دنیای علم و تبعیض جنسیتی
با توجه به تحقیقات جدید منتشرشده در روز جمعه، زنان در دریافت منابع تحقیقاتی نسبت به مردان کمتر موفق هستند، این موضوع نشان‌دهنده وجود تبعیض جنسیتی در تحقیقات علمی است و اگر روند انتخاب و ارائه بودجه‌های تحقیقاتی بر علم و موضوع پژوهش تمرکز کرده و به افراد توجهی نکند، این مشکل برطرف خواهد شد. متأسفانه در حال حاضر بیشتر بودجه‌های تخصیص‌یافته برای پژوهش‌های علمی، بر اساس فرد سرپرست تحقیقات، اختصاص داده می‌شوند.
در هنگام بررسی کیفیت علمی، پژوهشگران مرد و زن به‌طور یکسان و مشابهی ارزیابی می‌شوند اما زمانی که برای ارائه بودجه پژوهشی، فرد پژوهشگر موردتوجه قرار می‌گیرد، مردان و زنان به‌طور مشابه مورد ارزیابی قرار نگرفته و مردان شانس بیشتری برای دریافت بودجه‌های تحقیقاتی دارند.
نتایج یک مطالعه جدید که در مجله پزشکی لنسنت (Lancet) منتشر شد، به‌طور کامل به بررسی نقش مسائل جنسیتی در بهداشت و علوم اختصاص‌یافته است، این مقاله نشان می‌دهد که شکاف بین میزان موفقیت مردان وزنان در پذیرش این بودجه‌های تحقیقاتی افزایش پیدا می‌کند.
در این آزمایش، نزدیک به 24 هزار فرم درخواست بودجه تحقیقاتی در یک بازه زمانی به مدت پنج سال در موسسه تحقیقات بهداشتی کانادا، مرکز پژوهش‌های عمومی و کانون تحقیق و پژوهش این کشور، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
در سال 2014 میلادی، اعضای این مرکز، اقدام به تغییر فرایند ثبت درخواست‌ها کرده و تجزیه‌وتحلیل بودجه‌بندی و اختصاص کمک‌های پژوهشی را به دو حوزه جداگانه تقسیم کردند که عبارت بودند از تمرکز دقیق بر متقاضی و ارزیابی علمی وی.
به گفته نویسندگان این مطالعه، با انجام این کار آن‌ها موفق به ایجاد شرایط آزمایش طبیعی منحصربه‌فردی شدند. هنگامی‌که ارزیابی‌ها صرفاً بر اساس کیفیت علم بود، شکاف جنسیتی بین بودجه پذیرفته‌شده تنها 9 دهم درصد بود؛ اما زمانی که ارزیابی‌ها بر اساس ارزیابی دانشمندان اصلی انجام دهنده پژوهش انجام گرفت، فاصله بین پذیرش‌های مرد و زن به 4 درصد افزایش پیدا کرد.
هولی ویتمن (Holly Witteman) استادیار دانشکده خانواده و پزشکی اورژانس دانشگاه لاوال در کبک کانادا (Laval University) در این رابطه اعلام کرد: «این موضوع نشان می‌دهد که در هنگام بررسی کیفیت علمی، پژوهشگران مرد و زن به‌طور یکسان و مشابهی ارزیابی می‌شوند اما زمانی که برای ارائه بودجه پژوهشی، فرد پژوهشگر موردتوجه قرار می‌گیرد، مردان وزنان به‌طور مشابه مورد ارزیابی قرار نگرفته و مردان شانس بیشتری برای دریافت بودجه‌های تحقیقاتی دارند. ممکن است دلایل متعددی در ورای این حقیقت، وجود داشته باشند که از آن جمله می‌توان به تعصبات فردی یا سیستمیک اشاره کرد.»
وی در ادامه توضیحات خود افزود: متخصصان ممکن است به‌طور آگاهانه یا ناخودآگاه، وقتی به دانشمند به مفهوم کلی فکر می‌کنند، مردان را بیشتر در نظر بگیرند.
چندی پیش نیز پژوهشگران مرکز علوم فضائی (STScI) که سازمان‌دهی برنامه‌های کاربردی تلسکوپ هابل را بر عهده دارد اعلام کردند که در برنامه‌های استفاده از این تلسکوپ به‌گونه‌ای عمل شده است که مردان نقش بسیار بیشتری از زنان داشته و این موضوع به دلیل برتری‌های علمی مردان نبوده بلکه اسناد حاکی از رویکردی مبتنی بر تبعیض جنسیتی در این مسئله است.
نیل رید (Neill Reid) پژوهشگر مرکز علوم فضائی (STScI) در تحقیقات خود دریافته است که در طول تاریخ استفاده از تلسکوپ هابل؛ در بیشتر موارد زمانی که یک گروه پژوهشی به سرپرستی یک دانشمند زن درخواست استفاده از تلسکوپ را داشته، این درخواست بدون دلیل منطقی با پاسخ منفی روبه‌رو شده است.
نیل رید درباره این موضوع می‌گوید: «این موضوع به‌قدری کوچک است که ممکن است به‌عنوان یک شانس برای هر چرخه کاری ما محسوب شود ولی ساختار فعلی ما تنها بر پایه تأثیرهای سیستماتیک استوار است و این موضوع با ماهیت پژوهش‌های علمی که باید فارغ از هرگونه تبعیض جنسیتی باشد در تناقض است»
در گزارش روز جمعه مجله لنسنت همچنین به بررسی آزار و اذیت جنسی در حوزه‌های علمی و پزشکی و نحوه نمایش تبعیض‌آمیز زنان در جامعه تحقیقاتی نسبت به 75 درصد کارکنان بهداشتی در سراسر جهان پرداخته است.
ریچارد هورتون (Richard Horton) سردبیر مجله لنسنت در این رابطه گفت: در حوزه پزشکی و بهداشت جهانی، شرایط خوبی نداریم و برخی شرایط، کاملاً غلط هستند. جامعه سلامت جهانی از مسئولیت خود برای دستیابی به عدالت جنسیتی در سلامت شانه خالی کرده است.
هولی ویتمن نیز در تکمیل این توضیحات، افزود: علیرغم برخی پیشرفت‌ها درزمینهٔ رفع تبعیض جنسیتی در دنیای علم که به‌طور ویژه در اهدای جایزه نوبل سال گذشته در فیزیک و شیمی به زنان؛ شاهد آن بودیم، دنیای علم و حوزه پزشکی راه طولانی‌ای برای مقابله با عدم تعادل جنسیتی خود دارند. من بسیار مایل هستم که این کار انجام‌شده و مشکلات موجود، حل شود. ما نباید تعصبات خود را ارزیابی علم و اعطای کمک‌های متقابل وارد کرده و بر اساس شایستگی تصمیم بگیریم.
وی در ادامه توضیحات خود افزود: من اعتقاددارم که جوایز علمی و بودجه‌های پژوهشی باید بر اساس شایستگی اعطا شود و انتخاب فرد شایسته نیز باید بدون تعصب باشد.
دونا استریکلند (Donna Strickland) دانشمندان مشهور کانادایی در ماه اکتبر سال گذشته به‌عنوان سومین زن در طول تاریخ توانست جایزه فیزیک نوبل را به دست آورد. بیست‌وچهار ساعت بعد، فرانسیس آرنولد (Frances Arnold)، بیوشیمیست آمریکایی دیگر دانشمند زنی بود که جایزه نوبل شیمی را به دست آورد ه و به‌عنوان پنجمین زن دانشمند که این جایزه را کسب کرده، نام خود را در تاریخ علم به ثبت رساند.
به نظر می‌رسد اگرچه بسیاری از دانشمندان وجود تعصبات و تبعیض‌های جنسیتی را در علم رد می‌کنند، اما متأسفانه این موضوع حقیقت داشته و در مسائل علمی شاهد وجود تبعیض و بی‌عدالتی هستیم.
ترجمه: فاطمه کردی
منبع: thejakartapost و upi
No tags for this post.
