دو قلوزایی جذاب اما پرخطر

از همان ابتدای بارداری، به دلیل بزرگ‌تر بودن سطح جفتی و ترشح بیشتر هورمون بارداری، احتمال بروز تهوع و استفراغ بیشتر است و حتی در مواردی ناچاریم زن باردار را بستری کنیم.

به گزارش پژوهشگاه ابن سینا، دکتر مژگان وهابی دستجردی اظهار داشت: در طول بارداری نیز به نسبت بارداری تک‌قلویی، احتمال بروز فشار خون بارداری، شدت بالای فشار خون بارداری و سن پایین ابتلا به آن، بیشتر است. البته علت ابتلا به فشار خون بارداری هنوز مشخص نیست، ولی نظریاتی وجود دارد که آن را به ترشح مواد جفتی مرتبط می‌کند.

وی بیان داشت: در بارداری دو یا چندقلویی میزان ترشح این مواد به دلیل تودۀ جفتی بزرگ‌تر، بیشتر است و این می‌تواند توجیه‌کنندۀ علت خطر بیشتر ابتلا به فشارخون بارداری در بارداری‌های چندقلویی باشد.

متخصص زنان ادامه داد: عارضۀ مهم دیگر خطر زایمان زودرس به‌صورت خودبه‌خود، به عللی مثل پارگی کیسه آب، یا با مداخله پزشکی، به عللی مثل وجود خطر برای سلامت مادر است. زایمان زودرس می‌تواند باعث بروز خطر برای جنین‌ها یا ناتوانی‌های آتی برای نوزادان شود.

وهابی در ادامه به مخاطرات زایمان در بارداری چندقلویی اشاره کرد و افزود: عوارض زایمانی نیز در بارداری چندقلویی بیشتر است. میزان خونریزی دو برابر بارداری تک‌قلویی است، خطر زایمان اورژانسی به دلایلی مانند کنده شدن جفت و خطر ابتلا به مشکلات انعقادی نیز بیشتر است.

این متخصص زنان یادآور شد: بارداری‌های چندقلویی جنین را هم تهدید می‌کنند. خطر سقط به ویژه در سه ماهه اول بارداری بیشتر است. احتمال از بین رفتن یکی از قل‌ها در طول بارداری، به دلایل نامعلوم بیشتر است.

وی افزود: خطر وزن کم و مشکلات رشد هم در بارداری دو یا چندقلویی بیشتر است. این اختلالات را ما در بارداری دوقلویی همسان بیشتر می‌بینیم. دو قل ممکن است ارتباطات عروقی داشته باشند یا حتی یک قل از قل دیگر تغذیه کند و اختلاف وزن فاحش ایجاد شود. همچنین، خطر بروز انواع ناهنجاری‌های جنینی مانند ناهنجاری قلبی، در بارداری چندقلویی به‌ویژه بارداری دوقلویی همسان، بیشتر است.

وهابی با اشاره به افزایش تمایل زوج‌ها به بارداری چندقلویی گفت: این روزها بسیاری از زوج‌ها دوست دارند که دوقلو باردار شوند. زیرا فکر می‌کنند خوب است که می‌توانند با یک بارداری صاحب دو فرزند شوند. اما این فقط ظاهر ماجرا است. اگر زوجین از خطرات و عوارض بارداری دو یا چندقلویی برای مادر و جنین آگاه باشند، حتماً بارداری تک‌قلویی کم‌خطر را به بارداری دوقلویی پرخطر ترجیح خواهند داد.

آیا زنان باردار دو یا چند قلو باید بیشتر غذا بخورند

این متخصص زنان دربارۀ تغذیه در بارداری چندقلویی گفت: مادرانی که دوقلو یا چندقلو باردار می‌شوند، ممکن است فکر کنند که باید بیشتر غذا بخورند یا مواد قندی بیشتری مصرف کنند. این تصور اشتباه است. نکتۀ مهم در تغذیه دریافت گروه‌های مختلف مواد غذایی به میزان کافی است.

وی افزود: زنان دارای وزن نرمال، یعنی دارای شاخص تودۀ بدنی بین ۲۰ تا ۲۵، می‌توانند در بارداری دو یا چندقلویی بین ۱۶ تا ۲۴ کیلوگرم افزایش وزن داشته باشند، اما اگر زنی خودش اضافه‌وزن دارد، باید مراقب افزایش وزن خود در دوران بارداری باشد.

وی به زنان باردار توصیه کرد که تغذیۀ روزانه شان شامل ۴۰ درصد کربوهیدرات، ۴۰ درصد چربی و ۲۰ درصد پروتئین باشد و در وعده‌های متعدد و از مواد غذایی متنوع و سالم استفاده کنند.

آیا راه هایی برای جلوگیری از زایمان زودرس در بارداری دو یا چند قلویی وجود دارد؟

وهابی دربارۀ راه‌های جلوگیری از زایمان زودرس در بارداری دوقلویی یا چندقلویی گفت: متأسفانه این عارضه جزو خطرات جدی این نوع بارداری‌هاست و علت آن می‌تواند اتساع رحم، انقباضات رحمی و پارگی کیسه آب باشد.

وی افزود: در بارداری دوقلویی حتی در تجویز دارو نیز محدودیت‌های بیشتری داریم و بنابراین، چاره‌ای جز مراقبت و کنترل بیشتر زن باردار نداریم. اما در بارداری چندقلویی که زن با نارسایی دهانۀ رحم مواجه است، می‌توانیم با سونوگرافی‌ منظم و مداوم، طول سرویکس را اندازه‌گیری کنیم و زمانی که از محدوده نرمال کوتاه‌تر شد و خطر زایمان زودرس پیش آمد، با انجام سرکلاژ یا دوختن دهانه رحم، این خطر را کاهش دهیم. البته حتی سرکلاژ نیز در بارداری چندقلویی باید با احتیاط بیشتر و فقط در موارد ضروری انجام شود، در غیر این صورت می‌تواند عوارض بیشتری به همراه داشته باشد.

امکان پذیر بودن زایمان طبیعی در بارداری دوقلو

وهابی درباره امکان‌پذیر بودن زایمان طبیعی در این بارداری‌ها گفت: معمولاً در موارد اندک و خاص زایمان طبیعی در بارداری دوقلویی امکان‌پذیر است. اگر سر هر دو قل به سمت پایین باشد، متخصص زنان هنگام زایمان حضور داشته باشد، یک فرد مجرب همۀ مراحل زایمان را انجام دهد و اتاق عمل هم برای موارد اضطراری و انجام سزارین در دسترس و آماده باشد، ممکن است به صورت طبیعی زایمان انجام شود.

این متخصص زنان با اشاره به باورهای نادرست درباره مراقبت‌های بارداری گفت: لازم نیست که زنان باردار، چه بارداری ناشی از آی وی اف یا بارداری دوقلویی، در دوران بارداری مدام استراحت کنند و بیشتر از حد نیاز غذا بخورند. مثلاً در سه ماهۀ نخست اصلاً لازم نیست مادر وزن اضافه کند، به‌ویژه اگر از قبل اضافه‌وزن داشته باشد و در طول بارداری هم باید رژیم غذایی کافی، متعادل و متنوع داشته باشد.

وی تاکید کرد: نباید پرخوری کنند یا اطرافیان آنها را به مصرف بیش از حد مواد غذایی وادار کنند. همچنین، اگرچه در بارداری دو یا چندقلویی توصیه می‌شود که خانم کمتر فعالیت کند، اما این به معنی استراحت مطلق نیست، زیرا نداشتن تحرک می‌تواند باعث ایجاد عوارضی مثل مشکلات انعقادی شود.

وهابی دربارۀ علت شکل‌گیری بارداری‌های دو یا چندقلویی گفت: معمولاً دوقلوها حاصل لقاح دو تخمک مجزا با دو اسپرم هستند. یعنی در سیکل قاعدگی دو تخمک آزاد می‌شود و با دو اسپرم لقاح می‌یابد که حاصل آن تشکیل دو جنین و تولد دوقلوهای ناهمسان است. در مواردی هم که به‌صورت تصادفی رخ می‌دهد، یک تخمک و یک اسپرم لقاح می‌یابند، اما در همان اول، سلول لقاح‌یافته به دو سلول تقسیم می‌شود که این دو سلول به‌صورت مجزا جفت و جنین تشکیل می‌دهند و در نهایت به تولد دوقلوهای همسان می‌انجامد که به لحاظ ژنتیکی نیز مشابه‌اند.

چه عواملی احتمال بارداری دو یا چند قلویی را افزایش می دهد؟

وهابی دربارۀ عواملی که احتمال بارداری دو یا چندقلویی را افزایش می‌دهند، توضیح داد: یکی از این عوامل نژاد است. مثلاً در نژاد آفریقایی- آمریکایی شانس دوقلویی بیشتر است.

وی افزود: عامل مهم دیگر وراثت، به‌ویژه از سوی مادر است. زمانی که مادر خودش حاصل یک زایمان دوقلویی است یا در خانواده‌اش سابقۀ بارداری دوقلویی دارد، شانس بارداری دوقلویی برایش به‌مراتب بیشتر است.

وهابی بیان داشت: عامل دیگر قد و جثه مادر است؛ در مادران قدبلند و با جثۀ درشت، احتمال بارداری دو یا چندقلویی بیشتر است. همچنین، تغذیه مناسب و کافی نیز احتمال بارداری دوقلویی را افزایش می‌دهد. افزون بر این موارد، تعدد بارداری، به‌ویژه بیش از چهار بار، احتمال بارداری چندقلویی را بیشتر می‌کند.

این متخصص زنان احتمال بارداری دو یا چندقلویی در روش‌های کمک‌باروری را بیشتر اعلام کرد و افزود: در روش‌های کمک‌ باروری یا درمان ناباروری تمرکز بر این است که با افزایش تعداد تخمک شانس بارداری افزایش یابد، به همین دلیل در زوج‌هایی که از روش‌های درمان ناباروری استفاده می‌کنند، احتمال بارداری دو یا چندقلویی بیشتر است. البته، با پیشرفت روش‌های درمان ناباروری، متخصصان تلاش می‌کنند تا تعداد جنین کمتری را منتقل کنند و از بروز عوارض بارداری دو یا چندقلویی پیشگیری کنند.

 

No tags for this post.