واکاوی تأثیر جنگ بر عملکرد سینمای ایران/ وقتی کسب و کار صنایع فرهنگی و خلاق از قاعده جنگ مستثنی نیست
بازار، اقتصاد و درآمد صنایع و کسب‌وکارها، از برجسته‌ترین و ملموس‌ترین دغدغه‌های مردم و فعالان کسب‌وکارها در دوران جنگ است. اقتصاد و بازار صنایع فرهنگی و خلاق نیز نه تنها از این موضوع مستثنی نیست، بلکه جزء آسیب‌پذیرترین صنایع است.
به گزارش خبرگزاری سینا، در همین راستا، مرکز سیاست‌پژوهی و تحلیل داده نمافر، با واکاوی داده‌محور تأثیر جنگ بر صنایع فرهنگی و خلاق سعی در ارائه تصویر دقیقی از وضعیت هر صنعت در حین و پس از جنگ دارد. سینمای ایران یکی از صنایع فرهنگی سازمان‌یافته و پیشرو در حوزه زیرساخت‌های فروش و امکان رصد بازار است که امکان بررسی دقیق و داده‌محور عملکرد و بازار آن با استخراج و تحلیل آمار و داده‌های مرتبط با آن عملیاتی است. بر همین اساس برای شروع به سراغ صنعت سینما رفته‌ایم و تأثیر جنگ بر عملکرد سینمای ایران بررسی شده است. داده‌های مرتبط با بازار و فروش سینمای ایران حاکی از بازگشت سریع سینمای ایران به دوران پیش از جنگ است.
احیای گیشه پس از آتش‌بس
مقایسه فروش فیلم‌های سینمایی روی پرده، در سه بازه زمانی قبل از جنگ (9 خرداد تا 22 خرداد)، حین جنگ (22 خرداد تا 3 تیر) و پس از جنگ (4 تیر تا 21 تیر) می‌تواند تصویر دقیقی از تأثیر جنگ بر عملکرد سینمای ایران را احصا و ارائه کند. بر همین اساس، میزان فروش فیلم‌های سینمایی در 14 روز قبل از جنگ، 65 میلیارد تومان بوده است. با توجه به اینکه روز 14 خرداد سالن‌های سینما تعطیل بوده‌اند، میانگین فروش روزانه سینمای ایران قبل از شروع جنگ 5 میلیارد تومان بوده است. با شروع جنگ تحمیلی 12 روزه علیه ایران در بامداد 23 خرداد، فروش سینمای ایران کاهش یافته است. اما نکته قابل توجه قبل از ارائه آمارهای حین جنگ، فعالیت سینماها در روزهای جنگ است؛ به‌طوری‌که اکران فیلم‌های سینمایی در 12 روز جنگ به‌طور کامل متوقف نشده است. آمارها نشان می‌دهد که در 12 روز جنگ، درآمد سینمای ایران 12.2 میلیارد تومان بوده است. با توقف جنگ و اعلام آتش‌بس در بامداد 3 تیر 1404، بلافاصله فروش سینمای ایران در مسیر رشد قرار گرفته و 3 تیر ماه فیلم‌های سینمایی روی پرده به بیش از 3 میلیارد تومان رسیده است. فروش گیشه سینمای ایران با گذشت 18 روز از آتش‌بس به 57.5 میلیارد تومان رسیده است. با توجه به تعطیلی 3 روزه سالن‌های سینماها در روزهای پس از جنگ، می‌توان گفت که سینمای ایران در مسیر بازگشت به دوران پیشاجنگ است. به سخنی دیگر، میانگین فروش روزانه سینمای ایران در روزهای پس از جنگ 3.8 میلیارد تومان بوده است.
سینمای ایران در روزهای قبل از جنگ؛ از صدرنشینی صددام تا ورود باشکوه پیر پسر
پس از تصرف چندساله گیشه سینمای ایران توسط فیلم‌های سینمایی ژانر طنز، از همان روزهای اول اکران فیلم سینمایی پیر پسر مشخص شد که اکتای براهنی با «پیر پسر» و ستارگانی مانند حسن پورشیرازی، لیلا حاتمی، حامد بهداد، محمد ولی‌زادگان و… (که به اذعان اغلب منتقدان سینما بهترین بازی‌های خود را انجام داده‌اند) می‌تواند این روند را متوقف و متحول کند. نگاهی به 10 فیلم پرفروش سینمای ایران در دو هفته پیش از شروع جنگ تحمیلی، نشان می‌دهد، که فیلم سینمایی صددادم در این بازه زمانی با 24.7 میلیارد تومان صدرنشن بوده است. البته این در حالی است که پیر پسر در 2 روز ابتدایی اکران بیش از 4.6 میلیارد تومان فروش داشته است.
سهم 50درصدی فیلم سینمایی پیر پسر از گیشه در روزهای جنگ و پس از جنگ
سینمای ایران نیز مانند اغلب بخش‌های جامعه در سایه جنگ قرار گرفت و میزان فروش فیلم‌های سینمایی کاهش جدی یافت. البته این در حالی است که اغلب سینماهای کشور در روزهای جنگ فعالیت داشته‌اند و سالن‌های سینما در این روزها میزبان تماشاگران بوده‌اند. فروش سینمای ایران در حین جنگ 12.2 میلیارد تومان بوده است. فیلم سینمایی پیر پسر که ورود قدرتمندی به گیشه داشته بود، در این روزها حدود 50درصد مخاطبان و فروش سینمای ایران را به خود اختصاص داده است.
اما همان‌گونه که گفته شد، فروش سینمای ایران پس از توقف جنگ و اعلام آتش‌بس افزایش یافت و این امر از همان روزهای اول پس از جنگ ملموس است. نگاهی به 10 فیلم پرفروش پس از جنگ، نشان می‌دهد همان‌گونه که انتظار می‌رفت، فیلم سینمایی پیر پسر، با 29 میلیارد تومان، پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران پس از روزهای جنگ است. به سخنی دیگر «پیر پسر » بیش از 50درصد فروش سینمای ایران را در 15 روز فعالیت سینماهای ایران در روزهای پساجنگ تصاحب کرده است. این در حالی است که فیلم‌های مانند صددام، دایناسور، کوکتل مولوتف و… نتوانسته‌اند رقابت جدی با فیلم تحسین شده اکتای براهنی داشته باشند.
تماشای فیلم؛ حتی در روزهای جنگ!
رفتن به سینما و تماشای فیلم در سالنی تاریک، شاید آخرین انتخاب بسیاری از افراد برای روزهای جنگ باشد. با این حال، در روزهای جنگ، 174 هزار نفر به سالن‌های سینما رفته‌اند و فیلم‌های سینمایی روی پرده را تماشا کرده‌اند. جالب آن‌جاست که در روزهای 23 خرداد -روز شروع جنگ- و 27 خرداد -روزی که تنش‌ها به بالاترین سطح خود رسیده بود- به ترتیب با 22 هزار تماشاچی و 15 هزار تماشاچی، بیشترین حضور تماشاگران را به خود اختصاص داده‌اند. مقایسه تعداد تماشاگران در 2 هفته قبل از شروع جنگ و 18 روز پس از جنگ (15 روز فعالیت سینماهای کشور) نیز حاکی از نزدیک شدن تعداد تماشاگران به روزهای پیشاجنگ است.
روند افزایشی سانس‌های نمایش پس از جنگ
با شروع جنگ، فعالیت برخی از سینماهای کشور نیز تعطیل شد. در وهله اول این امر را می‌توان یکی از عوامل اثرگذار بر میزان فروش و تعداد تماشاگران در روزهای جنگ عنوان کرد؛ زیرا در صورت فعالیت سینماهای تعطیل شده، ممکن بود، فروش سینمای ایران در روزهای جنگ بیشتر نیز باشد. تعداد سانس‌های نمایش سالن‌های سینمای کشور، پس از جنگ روند افزایشی داشته و از 11,493 سانس در روزهای جنگ به 27,227 سانس در 18 روز اخیر رسیده است. البته این در حالی است که همچنان سانس‌های نمایش پس از جنگ به تعداد 32,928 سانس نمایش در 14 روز قبل از جنگ نرسیده است. با این حال، روند افزایشی سانس‌های نمایش، حاکی از بازگشت فعالیت سینماها به روال عادی است.
کلام آخر
سینمای ایران در 2 هفته قبل از شروع جنگ، 838 هزار تماشاگر و 65 میلیارد تومان فروش داشته است. با شروع جنگ، فروش سینمای ایران به 12.2 میلیارد تومان کاهش یافته است. اما نکته قابل توجه این است که فعالیت سینمای ایران در حین جنگ متوقف نشده و در روزهای جنگ، 174 هزار نفر به سالن‌های سینما رفته‌اند. فروش گیشه سینمای ایران با گذشت 18 روز از آتش‌بس به 57.5 میلیارد تومان رسیده است. با توجه به تعطیلی 3 روزه سالن‌های سینماها در روزهای پس از جنگ، می‌توان گفت که سینمای ایران در مسیر بازگشت به دوران پیشاجنگ است. به‌نظر می‌رسد اگر در روزهای آینده اتفاق و بحران خاص و ویژه‌ای رخ ندهد، فروش گیشه سینمای ایران از روزهای قبل از جنگ نیز پیشی بگیرد.
