دور سوم مسابقات فضایی در قرن بیست و یکم آغاز میشود
با ورود انسان به آنچه «عصر سوم فضایی» نامیده میشود، این بار شرکتهای خصوصی و نه دولتها رهبری این حوزه را بر عهده گرفتهاند و اگر رقابت فضایی قرن بیستم بر سر قدرت سیاسی بود، این قرن در مورد پول خواهد بود. اما برای کسانی که رویای بازگرداندن انسانها به ماه و احتمالا مریخ را در سر میپرورانند، زمان هیجانانگیزی برای زندگی است؛ فرقی نمیکند رؤسای جمهوری یا میلیاردرها کرایه آن را بپردازند.
به گزارش سیناپرس از گاردین، عصر پروازهای فضایی در حال گذراندن یک لحظه رنسانس است که انرژی تازهای را به ارمغان آورده که از زمان برنامه آپولو دیده نشده بود و برای اولین بار، شرکتهای خصوصی به جای دولتها رهبری این کار را بر عهده گرفتهاند.
مجموعهای از ماموریتهای اخیر، از جمله پرواز آزمایشی موفقیتآمیز بزرگترین موشکی که تاکنون ساخته شده است و اولین کاوشگر خصوصی ساخته شده برای فرود روی سطح ماه، این ایده رو به رشد را ایجاد کرده که انسانها در حال ورود به «عصر سوم فضا» هستند.
گرگ سادلیر(Greg Sadlier)، اقتصاددان فضایی و یکی از بنیانگذاران مشاوره فضا، میگوید: اینکه بگوییم در دوره جدیدی هستیم، کاملا منصفانه است. ما در عصر رقابت یا عصر تجاری هستیم. موانع ورود کمتر است، هزینهها کاهش یافته است و درها به روی گروه بسیار بزرگتری از کشورها باز کرده است. این دموکراتیزه کردن فضا است.
امروزه بیش از ۷۰ کشور برنامه فضایی دارند، این در حالی است که برای مدتی طولانی، ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی تنها بازیگران بزرگ این صحنه بودند.
اولین کاوشگر فضایی بشریت، فضانورد شوروی، یوری گاگارین(Yuri Gagarin)، در ماه آوریل سال ۱۹۶۱ به دور کره زمین چرخید. یک سال بعد، جان اف کندی، رئیس جمهور ایالات متحده، سخنرانی معروف خود را با عنوان «ما انتخاب میکنیم به ماه برویم» ایراد کرد و قول داد که یک مرد آمریکایی را به کره زمین ببرد.
کندی اذعان داشت: مطمئنا، همه اینها برای همه ما هزینه زیادی دارد» اما جنگ سرد او را برانگیخت تا معادل امروزی صدها میلیارد پول مالیات دهندگان آمریکایی را برای پیروزی در مسابقه فضایی خرج کند.
پایان جنگ سرد در سال ۱۹۸۹ لحظه کوتاهی از خوشبینی جهانی را به همراه داشت که به دومین عصر فضایی با مشارکت بیشتر منجر شد. ایستگاه فضایی بینالمللی برای بیش از ۱۳ سال سرهم شد و از سال ۲۰۰۰، افراد چند ملیتی به طور مداوم در فضا زندگی میکردند و با هم روی آزمایشهایی در مدار کار میکردند.
با این حال، این دوره دوم همچنین شاهد کاهش تلاشها برای رساندن انسانها به فضا بود که نماد آن برنامه شاتل فضایی ناسا بود که هرگز مردم را فراتر از مدار زمین نفرستاد و در نهایت در سال ۲۰۱۱ منحل شد، تا حد زیادی به این دلیل که دولت ایالات متحده نمیخواست روی هزینههای بالای آن سرمایهگذاری کند. پس از آن، واشنگتن مجبور شد برای فرستادن فضانوردان خود به فضا به موشکهای سایوز مسکو تکیه کند.
با این حال، این هزینههای بالا اکنون با ورود مشاغل خصوصی به صحنه، اغلب به عنوان پیمانکاران دولتی، کاهش یافته است. در چند سال اخیر، برخی از این مشاغل شروع به کسب درآمد کردهاند، البته نه به دلایلی مانند گردشگری فضایی، بلکه بیشتر برای ارسال ماهوارههای ارتباطی، به ویژه اینترنت پهن باند. بسیاری از برآوردها حاکی از آن است که صنعت فضایی جهانی میتواند در دو دهه آینده بیش از یک تریلیون دلار درآمد ایجاد کند.
در مقالهای که سال گذشته توسط شرکت مشاور استراتژی و مدیریت تاثیرگذار McKinsey & Company منتشر شد، شریک مدیریت جهانی باب استرنفلز و همکارانش به مدیران اجرایی نوشتند: اگر فضا بخشی از استراتژی شما نیست، باید اینطور باشد.
آنها افزودند: تنها به تازگی شاهد شتاب قابل توجهی در منحنی هزینه بودهایم: هزینههای پرتاب به لطف استفاده مجدد، مهندسی بهبود یافته و افزایش حجم، ۹۵ درصد کاهش یافته است و کاهش گسترده دیگری در سالهای آینده انتظار میرود.
شرکت اسپیسایکس ایلان ماسک در خط مقدم این حرکت بوده است و سال گذشته ۹۶ بار موشکهای قابل استفاده مجدد خود را پرتاب کرده است. بزرگترین سیستم این شرکت که استارشیپ نام دارد و هنوز در حال توسعه است، به عنوان یک کاوشگر بین سیارهای به بازار عرضه شده است. ماسک میگوید این موشک ۱۲۰ متری را ساخته است تا انسان بتواند مریخ را تبدیل به مستعمره خود کند. پیش از آن، ناسا با اسپیس ایکس قرارداد بسته بود تا فضانوردان از جمله اولین زن را در این دهه روی ماه فرود آورد.
سیاست جهانی همچنان در فضا اما با بازیگران بیشتری به ایفای نقش خود ادامه میدهد. چین با داشتن ایستگاه فضایی در حال کار، کاوشگر روی ماه و مریخنورد در مریخ، از روسیه به عنوان رقیب اصلی آمریکا پیشی گرفته است. روز جمعه، پکن یک فضاپیمای رباتیک را به نیمه پنهان ماه پرتاب کرد.
قطب جنوبی ماه، به طور ویژه، به عنوان یک «کمربند طلایی» برای اکتشاف ماه در نظر گرفته میشود، زیرا حاوی یخ آب است که میتواند به عنوان آب آشامیدنی استفاده شود و حتی برای ساخت سوخت موشک بهرهبرداری شود.
دانشمندان هم در مورد سیاسی شدن و هم تجاریسازی فضا نگران هستند، به ویژه هنگامی که صحبت از عملیات «حفاری» در ماه بکر و دست نخورده به میان میآید.
با این حال، حامیان اکتشافات فضایی به پیشرفتهایی اشاره میکنند که تاکنون انجام شده است. سیتیاسکن که یک دستگاه پزشکی حیاتی است که میتواند تومورها را شناسایی کند، ریشه در تحقیقات قبل از ماموریت آپولو دارد. فضانوردان در ایستگاه فضایی از محیط منحصر به فرد ریزگرانش برای درک بهتر بیماریهایی مانند آلزایمر استفاده کردهاند.
برای اقتصاد دانانی مانند سادلیر، سومین عصر فضایی موقعیت بیسابقهای را ایجاد میکند که میتواند پایههای نظام بازار را به هم بزند. در اقتصاد، ما فرض میکنیم که منابع محدود است. زمین محدود است. منابع طبیعی محدود است. فضا، به ما این امکان را میدهد که آن را تغییر دهیم.