نیاز محیط زیست به تربیت شهروند با رفتار مسئولانه

رویکردهای برآمده از عصر جدید ارتباطات و فناوری ها در تعلیم و تربیت از جمله دیدگاه حداکثری مبتنی بر خودیادگیری و چگونگی یادگیری(فراشناخت)، یادگیری فرآیندمدار و مستقل موجب حرکت تدریجی در باز تعریف مفاهیم اساسی تعلیم و تربیت شده است.

جهانی شدن موجب شده تا در بسیاری از موارد مرزهای سنتی آموزش و فناوری ها از بین رفته و نیازمند آن است که دوباره تعریف شود. چالش های جهانی آموزش و پرورش در قرن بیست و یکم را می توان ناشی از دیدگاه های نو به کارکردهای آموزشی و پرورش دانست.

این دیدگاه ها قطعاً رویکردهای متفاوتی را به مشکلات آموزش و پرورش ایران و توانمندی های آن اضافه و موضوعات گوناگونی را مطرح می سازند. مباحثی که هم در میان پژوهشگران و اندیشمندان آموزش و پرورش در سطح دانشگاه ها و مراکز پژوهشی مطرح است و هم نظر کارشناسان آموزش و پرورش، معلمان، والدین و جامعه را به خود معطوف ساخته است.

در دنیای کنونی محیط زیست در سطح ملی و جهانی، در معرض تهدیدهای جدی است. فهرست این تهدیدها از گرم شدن اقلیم زمین تا از دست رفتن تنوع زیستی، مساله پسماندها، تخریب و قاچاق چوب و جنگل، آلودگی رودخانه ها و منابع آبی، برداشت بی رویه از بستر رودخانه ها، کمبود و مصرف بیش از حد آب، زباله های تجدیدناپذیر صنعتی و بیمارستانی و انواع آلودگی هایی که بشر، خواسته یا ناخواسته به کره زمین تحمیل می کند متعدد است.

از سوی دیگر، گردشگری یک استراتژی که هدف اول آن ایجاد وفاق ملی و شناخت است و هدف از وفاق را می توان به عنوان همزیستی با کشورهای دیگرمعنا کرد. حال تلفیق گردشگری و آموزش و پرورش ظرفیت فرهنگی ایجاد می کند که این ظرفیت مباحث فرهنگی گستردگی بسیاری دارد. سرمایه گذاری آموزش و پرورش درگردشگری یک سرمایه گذاری با توجیه بلند مدت است.

به طور قطع نقش سیستم آموزش و پرورش در شکل دهی نوع نگاه و چشم انداز ذهنی کودکان و نوجوانان این دیاربه مقوله شناخت، حفظ و احیاء، معرفی و پاسداشت میراث فرهنگی و معنوی کشور، نقشی غیرقابل انکار و کاملاً محوری و اساسی است. طبق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، دانش آموزان باید از روحیه پرسشگری بیشتری برخوردارباشند و هیچ محیطی بهتر از محیط زیست طبیعی و میراث فرهنگی و تاریخی برای تقویت روحیه پرسشگری دانش آموزان وجود ندارد.

بهبود در اکوتوریسم مستلزم آموزش های زیست محیطی از مقاطع سنی پایه است. آموزش زیست محیطی بنیادی ترین شیوه درحفاظت محیط زیست بوده وهدف آن یافتن مناسب ترین و بهترین شیوه ارایه مطالب و نحوه فعالیت ها و اجرای ساختاری است که زمینه ساز ارتقاء آگاهی های زیست محیطی درسطح جامعه است.

پژوهشی تحت عنوان «بررسی نقش نظام آموزش و پرورش در توسعه اکوتوریسم و حفاظت از محیط زیست» به منظوربررسی وضعیت نظام آموزش وپرورش درتوسعه اکوتوریسم وحفاظت ازمحیط زیست انجام شده است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی است و از این لحاظ که به بررسی ابعاد موضوع، در یک زمان و مکان خاص و توصیف شرایط می پردازد، در حوزه پژوهش های توصیفی قرار می گیرد.

نتایج تحقیق نشان از اثر گذاری معنادارآموزش های محیط زیستی آموزش و پرورش بر رفتارهای محیط زیستی و اکوتوریسم دارد. این نتایج بدان معنی است که وقتی که برنامه های آموزش زیست محیطی انجام می پذیرد رفتار زیست محیطی بهبود یافته یا اتفاق می افتد.

بنابراین، فرآیند برنامه های آموزش زیست محیطی در خارج از کلاس درس و اجرای آن در محیط طبیعی، با فعالیت های یادگیری که دانش آموزان راتشویق می کند تا به طور فعال و آگاهانه به طبیعت رسیدگی کنند و به یک شهروند فعال با رفتار مسئولانه که به طورمثبت بر روی محیط زیست طبیعی ومحیط زندگی تأثیر می گذارند و ارتباط تنگاتنگ بین آنها و طبیعت ایجاد شود، مؤثر است.

بر اساس این گزارش، این پژوهش توسط شهناز لعل گندمی از دانشکده گردشگری، دانشگاه سمنان تالیف شده است.

No tags for this post.