تناسب اندام به بهای از دست دادن جان

دکتر عاطفه قنبری جلفایی، رئیس بخش روانپزشکی بیمارستان رسول اکرم(ص) در خصوص این نوع اختلال روانی به سیناپرس گفت: آنورکسیا نروزا (anorexia nervosa) یا بی اشتهایی عصبی، یک نوع اختلال خوردن است. این نوع اختلال با چند خصوصیت شناخته می شود. نخست، این افراد وزن بسیار کم و غیر نرمال و ترس خیلی شدیدی از چاقی دارند. در حال حاضر BMI (شاخص توده بدنی) افراد نرمال به طور طبیعی 19 تا 25 اما برای این افراد کمتر از 13 است.

متخصص روانپزشکی افزود: این افراد با وجود اینکه خیلی لاغر هستند اما درک مختلفی از وزن خود دارند؛ آنها تصور می کنند که خیلی چاق هستند و باید لاغرتر شوند از اینرو به شدت در تلاشند تا وزن خود را کاهش دهند. آنها برای کاهش وزن خود غذا نمی خورند یا مقدار کمی غذا مصرف می کنند. این افراد یک سری غذاهای ممنوعه دارند و اصلا به آنها لب نمی زنند و از رژیم غذایی شان کاملا حذف می کنند و ترس از خوردن آن غذاها را دارند. همچنین آنها ورزش های خیلی شدیدی برای کاهش وزن انجام می دهند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهارداشت: مبتلایان به آنورکسیا از روش های جبرانی نیز استفاده می کنند. مثلا اگر غذایی را بخورند بلافاصله با تحریک عمدی حلق استفراغ می کنند. همچنین آنها از یک سری داروهای ادار آور و مسهل استفاده می کنند تا بلافاصله غذایشان دفع شود.

وی خاطرنشان کرد: این اختلال ممکن است در صنف هایی که افراد خیلی به ظاهرشان اهمیت می دهد، بیشتر روی دهد. اغلب این اختلال در زنان بیشتر از مردان ایجاد می شود زیرا زنان به ظاهر و اندام شان بیشتر اهمیت می دهند. اخیرا ایجاد این نوع اختلال در مردان نیز افزایش یافته زیرا خوش اندامی برای آنها نسبت به گذشته مهمتر شده است.

وی بیان کرد: امروزه برخی از مدلینگ ها، هنرپیشه ها، ورزشکاران( ورزشکارانی که داشتن اندامی متناسب برای آنها بسیار اهمیت دارد) و …. به علت موقعیت شغلی و اجتماعی شان ، معیارهای سختگیرانه ای برای زیبایی اندام شان دارند. همچنین برخی از خانم ها به علت داشتن موقعیت اجتماعی و اقتصادی بالا به اندام خودشان خیلی اهمیت می دهند زیرا مدام در حال رفت و آمد و مراوده با دیگران هستند و از تناسب اندام خود بازخورد می گیرند.

وی به پیامدهای این اختلال اشاره کرد و در این خصوص گفت: این اختلال همراه با پیامدهای زیادی است. نخست، این افراد به دلیل داشتن استانداردهای سختگیرانه برای خود، خصوصیت وسواس گونه ای پیدا کرده اند. نسبت به اندام شان خیلی کمال طلب هستند. این افراد معمولا آدم های درون گرا و توداری هستند که راجع به مشکلات خود با کسی حرف نمی زنند.

قنبری ادامه داد: این افرد اغلب از نظر احساسی دچار مشکل هستند. شاید در ظاهر کاملا این امر مشهود نباشد اما اعتماد به نفس شکننده و پایینی دارند. هیچ وقت از ظاهرشان راضی نیستند. همیشه اضطراب و ترس از چاقی دارند.

به گفته وی، این پیامدها از نظر روانی و جسمی برای آنها بسیار آسیب زاست به طوری که خطر مرگ برای آنها وجود دارد؛ در بی اشتهایی عصبی برخی بیماران آنقدر به روند نخوردن خود ادامه می دهند تا در نهایت  به علت کاهش وزن شدید فوت می کنند.

رئیس بخش روانپزشکی بیمارستان رسول اکرم(ص) تصریح کرد: این افراد به علت سوء تغذیه شدید ممکن است مشکلاتی از قبیل کم خونی، خستگی ، بی خوابی، ریزش مو پیدا کنند. حتی امکان دارد این مساله روی دوران قاعدگی آنها تاثیر بگذارد و به علت اختلال هورمونی حتی پریود شدن خانم ها قطع شود. همچنین مشکلاتی از قبیل سوء هاضمه، یبوست، دل درد پیدا کنند و پوست شان خشک و ناز شود. از سوی دیگر امکان دارد به مرور زمان آریتمی قلبی و افت فشار خون شان پیدا کنند. در این بین افرادی که از مسهل و داروهای ادرارآور یا مدر یا دیورتیک ها (Diuretic) استفاده می کنند خیلی مستعد به ابتلا به آریتمی قلبی هستند و خطر مرگ برای آنها به شدت وجود دارد.

وی با اشاره به نحوه درمان این بیماری گفت: درمان این افراد بیشتر بر مبنای روان درمانی تا دارو درمانی است. البته یک سری دارو نیز به روند بهبودی این افراد کمک می کند. این افراد بر اساس چند مدل شناختی- رفتاری، داینامیک و فامیل تراپی (خانواده درمانی) روان درمانی می شوند.
وی اظهارداشت: معمولا این اختلال در سنین نوجوانی و جوانی آغاز می شود که اگر زودتر درمان نشود، عواقب خطرناکی متوجه این افراد می شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در پایان به سیناپرس گفت: درمان این افراد باید هرچه زودتر آغاز شود زیرا اغلب این افراد در کنار بی اشتهایی عصبی، دچار اضطراب، افسردگی، اختلال شخصیت، وسواس شده و گاهی به مصرف مواد و افکار خودکشی گرایش پیدا می کنند. در حالی که این اختلال به مرور زمان با مشورت روانپزشک و انجام روان درمان و دارو درمانی رفع می شود.

گفتگو: فرزانه صدقی