لکه هایی بر دامن قطب شمال

تیمی از پژوهشگران دانشگاه شفیلد به سرپرستی پرفسور گرت فونیکس در مطالعات اخیر خود دریافتند که سطح قطب شما دیگر مانند زمان‌های گذشته به‌طور کامل سفید نبوده و لکه‌های قهوه‌ای که متعلق به خاک و صخره‌ها هستند، در تصاویر قطب شمال دیده می‌شود.

پرفسور فونیکس در این مطالعات طی سال‌های مختلفی از مناطقی در کشور سوئد ازجمله آبیسکو (Abisko) که در بخش اصلی دایره قطب شمال واقع‌شده، دیدن کرد. وی برای انجام این مطالعات در فصل زمستان قطب شمال حاضرشده و در شرایطی که عمق برف به چندین متر می‌رسید، منطقه را بررسی وان را با شرایط محیطی مشابه در فصل تابستان مقایسه کرد.

پژوهشگران هشدار دادند که در صورت عدم توقف تولید دی‌اکسید کربن و گازهای آلاینده در جهان، به‌زودی ممکن است دریابیم که قطب شمال به‌جای کمک به مبارزه با آن، در افزایش سطح آلاینده‌های جهان نقش دارد.

وی در این پژوهش، اکوسیستم‌های قطب شمال و به‌ویژه، تأثیر تغییرات آب‌وهوا بر ساختار و عملکرد اکوسیستم این منطقه را مطالعه کرد. جغرافیای قطب شمال بسیار گسترده است و تغییراتی که در اینجا رخ می‌دهد، گویای این واقعیت است که یخچال‌های طبیعی در حال عقب‌نشینی و ذوب شدن بوده و لایه منجمد دائمی اعماق زمین در قطب شمال در حال تحلیل رفتن است. ذوب شدن و نابودی این و کلاهک‌های یخی، این پتانسیل را دارند که تأثیر چشمگیری بر شرایط اقلیمی و آب‌وهوایی سایر نقاط جهان بگذارد.

باوجود این موارد باید توجه داشت که از دیدگاه علمی، بخش اعظم قطب شمال هنوز کشف نشده و ناشناخته است. یک مورد که ما به‌یقین می‌دانیم این است که تقریباً 35 سال است که شاهد رشد روزافزون پوشش گیاهی در این منطقه هستیم.

فرایندی که از سوی پژوهشگران با عنوان ایجاد فضای سبز در قطب شمال، شناخته می‌شود. بااین‌حال، اکنون به نظر می‌رسد که برخی از این مناطق درواقع در حال قهوه‌ای شدن هستند.

هنگامی‌که ماهواره‌های موجود در فضا، پوشش گیاهی را روی کره زمین تشخیص می‌دهند، اقدام به سنجش شاخص سبز کرده و به‌عبارت‌دیگر این موضوع را مطالعه می‌کنند که پوشش گیاهان زمین چقدر سبز است. بررسی چگونگی سرسبز بودن شاخ و برگه‌ای روی زمین از فضا می‌تواند جنبه‌های مختلفی از زمین را نشان دهد، این جنبه‌ها شامل مواردی همچون رشد گیاه تا سطح برگ است؛ اما اگر مناطقی از قطب شمال قهوه‌ای‌رنگ شود، ممکن است نشان‌دهنده موضوعی بسیار جدی و مهم باشد: مرگ گیاهان.

مرگ گیاه می‌تواند درنتیجه وخیم شدن شرایط آب‌وهوایی باشد، شرایط وخیمی که با گرم شدن آب‌وهوا در قطب شمال بیشتر می‌شوند. یک دوره گرمای ناگهانی در وسط زمستان، گیاهان را به‌اشتباه انداخته و آن‌ها با تصور فرارسیدن بهار، شروع به جوانه زدن می‌کنند.

در ادامه، هوا مجدداً سرد شده و گیاهان از بین خواهند رفت. درنتیجه گرمای ناگهانی کوتاه‌مدت در میانه زمستان؛ به‌طور قابل‌توجهی توانایی اکوسیستم‌های قطب شمال را در مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی کاهش می‌دهد.

پرفسور فونیکس، استاد دانشکده علوم گیاهی و جانوری دانشگاه شفیلد در این رابطه گفت: «ما می‌دانیم که افزایش تنش‌های شدید آب‌وهوایی، چالشی است که اکنون به‌عنوان بخشی از تغییرات جوی مداوم در سراسر جهان با آن روبرو هستیم.

این واقعیت که حوادث شدید در قطب شمال باعث از بین رفتن گیاهان منطقه موسوم به توندرا می‌شود، نگرانی بزرگی است زیرا اکوسیستم آسیب‌دیده قطبی، قادر به استفاده از دی‌اکسید کربن برای کمک به مبارزه با تغییرات آب‌وهوایی نبوده و درنتیجه و به میزان کمتری قادر به تهیه زیستگاه و غذا برای حیواناتی بومی خود می‌شود.»

هرچه میزان تغییرات اقلیمی در قطب شمال بیشتر شود، تأثیرات مستقیم آن را در سایر نقاط جهان خواهیم دید. در حقیقت آنچه در قطب شمال رخ می‌دهد، دارای عواقبی فراتر از مرزهای یخزده این سرزمین است؛ بنابراین کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان که نقش اصلی در ایجاد تغییرات آب‌وهوایی را دارد، برای کاهش تأثیرات قطب شمال؛ حیاتی است.

در خاتمه پژوهشگران هشدار دادند که در صورت عدم توقف تولید دی‌اکسید کربن و گازهای آلاینده در جهان، به‌زودی ممکن است دریابیم که قطب شمال به‌جای کمک به مبارزه با آن، در افزایش سطح آلاینده‌های جهان نقش دارد.

مترجم: احسان محمدحسینی

 

No tags for this post.