آموزش عالی در خدمت بهره وری اقتصادی

این بار سریع تر از همیشه تغییر و تحولات رخ می دهد و نه تنها دامنه محله، شهرهای عمومی و حتی کشور را در بر می گیرد بلکه پا را فراتر نهاده و همه جهان را می پیماید. سطح جهانی در اثر این تغییر و تحولات انسان ها، آدم های دیگری را نیز در کوتاهترین زمان متحول می سازد و افراد و جامعه انتظارات و نیازها و حتی اهداف متفاوتی نسبت به سابق پیدا می کنند.

از این روست که جهانی شدن چند سالی است نظر اندیشمندان، دولتمردان و کارگزاران حکومتی را در سراسر جهان به خود مشغول ساخته، اما به دلیل گستردگی ابعاد و اهمیت موضوع هنوز در محافل علمی، هر محققی از منظر خود و با دیدگاه خاصی به این مساله می پردازد.

از آنجایی که در بعد فناوری، جهانی شدن به اشاعه فناوری هایی اطلاق می شود که روند گسترش اطلاعات جهانی را تسهیل و توسعه فناوری های پیشرفته اطلاعاتی، دسترسی آسان و ارزان به اطلاعات در سطح جهانی را ممکن می سازد، جنبه مهم جهانی شدن از اهمیت بالایی برخوردار است.

از سوی دیگر، توجه بیشتر به نظام های آموزشی به خصوص آموزش عالی، آموزش از دور و آموزش الکترونیکی به عنوان زمینه ساز توسعه و گسترش علم و فناوری از اهمیت بیشتری برخوردار می شود.

این در شرایطی است که آموزش عالی، در حال حاضر در حال عبور از یک الگوی «توقف موقت» به الگوی «یادگیری بی وقفه» است و با جریان های ضد و نقیضی در جهان امروز رو به روست. چنانکه به اعتقاد صاحبنظران این حوزه، آموزش عالی دچار وضعیت» فوق پیچیدگی» شده است.

این جریان ها ادراک و احساس ما را نسبت به وضع کنونی دانشگاه و آینده آن با ابهام و پیچیدگی و دوگانگی شدیدی روبرو کرده است و احساس دوگانگی بیم و امید نسبت به تحولات آموزش عالی را در سطح جهان به وجود آورده است.

به گونه ای که از یک طرف با افزایش ظرفیت دانشگاه ها و پیدایش موسسات آموزش عالی جدید و گسترش فرصت های آموزشی و پاسخگویی به متقاضیان ورود به دانشگاه ها موجب کاهش نابرابری، برقراری عدالت اجتماعی و توسعه تکنولوژی های ارتباطی آموزشی و اطلاعاتی شده است. به گونه ای که آخرین یافته ها در کوتاه ترین زمان در جهان علم و دانش منتشر می شوند. از طرف دیگر با بالا رفتن ظرفیت دانشگاه ها منجر به ناتوانی دولت ها در تامین بودجه و امکانات لازم برای دانشگاه ها شده که دولت ها برای رفع آن، در ابتدا اقدام به مشارکت متقاضیان و در نهایت مجبور به واگذاری شدند که در نتیجه آن، نابرابری های اجتماعی افزایش یافته و حتی آموزش عالی به جای اینکه در خدمت تحقیقات و پرورش مهارت ها باشد در خدمت تجار و در راستای بهره وری های اقتصادی قرار می گیرد.

از این روست که امروزه، دانشگاه ها به روی تمام افراد جامعه و نه نخبگان و افراد خاص گشوده شده است و این امر باعث شده که دانشگاه برای خروج افراد به تغییر معیارهای یادگیری و کاهش کیفیت و نزول از سطح مطلوب آموزش و خلاقیت و نوآوری مجبور شود.

بنابراین، بررسی تهدیدات و فرصت های پدیده جهانی شدن بر آموزش عالی و یافتن تغییر و تحولات آموزش عالی در اثر جهانی شدن و بررسی این مساله که آیا این تغییرات برای آموزش عالی به عنوان یک فرصت است یا یک تهدید تلقی می شود، امری ضروری است. برخی از پژوهش ها حاکی از آن است که تحولاتی که پدیده جهانی شدن بر برنامه ریزی درسی، مدیریت، فناوری و پژوهش در نظام آموزش عالی ایجاد کرده در مجموع فرصت های مطلوبی را برای آموزش عالی نسبت به نظام سنتی پدید آورده و تهدیدات حاصل شده، به میزان محدود و در صورت توجه و دقت هنگام مواجه شدن با آنها، قابل کنترل هستند. اما، در هر صورت توجه به این مقوله های یاد شده و اتخاذ تصمیمات درست در سطح کلان کشورها از مواردی است که نباید نادیده گرفته شود.

*زهرا مهاجری طهرانی_کارشناس آموزش

No tags for this post.