مبارزه فولادین با گرمایش جهانی

حالا آب‌و‌هوا به دلیل تجمع همین گاز در سراسر جهان در حال گرم شدن است و این باعث تغییر سریع‌تر چشم‌اندازهایی شده است که بر اثر دیگر فعالیت‌های انسانی هم تغییر کرده‌اند. مثلا در بریتانیا در گوشه و کنار کشور انبوهی از سرباره‌ها یا همان بقایای کارخانه‌های ذوب‌ آهن و فولاد باقی مانده است. برآمدن از عهده این حجم عظیم کر بسیار زیادی را می‌طلبد.

اما حالا محققان در این کشور می‌خواهند از این پشته‌ها تفاله برای حل مسئله تغییرات اقلیمی استفاده کنند. در مرکز زمین و اقیانوس دانشگاه کاردیف در ولز « فیل رنفورت» برای آزمایش عملی بودن استفاده از سرباره آهن و فولاد برای جذب دی‌اکسیدکربن از جو زمین آماده می‌شود. پروژه سه ساله او که اخیرا برنده جایزه 300 هزار پوندی شورای تحقیقاتی محیط‌زیست طبیعی  شده است آماده اجرا در بندر تالبوت و دورهام است.

نخستین گام‌های رنفروت در واقع ساختن میزان بیشتر از این پسماند‌های صنعتی بوده است. او می‌گوید:« هدف استفاده از این سرباره‌های قدیمی برای زودو دی‌اکسید کربن از جو نیست، بلکه هدف این است که ببیند آیا می‌توان، با پمپ کردن هوا به درون سرباره‌های جدید دی‌اکسید کربن هوا را جذب کرد».

اساس این تجربه به فرآیند ساخت فولاد برمی‌گردد که طی آن آهن با سنگ‌های کربن دار مثل دولومیت و سنگ آهک در دمای بالا حرارت داده می‌شود.  نتیجه پایانی فولاد و سرباره است که ترکیبی از کلسیم، سیلیکات منیزیم و اکسید‌ها است. پشته‌های بزرگی از این باقی مانده فرآوری فلز در سراسر جهان در طی چند قرن گذشته باقی مانده است.

تحقیقات اولیه رنفورت نشان داده است که دی‌اکسیدکربن جو زمین به وسیله این سرباره‌ها جذب می‌شود. آن‌ها حالا می‌خواهند ببیند که آیا می‌توان نرخ زدودن دی‌اکسید کربن از هوا در این ترکیب را افزایش داد تا در آینده بتوان از آن برای کاستن از دی‌اکسید کربن جو استفاده کرد. برای این کار پروژه رنفورت در دو مرحله اجرا می‌شود. در مرحله اول آن‌ها در یکی از این پشته‌ها قدیمی سرباره سوراخی حفر می‌کنند  و منتظر می مانند ببیند که ترکیب شیمایی این پشته‌ها بر اثر برخورد با دی‌اکسید کربن و آب باران چطور تغییر می‌کند. سپس مرحله دوم آغاز می‌شود که طی آن تیم پشته سرباره خودش را ساخته و خوشبینانه تلاش خواهد کرد راهی راهی فرار از عواقب گرمایش جهانی بیابد. این مرحله به عنوان مدلی برای یک دستگاه بزرگ استفاده خواهد شد که می‌تواند میزان دی‌اکسیدکربن اتمسفر را پایین بیاورد.

تخمین زده می‌شود که سالانه در جهان 500 میلیون تن سرباره صنعت فولاد و آهن تولید می‌شود واین نرخ تا پایان قرن می‌تواند به 100 تا 200 میلیارد تن برسد. این میزان پتانسیل زدودن 50 تا 100 میلیارد تن دی‌اکسید کربن از جو زمین را دارد.  یافتن یک راه موفق برای زدودن دی‌اکسید کربن از جو زمین یکی از جنبه‌های کلیدی تلاش‌ها برای نگاه داشتن گرمایش جهانی زیر 2 درجه سانتیگراد شمرده می‌شود. دلیل مسئله هم این است که بسیاری از محاسبات نشان می‌دهند، حتی اجرای موفقیت آمیزتوافق پاریس هم گرمایش را به زیر 2 درجه محدود نخواهد کرد. 

علی رنجبران 

No tags for this post.