته دنیا است، بیان کرد: ایران به دلیل قرار گرفتن در محل تلاقی سه منطقه اقلیمی مدیترانه ای، خشک آسیای غربی و معتدل نیمه مرطوب و مرطوب کاسپین از 13 اقلیم شناخته شده دنیا 11 نوع آن را دارد که این موضوع یک مزیت بزرگ برای کشور است.
به گفته رئیس انجمن ژنتیک ایران، کشور ما از حیث گونه های گیاهی دارای تنوع فراوانی است و تقریبا 8 هزار گونه شناخته شده داریم که این تعداد با تمام گونه های شناخته شده در اروپا برابری می کند.
بیش از یک سوم گونه های شناسایی شده در معرض خطر انقراض هستند
تولایی ادامه داد: بیش از یک سوم گونه های شناسایی شده دنیا در معرض خطر انقراض هستند و حدود 48 هزار گونه در لیست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت قرار دارند.
وی به سرعت بیش از حد تصور انقراض گونه ها اشاره کرد و گفت: سرعت انقراض گونه ها اعم از گیاهی، جانوری، حیوانی و ژنتیکی بسیار بالاست و براساس اعلام سازمان بین المللی مسئولیت حفاظت از گونه های گیاهی، در هر 20 دقیقه یگ گونه در معرض انقراض قرار دارد.
رئیس انجمن ژنتیک ایران بر لزوم فرهنگ سازی مناسب برای حفظ و حراست از گونه های طبیعی تاکید کرد و گفت: حتی یک گیاه یا حشره در خلقت فلسفه ای دارد و ما برای زندگی آسان خودمان نباید در زندگی آنها مداخله کنیم و مشکلاتی برای آنان به وجود آوریم.
وی با اشاره به اینکه استفاده اصولی از گونه های طبیعی نیازمند نگاه علمی است، گفت: مواجه سنتی با مواهب خدادادی قطعا ما را به توسعه پایدار نمی رساند. این منابع طبیعی را با رعایت اصول می توانیم در جهت توسعه پایدار به خدمت گیریم.
فرسایش خاک، شوری منابع آب و آلودگی هوا مهمترین چالش های پیش رو
وی، فرسایش خاک، شوری منابع آب و آلودگی هوا را از مهمترین چالش های پیش روی محیط زیست اعلام کرد و گفت: سرعت فرسایش خاک چندین برابر تولید خاک است و با این کار علاوه بر نابودی جنگل ها شاهد تبدیل شدن مراتع به بیابان خواهیم بود.
تولایی با اشاره به این که خاک یکی از بسترها برای حفظ تنوع زیستی است، گفت:در کنار فرسایش خاک، با قاچاق آن در کشور مواجه هستیم که این موضوعات می تواند آسیب های جدی به تنوع زیستی وارد کند.
رییس انجمن ژنتیک ایران افزود: خاکی را که میلیون ها سال طول می کشد تا تشکیل شود، با استفاده غیراصولی از سموم و کودهای شیمیایی، تخریب می کنیم.
وی با بیان اینکه پیش بینی می شود تخریب خاک با نرخ میانگین 2.8 درصد انجام شود، افرود: در حالیکه خاک سرمایه ای گرانقدر است که میلیون ها سال طول کشیده تا تشکیل شود و به همین دلیل همگان باید در حفظ آن تلاش کنند.
تولایی، چالش بعدی در این حوزه را شوری منابع آب اعلام کرد و گفت: منابع آب به سرعت در حال شور شدن است. ادامه حیات بشر نیاز مبرم به آب شیرین دارد و به همین دلیل یا باید شرایطی را که آب را به سمت شوری می رود، مدیریت کنیم یا راهبردی برای جایگزینی آب شور فراهم نماییم.
وی ادامه داد: بیش از 40 درصد آب شیرین کشور از طریق رویشگاه های ناحیه زاگرس تامین می شود، اگر این رویشگاه ها دچار چالش یا خشکی شود، یک گام بزرگ به سمت چالش آب برداشته ایم.
تولایی، آلودگی هوا را چالش بعدی این حوزه اعلام کرد و گفت: همه ما شاهد آثار زندگی ماشینی هستیم و این موضوع سلامت هوا را در معرض جدی خطر قرار داده است.
