پایش مغز خلبان ها جهت کاهش خطرات پرواز

در اوایل سال جاری یک هواپیمای جت شرکت جرمن وینگز (Germanwings) در مسیر بارسلونای (Barcelona) اسپانیا به دوسلدورف (Dusseldorf) آلمان با 150 مسافر در محلی دورافتاده از کوه های آلپ فرانسه سقوط کرد و همه سرنشینان آن جان خود را از دست دادند .

مقامات رسمی می گویند که آندریاس لوبیتس (Andreas Lubitz) کمک خلبان این پرواز به عمد و به دلیل افسردگی و تمایل به خودکشی باعث سقوط این هواپیما در کوهستان شده است اما هنوز این مساله ثابت نشده و دلیل این حادثه هوائی به صورت معما باقی مانده است .

در حال حاضر دانشمندانی از کشورهای فرانسه ، ایالات متحده امریکا و ژاپن برای درک بهتر چگونگی عملکرد مغز خلبانان در یک پروژه تحقیقاتی با یکدیگر همکاری می کنند .

حادثه هواپیمایی جرمن وینگز یکی از موارد خاص محسوب می شود بنابراین دانشمندان تحقیقات خود را برای درک واکنش های فیزیولوژیکی و عصبی خلبانان در برابر استرس گسترش داده اند تا به هدف تشخیص نشانه هایی که می توانند به جلوگیری از خطاهای بالقوه کمک کرده ، دست پیدا کنند .

قابل توضیح است ، مهم نیست که یک خلبان چقدر آموزش دیده و باتجربه باشد ، همیشه این امکان وجود دارد که انسان دچار خطا و اشتباه شود .

در آزمایشگاهی در شهر تولوز (Toulouse) فرانسه ، یک تیم پژوهشی در حال ساخت ابزاری هستند که بتوان با کمک آن به خلبان کمک کرد .

میکائل کاوس (Mickael Causse) متخصص مغز و اعصاب موسسه هوانوردی و فضا (Aeronautical and Space Institute) در شهر تولوز می گوید : ” ما در حال تلاش برای درک دلیل خطاهای انسانی با استفاده از لوازمی کاربردی در علوم عصبی همانند نوار مغزی (electroencephalography) ، اندازه گیری ضربان قلب ، تعریق ، اندازه گیری مردمک چشم و ردیابی چشم برای پیدا کردن توجه خلبان در لحظه هستیم . بنابراین ما این آزمایش ها را برای درک بهتر عملکرد انسان در شرایط دشوار، تحت استرس و خستگی انجام می دهیم تا بتوانیم از این گونه حوادث جلوگیری کنیم . “

برای انجام این منظور ، طی یک آزمایش در هواپیمایی واقعی دستگاه نوار مغز به سر خلبان متصل شده تا در موقعیت های مختلف به ثبت فعالیت و عملکرد مغز بپردازد . پروفسور فردریک دوهه (Frédéric Dehais) استاد مغز و اعصاب موسسه هوانوردی و فضا در مورد نحوه کار دستگاه ردیابی چشم چنین توضیح می دهد : ” این دستگاه بسیار سبک بوده و کمتر از هشتاد گرم وزن دارد . دستگاه از دوربینی در بخش جلویی برخوردار بوده  که به کمک آن می توان دریافت خلبان به چه چیزی می نگرد و یا چشم انداز مسیر دیدش چه چیزی است . ما دوربین دیگری نیز داریم که کوچک تر بوده و برای نشان دادن و اندازه گیری مردمک چشم و نقطه اصلی دید خلبان مورد استفاده قرار می گیرد . “

به اعتقاد پروفسور دوهه ، دستگاه اندازه گیری مردمک چشم یک شاخص قابل اعتماد خارجی برای شناسایی استرس در خلبان است . دانشمندان می توانند نظاره گر یک خلبان باشند که در موقعیت های مختلف بحرانی چگونه عملکرد مغزش از یک تصمیم منطقی به واکنش احساسی که در اصطلاح به آن inattentional deafness می گوید ، تغییر می کند .

یکی از راه حل های پیشنهادی کاهش بار اطلاعاتی به مغز خلبان است . دانیل کالان (Daniel Callan) محقق ارشد در موسسه ملی اطلاعات و فن آوری ارتباطات (National Institute of Information and Communication Technology) در اوساکای ژاپن در این رابطه می گوید : ” بنابراین ما امیدواریم کابین هواپیما در آینده غیر قابل نفوذ و همراه با دستگاه اتصالی مغز باشد و بتوان به نظارت کار و حجم دقت خلبان پرداخت و به کمک فن آوری بتوان اقدامی متقابل انجام داد . ممکن است بتوان با یک صفحه نمایش در بالای سر خلبان ، اطلاعات را به مطلوب ترین شکل به خلبان ارائه کرده تا حجم اطلاعات دریافتی توسط خلبان کاهش پیدا کند و در نتیجه فرد خلبان در شرایط اضطراری که حجم کار زیاد است ، تنها مجبور به توجه و رسیدگی به اموری باشند که ضرورت دارد . “

از هنگامی که هواپیمای جت جرمن وینگز در ماه مارس (فروردین ماه) سقوط کرد ، ابهاماتی در مورد رفتار خلبانان به وجود آمده است . با این حال محققان بر این باور هستند که هنوز راهی طولانی برای تعویض و جایگزینی هواپیماهای بدون خلبان و یا حتی هواپیماهای تک خلبان با هواپیمای کنونی وجود دارد .

میکایل کاوس در ادامه اظهار داشت : ” در حال حاضر مانعی روانی برای تحقق این امر وجود دارد. آیا مسافران حاضر هستند سوار هواپیمای بدون خلبان شوند ؟ ادر حال حاضر  من می گویم که آن ها این کار را انجام نخواهند داد . در مورد هواپیمای تک خلبان هم متاسفانه باید بگویم که شاهد عملکرد خلبان جرمن وینگز بودیم و سقوط این هواپیما با یک خلبان می تواند مشکل ساز شود . من تصور می کنم که همچنان کابین دو خلبانه را مورد استفاده قرار دهیم .

پتانسیل این پژوهش در نوع خود بسیار مهم بوده و می تواند در فرآیندهای گزینش خلبانان ، کارایی شیوه های آموزش و یا کارایی طراحی های مختلف کابین مورد استفاده قرار گیرد . حتی می توان آن را در دیگر شغل هایی که از استرس بالا برخوردار هستند همچون  جراحی و فعالیت های انرژی هسته ای به کار برد .

منبع

No tags for this post.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا