دانشگاه ها با کمبود داده مواجهند

یکی از استان هایی که در تدوین سند آمایش علم و فناوری پیشتاز بوده، استان قزوین است که در سال 95 برای تحقق این موضوع در کشور پیشقدم شد.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی استان قزوین، در گفتگو با سیناپرس پیرامون این موضوع گفت: در سال 95 کارگروه تدوین سند آمایش علم و فناوری استان قزوین به عنوان نخستین وظیفه ای که در ابلاغیه کارگروه شورای برنامه ریزی های استان ها از سوی ریاست جمهوری مشخص شده است، اقدام به تدوین سند آمایش علم و فناوری کرد.

مهدی گلدوزها با بیان اینکه پس از اعلام این نیاز به مراکز علم و فناوری استان قزوین، جهاددانشگاهی به عنوان یک نهاد پژوهشی طرح نامه ای را پیرامون این موضوع تهیه کرد، گفت: با بررسی و داوری که روی طرح جهاددانشگاهی انجام شد، این طرح نامه برگزیده شد و به عنوان مجری این سند کار را به صورت رسمی از بهار 96 آغاز و آذر ماه سال 97 در هفته پژوهش از آن رونمایی کردیم.

مدیر اجرایی پروژه تدوین سند آمایش علم و فناوری استان قزوین در رابطه با اینکه به چه دلیل نوشتن این سند ضرورت دارد، عنوان کرد: سند آمایش استان در سال 91 نوشته شده بود و طبیعتا دارای ریز سرفصل هایی بود که ذیل سند آمایش استان در رابطه با آمایش های بخشی مد نظر قرار گرفته است.

وی با بیان اینکه عملا حوزه علم و فناوری یکی از زیرمجموعه های آمایش سرزمین است و سند آمایش علم و فناوری هم باید نوشته می شد که مبتنی بر ظرفیت های منطقه به توسعه مناسب رسیده و بتوانیم کار را پیش ببریم، اظهار کرد: بخشی از توسعه سرزمینی به مقوله علم و فناوری برمی گردد و نخستین مجموعه ای که این کار را انجام داد، استان قزوین بود.

اتفاقی که اکنون در نقشه جامع علمی کشور در حال وقوع است این است که هنوز نگاشت نهایی نوشته نشده و ماموریت دستگاه ها مشخص نشده است و راهبردهایشان به سند اجرایی نمی رسد. اینکه برنامه ریزی ها با نگاه از بالا باشد، مطمئنا بر اساس ظرفیت های منطقه ای نیست. از این روست که آمایش این خلاء را برطرف می کند.

گلدوزها با بیان اینکه در آمایش سرزمینی رابطه بین انسان، طبیعت و فعالیت های یک سرزمین بررسی می شود که همه ابعاد و حوزه های مختلف کشاورزی، صنعتی، زیرساختی، جمعیتی و… را در بر می گیرد، گفت: از آنجا که سند آمایش استانی کلی است و راهبردهای کلان ارائه می کند، تصمیم گرفتیم در سند آمایش علم و فناوری عملا وضعیت مطلوب نهادهای علم و فناوری را در نسبت با بخش های دیگر که به صورت کلی نام اقتصاد را برای آن در نظر می گیریم مشخص کرده و یک سناریو برای رسیدن به وضع مطلوب تدوین کنیم.

عضو تیم نویسندگان سند آمایش علم و فناوری استان قزوین ادامه داد: آنچه که اکنون در سند انجام و به عنوان یک سند بالادستی مصوب استان به همه مراکز علم و فناوری ابلاغ شده در واقع تعیین راهبردهای کلان، بخشی و حوزه علم و فناوری به تفکیک شهر قزوین و شهرستان های استان است که به دلیل تغییر استانداری که اتفاق افتاد، خیلی دیر به مراکز علم و فناوری ابلاغ شد.

گلدوزها تصریح کرد: گام بعدی که مبتنی بر راهبردهای موجود در سند باید برداشته شود، نگارش سند اجرایی و ارسال آن به برای مراکز آموزشی است که در افق 1424 برای سند در نظر گرفتیم. به این معنا که دانشگاه ها و مراکز فناوری بدانند چه رشته هایی را تاسیس کنند، در چه حوزه ای کار کنند و از چه شرکت های دانش بنیانی در حوزه خدمات، کشاورزی، صنعت حمایت کنند. علاوه بر این، مشخص می شود که همه بخش های یاد شده چه تعاملاتی باید با حوزه علم و فناوری داشته باشند که راهبردهای همه اینها در سند آمده است.

وی با بیان اینکه به صورت جزئی تر اینکه چه رشته ای باید در چه مقطعی گنجانده شود، موضوعی است که در دستور کار مدیریت و برنامه ریزی استان قرار گرفته است، گفت: در این حوزه اسناد ملی مانند نقشه علمی جامع کشور نیز وجود دارد، اما اتفاقی که در نگاه آمایشی می افتد این است که در آمایش، برنامه ریزی از پایین به بالا صورت می گیرد. به این معنا که مناطق بر اساس ظرفیت خودشان برنامه ریزی می کنند. این در حالیست که در سایر سندها نگاه برنامه ریزی از بالا به پایین حاکم است.

گلدوزها افزود: اتفاقی که اکنون در نقشه جامع علمی کشور در حال وقوع است این است که هنوز نگاشت نهایی نوشته نشده و ماموریت دستگاه ها مشخص نشده است و راهبردهایشان به سند اجرایی نمی رسد. اینکه برنامه ریزی ها با نگاه از بالا باشد، مطمئنا بر اساس ظرفیت های منطقه ای نیست. از این روست که آمایش این خلاء را برطرف می کند.

وی ادامه داد: نگاشت نهادی که در سند آمایش علم و فناوری مطرح است، به این معناست که مشخص شود برای تحقق نقشه جامع هر نهادی باید در چه وضعیتی قرار گرفته و چه ماموریت های را بر عهده بگیرد.

گلدوزها با اشاره به اینکه نخستین نهادی که توانسته از نقشه جامع علمی کشور هفت مورد ماموریت بگیرد، گفت: اما، فرآیندها بسیار کند است و اگر قرار باشد به امید ابلاغ دستورالعمل ها در سطح ملی باشیم، عملا استان ها باید دائما منتظر بمانند از این رو، اقدام به آمایش سرزمینی استانی کردیم.

وی با اشاره به اینکه اختلاف نظرهای جدی پیرامون این موضوع زیاد است، گفت: با اینکه، عده ای معتقدند حوزه علم و فناوری برنامه پذیر نیست اما رویکرد نظام ملی و منطقه ای نوآوری که به عنوان اساس نظری این پروژه از آن استفاده شده است در بسیاری از کشورهای پیشرفته کاربرد دارد و بر اساس آن برنامه های منطقه ای نوشته می شود.

گلدوزها در رابطه با چالش ها و مشکلات این سند گفت: مدل نظری این سند کامل است و اینکه می گوییم برای نخستین بار در کشور طراحی شده به این معناست که هیچ مدل بومی برای تدوین آمایش علم و فناوری نه تنها در ایران که در جهان هم وجود نداشته است. در هر حال، این کار انجام شده و اعتبار سنجی آن صورت گرفته و اساتید مطرح این حوزه در کشور مدل را تایید کرده اند.

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی استان قزوین با اشاره به اینکه یکی از محدودیت های کار این بود که زمان زیادی را صرف تکمیل مدل کردیم، گفت: علاوه بر این، مانع اصلی که اسناد توسعه را با مشکل مواجه می کند بحث داده و آمار است که ما هم در تدوین این سند با آن مواجه بودیم.

وی تاکید کرد: به عنوان مثال هیچ دانشگاهی از ظرفیت فارغ التحصیلان خود اطلاعی ندارد. البته سطحی از داده وجود دارد و به راحتی در دسترس ما قرار می گیرد اما، مشکل اصلی داده های تکمیلی است که در تدوین این سند بسیار حائز اهمیت است. اینکه کارشناس، تکنسین و متخصصی که از دانشگاه فارغ التحصیل شده الان کجاست و اینکه آیا سرجای خودش نشسته یا نه و اینکه آیا علم و فناوری آگاه به نیازمندی های صنعت است، موضوعاتی است که بسیار حائز اهممیت است.

گلدوزها تصریح کرد: صنعت داده های خوبی در اختیار ما گذاشته است. اما دانشگاه های استان در این حوزه با کمبود داده مواجهند و این عدم وجود داده های تکمیلی باعث ایجاد انحراف در سند می شود. چراکه، هرچقدر داده ها تکمیل تر باشد راهبردهایی که از دل مدل بیرون می آید قابل اتکاتر است.

گفتگو: هانیه حقیقی

No tags for this post.