مطالعه مومیائی کودک سبزرنگ
تصور کنید در حال بررسی یک قفسه خاک گرفته در مرکزی تحقیقاتی هستید و با جعبه‌ای قدیمی روبه‌رو می‌شوید. با کنجکاوی تمام در جعبه را گشوده و در داخل آن با چند استخوان کوچک، تعدادی اشیا عتیقه و یکدست مومیایی‌شده به رنگ سبز مواجه می‌شوید! مشاهده این مورد عجیب قاعدتاً موجب وحشت و ترس هر بیننده‌ای شده و قطعاً تصوراتی درباره عجیب بودن رنگ سبز مومیایی و استخوان‌های آن در ذهن شما شکل‌گرفته و حتی ممکن است به مواردی چون نفرین و جادو و … فکر کنید.
پژوهشگران در بررسی‌های خود دریافتند که این سکه مسی دقیقاً در مشت نوزاد قرار داشته و احتمال داده می‌شود که اکسید مس از این سکه به دست نوزاد منتقل‌شده و به‌عنوان عامل حفاظتی عمل کرده و از پوسیدگی و نابودی این بخش از بدن نوزاد درگذشته، جلوگیری کرده است.
این داستان دقیقاً برای دکتر جانوس بالاز (Dr. Janos Balázs)، زیست انسان‌شناس مجارستانی در دانشگاه سگد (University of Szeged) و همکارش زولتان بولکی (Zoltán Bölkei) افتاد. آن‌ها در حین بررسی جعبه‌های قدیمی این دانشگاه واقع در مناطق مرکزی مجارستان، با بقایای دست مومیایی‌شده سبزرنگ یک کودک روبه‌رو شدند.
مطالعات بعدی پژوهشگران نشان می‌داد که این استخوان‌ها به یک نوزاد سقط شده یا نوزادی که در هنگام تولد از بین رفته است تعلق داشته و مربوط به یک قبرستان قرون‌وسطایی است که در نیمه دوم قرن نوزدهم کشف‌شده بود.
سؤال مهمی که ذهن پژوهشگران را به خود معطوف کرده بود، چگونگی مومیایی شدن دست این نوزاد و دلیل سالم ماندن دست و نابودی سایر بخش‌های بدن بود. برای یافتن پاسخ این موضوع اسرارآمیز، پژوهشگران اقدام به مطالعه اشیا کشف‌شده در کنار جسد کرده و آن‌ها را آنالیز و تجزیه‌وتحلیل کردند. این اشیا شامل یک ظرف سفالین و یک سکه مسی کاملاً اکسیدشده بود. پژوهشگران در بررسی‌های بعدی خود دریافتند که این سکه مسی دقیقاً در مشت نوزاد قرار داشته و احتمال داده می‌شود که اکسید مس از این سکه به دست نوزاد منتقل‌شده و به‌عنوان عامل حفاظتی عمل کرده و از پوسیدگی و نابودی این بخش از بدن نوزاد درگذشته، جلوگیری کرده است.
بر اساس مطالعات انجام‌شده، مشخص شد که میزان اکسید مس موجود در استخوان‌های این مومیایی، ۴۹۷ بار بیشتر از میزانی است که دانشمندان تخمین زده بودند و بقایای نوزاد دیگری که در همین مقبره کشف‌شده و تقریباً از بین رفته بود، فاقد علائم مومیایی شدن بوده و به همین دلیل باقی نمانده است. پژوهشگران این گروه تحقیقاتی اعلام کردند که معمولاً سکه‌هایی مسی در آن روزگار باهدف پیشکشی به مردگان در کف دست آن‌ها یا کنار جسد قرار می‌گرفت. در گزارش مرتبط با این موضوع نوشته‌شده است: «بر طبق مستندات قوم‌نگاری، نوزادانی که بدون غسل‌تعمید از دنیا می‌رفتند، در نوعی پارچه پیچیده شده و در یک گلدان یا یک جعبه چوبی کوچک در گورستان‌هایی که معمولاً در نزدیکی خرابه‌های کلیساهای قرون‌وسطی واقع‌شده‌اند به خاک سپرده می‌شدند.»
در این مورد خاص، مس به‌عنوان ماده‌ای ضد باکتری عمل کرده و عوامل بیماری‌زا، باکتری‌های تجزیه‌کننده و ویروس‌ها را نابود کرده است. جوامع باستانی به قدرت ضدعفونی‌کننده مس پی برده و با آن آشنا بودند. برای مثال در یکی از قدیمی‌ترین متون پزشکی جهان که با عنوان پاپیروس ادوین اسمیت (Edwin Smith Papyrus) شهرت داشته و قدمت آن به فاصله زمانی بین سال‌های ۲۶۰۰ تا ۲۲۰۰ پیش از میلاد بازمی‌گردد، از مس به‌عنوان ماده ضدعفونی‌کننده زخم‌ها و آب یادشده است.
شرح کامل این پژوهش و یافته‌های به‌دست‌آمده از آن در آخرین شماره مجله تخصصی علوم باستان‌شناسی و انسان‌شناسی (Archaeological and Anthropological Sciences journal) منتشرشده و در اختیار پژوهشگران قرار دارد.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: science
No tags for this post.
