فیلتر زیستی برای رفع بوی بد زباله‌های دفن‌شده
پیش از انقلاب صنعتی، زباله‌ها به‌طور عمده شامل خاکستر، چوب، استخوان، لاشه حیوان‌ها و ضایعات سبزی‌ها بود. این مواد در خاک دفن می‌شدند و به‌عنوان کمپوست عمل کرده و به تقویت خاک کمک می‌کردند. درواقع، در گذشته هر آنچه قابل استفاده دوباره بود به کار گرفته می‌شد، جمعیت انسان‌ها کم بود و مردم در گروه‌های متمرکز کوچک زندگی می‌کردند، بنابراین تولید زباله، مسئله مهمی محسوب نمی‌شد.
ولی با تحول زندگی انسان‌ها، رها کردن زباله‌ها در محیط زندگی تبدیل به مشکلی در حال رشد شد. با افزایش جمعیت شهرها فضای کافی برای دفع زباله‌ها کاهش یافت و جوامع به فکر توسعه سامانه‌های دفع دور ریزها افتادند.
به اعتقاد متخصصان، این تغییرات باعث شد دفنگاه ها که ساختارهایی که در زیر زمین یا روی خاک برای جداسازی زباله و ضایعات آن‌ها از محیط اطراف دارند، ساخته شده و مورد استفاده قرار گیرند.
در گذشته مقررات خاصی در مورد مکان دفن زباله‌ها وضع نشده بود و دفنگاه ها مکان‌هایی بدبو و بدون پوشش بودند که معضلات زیست‌محیطی فراوانی ایجاد می‌کردند. اما امروزه در بسیاری از دفنگاه ها از سامانه‌های پایش برای تشخیص رسوخ آلودگی‌ها استفاده می‌شود.
یکی از مهم‌ترین معضلات چنین دفنگاه هایی، وجود آلاینده‌هایی مانند هیدروژن سولفید یا H2S است که افزون بر بوی نامطبوع، گازی به‌شدت سمی است و بایستی برای آن فکری اساسی کرد.
در این راستا، جمعی از محققان کشور از دانشگاه صنعتی شیراز تحقیقی را انجام داده‌اند که در آن، حذف این گاز بدبو و سمی از دفنگاه ها، با استفاده از میکروب‌ها مورد بررسی واقع شده است.
در این پژوهش، محققان یک صافی زیستی را طراحی نموده و ساختند که ستون آن، با بستری طبیعی شامل ورمیکمپوست تولیدشده در دفنگاه و همچنین گوش‌ماهی پر شده بود.
سپس محققان فوق، باکتری «تیوباسیلوس تیوپاروس» را که پیش‌تر در محیط آزمایشگاه کشت داده شده بود در این صافی، قرار داده و تثبیت کردند. محققان سپس، کارآیی این صافی زیستی را بر گاز خروجی دفنگاه شهر شیراز بررسی کردند.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که فیلتر یا صافی زیستی طراحی‌شده، دارای توانایی بالایی در حذف گاز بدبو و سمی H2S از دفنگاه های زباله است.
در رابطه با این یافته‌ها، جعفر جوانمردی، پژوهشگر دانشکده مهندسی شیمی، نفت و گاز دانشگاه صنعتی شیراز و همکارانش می‌گویند: «در سامانه طراحی‌شده، از بستر طبیعی و کم‌هزینه ورمی کمپوست استفاده شده است که در محل دفنگاه تولید می‌شود و بدین ترتیب به دلیل در دسترس بودن تجهیزات و مواد به کار گرفته‌شده در ساخت دستگاه فوق، می‌توان به شکلی مقرون‌به‌صرفه آن را تولید و استفاده نمود».
به بیان این محققان، «به‌علاوه، با توجه به این‌که امکان خریداری کشت زنده جامد باکتری استفاده‌شده در این فیلتر زیستی، وجود دارد، از آن می‌توان در مقیاس صنعتی استفاده کرد».
این یافته‌های پژوهشی که روشی نوین و سازگار با محیط زیست را برای حذف یک گاز سمی مهم پیشنهاد داده‌اند، در فصل‌نامه «شیمی و مهندسی شیمی ایران» منتشر شده‌اند.
این فصل‌نامه علمی پژوهشی به‌صورت چهار شماره در سال توسط پژوهشکده توسعه صنایع شیمیایی ایران وابسته به جهاد دانشگاهی منتشر می‌شود.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.
