چگونگی شکل‌گیری ایده‌های خلاقانه در مغز
طراحی یک ایده مبتکرانه که خلاقانه نیز باشد، به فعال‌سازی همزمان دو شبکه کاملا متفاوت در مغز نیاز دارد که یکی از آنها شبکه «خودانگیزشی» مشارکت‌کننده (associative) مغز است و دیگری شبکه‌ای «محافظه‌کار» پایبند به اصول و قوانین (conservative) که قابل اجرا بودن ایده‌های طرح شده توسط بخش اول را ارزیابی می‌کند.
محققان بر این باورند که تفکر خلاقانه نیاز به کنترل از سوی شبکه دیگری دارد تا قابل اجرا بودن ایده‌های مغز را بررسی کند. خلاقیت توانایی تفکر برای کشف راههای جدید و مبتکرانه برای حل مشکلات است. اما قرار نیست که هر راه‌حل مبتکرانه‌ای خلاقانه نیز باشد. در واقع اگر یک ایده به طور کامل قابل اجرا نباشد، نمی‌توان آن را خلاقانه دانست.
فرضیه محققان این است که برای اینکه یک ایده خلاقانه تولید شود، مغز باید تعدادی شبکه متفاوت و شاید حتی متضاد را به طور همزمان فعال کند. به منظور این پژوهش آزمونهایی صورت گرفت که در بخش اول آن، به شرکت‌کنندگان سی ثانیه وقت داده شد تا برای موارد مختلفی که نشان داده می‌شود ایده جدید، مبتکرانه و غیر منتظره پیدا کنند. پاسخهای ارائه شده، به ندرت توانستند امتیاز بالایی از نقطه نظر ابتکار دریافت کنند. در بخش دوم این آزمونها، از شرکت کنندگان خواسته شد در عرض سی ثانیه بهترین توصیف قابل قبول را از اشیای مختلف بدهند. در طول آزمونها، فعالیت مغزی تمام افراد با استفاده از دستگاه fMRI حین پاسخ‌دهی بررسی شد.
محققان دریافتند که فعالیت ناحیه مشارکت‌کننده مغز شرکت کنندگانی که ابتکار عمل آنان زیاد بود، به شدت افزایش پیدا کرده است. این ناحیه که مناطق قدامی مغز میانی را دربر می‌گیرد، به طور عمده زمانی که فرد تمرکز ندارد فعالیت می‌کند و این فعالیت تقریبا شبیه خیالبافی است.
با این حال محققان دریافتند هنگامی که پاسخهای ابتکاری داده می‌شود، این ناحیه نمی‌تواند به تنهایی فعالیت کند. برای پاسخهای مبتکرانه، یک ناحیه دیگر نیز باید با ناحیه مشارکت‌کننده همکاری کند، که این ناحیه همان ناحیه «محافظه‌کار» پایبند به اصول و قوانین است. پژوهشگران همچنین دریافتند که هر چه ارتباط بین این دو ناحیه قوی‌تر باشد، این دو ناحیه بهتر با یکدیگر کار می‌کنند و همسو بودن این دو، به نوبه خود سبب ارائه پاسخهای مبتکرانه‌تر می‌شود.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که از یک‌سو، قطعا یک ناحیه از مغز نیاز دارد تا ایده‌های نوآورانه تراوش کند و از سوی دیگر ناحیه دوم نیز نیاز دارد که بداند چگونه این ایده‌ها را از نظر نحوه اجرا و معقول بودن آنها ارزیابی کند. توانایی مغز برای همسو کردن این دو ناحیه همان چیزی است که منجر به خلاقیت می‌شود. ممکن است که با ارزشترین خلاقیتهای بشریت نیز به دلیل همین ارتباط قوی خاص بین دو ناحیه مغز ایجاد شده باشد.
No tags for this post.
