تاثیر کودهای بیولوژیک بر بهبود تولید و کیفیت آویشن

آن چه یک گیاه دارویی را با اهمیت می سازد وجود گروهی از مواد، تحت عنوان «متابولیت های ثانویه» است که به موازات رشد و نمو گیاه، در آن تولید و تجمع پیدا کرده و ترکیب اصلی اسانس آن را تشکیل می دهند. با وجود آن که ساخت و سنتز متابولیت های ثانویه در گیاهان دارویی، توسط ترکیب ژنتیکی و ژن های این گیاهان کنترل می شود ولی ساخت این مواد می تواند به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی نظیر وضعیت آب و هوا، خاک و تغذیه نیز قرار گیرد.

امروزه رویکرد جهانی در تولید گیاهان دارویی و معطر به سمت بهبود کمیت، کیفیت و سلامت اسانس آن ها بوده و با توجه به پدیدار شدن آثار سوء مواد شیمیایی به کار گرفته شده در کشاورزی نظیر انواع کود و سموم آفت کش، گرایش به سوی استفاده از نهاده هایی که سالم تر بوده و سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند رو به افزایش است. در این خصوص استفاده از کودهای زیستی یا بیولوژیک نظیر انواع باکتری ها و قارچ های مفید که قادرند از طریق همزیستی با گیاهان، ضمن تامین نیاز غذایی آن ها، به حفظ بهتر محیط زیست نیز کمک نمایند اهمیت زیادی دارد.

محققینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور و همچنین موسسه تحقیقات آب و خاک، تاثیر نوعی کود زیستی که بر پایه نوعی قارچ از گروه قارچ های میکوریزایی ساخته شده، بر بهبود تولید و عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی «آویش کرک آلود» مورد مطالعه قرار داده اند.

در این پژوهش که در مزرعه ای تحقیقاتی به انجام رسیده است، از قارچ میکوریزایی جنس Glomus استفاده گردیده و اثر تلقیح یا عدم تلقیح آن با بذر و همچنین نشاء گیاه دارویی ذکرشده مورد آزمایش و بررسی قرار گرفته است.

نتایج این پژوهش که در دوماهنامه علمی پژوهشی «تحقیقات گیاهان دارویی و معطر» جلد 31 شماره 1 منتشر گردیده است نشان می دهد استفاده از این گونه کودهای زیستی چه به صورت تلقیح بذری و چه به صورت تلقیح نشایی بر بیشتر صفات گیاه دارویی آویشن کرک آلود تاثیر معنی دار داشته و موجب افزایش و بهبود صفات ظاهری، تولید و عملکرد اندام هوایی گیاه و همچنین بهبود درصد وزنی اسانس آن می گردد، هر چند تلقیح بذری در کل وضعیت بهتری ایجاد می کند.

پژوهشگران اظهار می دارند که علت تاثیر مثبت کودهای زیستی مورد آزمایش در افزایش درصد اسانس گیاه دارویی مورد مطالعه، می تواند ناشی از اثر سودمند این کودها بر افزایش سرعت رشد گیاه، توسعه بهتر اندام های هوایی، افزایش عملکرد، افزایش تعداد کرک های ترشحی اسانس و همچنین تنش رطوبتی نسبی ایجاد شده در اثر تعرق بیشتر از سطح برگ گیاه باشد.

همچنین در توضیح بهتر بودن نسبی تلقیح بذر نسبت به تلقیح نشاء، پژوهشگران به طولانی بودن دوره رشد که از زمان کاشت بذر تا انتقال نشاء حدود 40 روز طول می کشد اشاره نموده اند. بنا بر نظر محققین وقتی بذر با قارچ میکوریزایی مورد نظر تلقیح می شود، نسبت به نشاء زمان بیشتر و فرصت کافی برای شکل گیری همزیستی مورد نظر بین ریشه های تولیدی از آن و قارچ مذبور وجود داشته و درنتیجه ریشه گیاه ضمن توسعه بهتر، امکان جذب آب و مواد غذایی به خصوص فسفر را به صورت بهتری خواهد داشت.

گفتنی است گیاه دارویی آویشن در کشور ما دارای 14 گونه مختلف و چندساله است. آویشن کرک آلود یکی از گونه های این گیاه است که پراکندگی وسیعی در ایران داشته و اغلب در ارتفاعات بالای 1800 متر روی سطح زمین و یا روی تخته سنگ ها می روید. این گیاه در بهار و تابستان گل می دهد.

منبع

No tags for this post.