لزوم آموزش وظایف و حقوق شهروندی پیرامون ساخت و ساز

افزایش قابل توجه قیمت مسکن طی دوره های مختلف، آنچنان جذابیتی در این بازار ایجاد کرده که گاهی قوانین، تخصص و مدیریت را به چالش طلبیده است. به بیان دیگر، تقاضا برای ساخت و ساز، در دوره هایی آنچنان رشد کرده که قوانین، مقررات و  متخصصان موجود توان پاسخ گویی به میزان تقاضا را نداشته اند.

همین امر، موجب نارسایی هایی در سامانه ساخت و ساز کشور و در نتیجه وقوع حوادث تلخ و مصیبت بار شده است. در این خصوص، یکی از ناگوارترین مسائل رخ داده، فرو ریختن ساختمان های در حال تخریب، ریزش دیواره گود و یا ساختمان های مجاور بوده که متاسفانه جان باختن شهروندان بیگناه را در پی داشته است.

پس از وقوع حوادث تلخ متعدد به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی و حفاظت کار در اجرا، خوشبختانه به مدد رسانه ای شدن  این حوادث، گام هایی در خصوص رفع کمبودهای مربوط به قوانین، مقررات و منابع فنی و مهندسی در باب مسائل مختلف مربوط به تخریب و گودبرداری  ایمن برداشته شد.

نکته ای که در این میان حائز اهمیت است، آموزش عمومی شهروندان در خصوص جلب توجه آنها به این موضوع و فراگیری نکات کلی مربوط به موضوع و نیز آشنایی با حقوق شهروندی پیرامون این موضوع است.

از این رو ذکر نکاتی در این خصوص حائز اهمیت است:

به منظور افزایش آگاهی شهروندان در خصوص موارد مختلف مربوط به تخریب و گودبرداری ایمن، لازم است آموزش عمومی با بیان ساده و قابل فهم در دستور کار فضای رسانه ای کشور قرار گیرد.

لازم است به منظور کاهش تبعات خسارت های احتمالی، نسبت به عقد قرارداد بیمه برای ساختمان، کارکنان و نیز ساختمان ها و تاسیسات مجاور، پیش از آغاز عملیات اجرایی، اقدام شود.

حضور تمام وقت متخصص امر به منظور نظارت همه جانبه بر عملیات گودبرداری و اتخاذ تصمیم علمی در موارد بروز حوادث ضروری است. متاسفانه، در حال حاضر، علیرغم وجود قوانین مشخص در خصوص تفکیک وظایف و مسئولیت های مهندس ناظر و مجری در اجرای ساختمان ها، در عمل، حضور مهندس مجری که مسئول اصلی رعایت اصول ایمنی و حفاظت کار در حین اجراست کاملاً صوری است.

بررسی وضعیت ساختمان ها وتاسیسات مجاور پروژه، توسط مهندسان ناظر و مجری به منظور انتخاب روش مناسب گودبرداری ضروری است.

شناسایی موقعیت تأسیسات زیرزمینی از قبیل کانال های فاضلاب، لوله کشی آب و گاز، کابل برق، تلفن و… که ممکن است در حین عملیات گودبرداری موجب حادثه شوند و هماهنگی با سازمان های ذیربط به منظور تغییر مسیر یا قطع جریان آنها ضروری است.

لازم است طی روزهای قبل از آغاز عملیات اجرایی گودبرداری، موضوع زمان آغاز عملیات اجرایی، مدت انجام آن و هشدار های لازم به اطلاع ساکنان ساختمان های مجاور رسانده شود. توصیه می شود در صورت امکان، ساکنان ساختمان های مجاور نسبت به تخلیه افراد، طی زمان اجرای عملیات گودبرداری که معمولاً کمتر از سه روز طول می کشد، اقدام کنند.

همچنین لازم است از ساکنان ساختمان های مجاور خواسته شود در صورت شنیدن هر صدای مشکوکی از قبیل شکستن شیشه، ترک در دیوار ها و . . . فوراً ساختمان را ترک کرده و مهندسان را در جریان امر قرار دهند.

باید سعی شود به منظور کاهش تبعات حوادث احتمالی، از افراد با تجربه و حداقل تعداد کارگران استفاده شود. در گودهایی با عمق بیش از یک متر، نباید کارگر در محل به تنهایی به کار گمارده شود. پیمانکار موظف است تجهیزات ایمنی کافی برای حفاظت کارکنان در اختیار آنان قرار دهد.

 نصب علائم هشدار دهنده و حصارکشی در محدوده عملیات اجرایی ضروری است. در مجاورت معابر و فضاهای عمومی، محل گودبرداری باید به علایم هشداردهنده ای که در شب و روز قابل مشاهده باشد، مجهز شود. شب ها در کلیه معابر و پیاده روهای اطراف محوطه گودبرداری باید روشنایی کافی تأمین شود.

کاهش خسارات تأسف بار مربوط به گودبرداری غیر اصولی در احداث ساختمان ها، نیازمند احساس مسئولیت شهروندی است. افزایش دانش فنی و انتشار مقررات، آئین نامه ها و اصول صحیح گودبرداری و نیز تربیت تکنسین و کارگر ماهر از وظایف وزارت مسکن و شهرسازی و شهرداری هاست. حضور جدی و قانونمند مهندس مجری در تمام مراحل اجرای پروژه، از وظایف مشترک وظایف وزارت مسکن و شهرسازی، شهرداری ها و سازمان نظام مهندسی ساختمان است.

نکته دیگر که باید مورد توجه قرار گیرد این است که، آموزش عمومی و آشنا کردن مردم با وظایف و حقوق شهروندی در خصوص اجرای مهندسی ساخت و ساز در کشور بر عهده رسانه های جمعی است. به این ترتیب دیگر خبری درباره وقوع حوادث تلخ مربوط به گودبرداری های غیر اصولی انتشار نخواهد یافت.

یوسف شهبازی_عضو هیئت علمی و مدیر گروه عمران دانشگاه علم و فرهنگ

No tags for this post.