گزارش تصویری و تحلیل فنی پل كشكان

 در متون تاریخی از این پل باستانی  به عنوان كژكی یاد شده است . ساخت این پل به اعتقاد باستان شناسان در دوره ساسانیان یعنی بیش از پانزده قرن پیش به پایان رسیده اما پل کشکان در طول تاریخ حیات خود شاهد مرمت های بسیاری در دوره های بعدی بود .

دره كشكان از دیر باز شاهد حضور و زندگی انسانها بوده  و به همین دلیل بیش از چهارپل بر روی این دره و به فاصله كمتر از پانصد متر ساخته شده كه خود گویای اهمیت این گذرگاه تاریخی است.این پل دارای دوازده چشمه بزرگ و یک چشمه کوچک در منتهی الیه غربی پل است .

پایه ستونها از سنگ تراش خورده  و بدنه از لاشه سنگ و ملاط گچ ، آهک و ساروج ساخته شده ولی در منتهی الیه قوس های این پل از آجر استفاده شده است .  قطر پایه های پل  بسیار زیاد و در حد فاصل میان پایه ها و قوس چشمه ها ، حجره های مسقفی ایجاد شده است .نکته جالب در معماری این پل ، استفاده از مقطع بیضی برای پایه های آن جهت سهولت در عبور آب است .

بر روی پایه ستونهای پل حفره هایی جهت دفع رطوبت تعبیه شده و بر روی گذرگاه پل نیز سوراخ هایی به سمت بیرون دیده می شود که رطوبت و آبهای ناشی از نزولات جوی را به خارج از پل هدایت میکند .

در حال حاضر آب رودخانه تنها از میان دو چشمه پل عبور میکند و با توجه به طول زیاد پل نمیتوان استنباط کرد که حتی در زمان ساخت  کل پایه ها در آب قرار داشته  و احتمالاً پل ، گذرگاه عبور از رود و دره کوچک محل عبور رود محسوب میشده است .

متاسفانه امروزه بخش های زیادی از این پل تخریب شده که بیشتر شامل فرو ریختن طاق چشمه ها و قوس آنها است. طول این پل 285 متر است که با احتساب دنباله های آن 340 متر میشود .

عرض هر یک از دو چشمه شرقی آن 23.20 متر است و ارتفاع آن در بالاترین قسمت 26 متر و در کوتاهترین قسمت 10 متر و عرض گذرگاه آن نیز 5/27 متر است.

 از دوازده طاق پل تنها سه دهنه  آن تخریب شده و بقیه هنوز سالم هستند .در كنار  این پل بقایای سه پل دیگر از دوره های گذشته وجود دارد كه با مشخصات پلهای ساسانی قابل مقایسه هستند .  در بدنه پل کشکان کتیبه ای وجود دارد که بر اساس آن مشخص می شود اگرچه پایه های پل مربوط به دوره ساسانی است، اما در دوران اسلامی در آن دخل و تصرفاتی صورت پذیرفته است.

متن کتیبه پل کشکان به خط کوفی:

بسم الله الرحمن الرحیم هذا

ما امر ببنائه الامیر الاجل ابو

النجم بدر بن حسنویه بن ا

لحسین اطال الله بقائه فی سنه

تسع و ثمنین و ثلثمائه و فرغ

منه سنه تسع و تسعین و ثلثما

(ئه من بعد) عشره سنین اثابه الله علیها

ترجمه کتیبه :

به نام خداوند بخشنده مهربان این (است)

آنچه بفرمود ساختن امیر الاجل ابو

النجم بدر بن حسنویه بن ا

لحسین خداوند بقایش را طولانی کند در سال

سیصد و هشتاد و نه و تمامش کرد (او به پایان رسید)

با آن در سال سیصد و نود و نه

(بعد از) ده سال. خداوند (به خاطر آن) او را پاداش دهد.

این بنا به شماره 335 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است .

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی 

No tags for this post.