گسترش تخریب ها ناشی از بی کیفیت بودن ساختمان ها، اثر خاک و جهت پذیری

دکتر زارع در گفتگو با خبرنگار سیناپرس اظهار داشت: از منطقه جوانرود به سمت ازگله و در ادامه، از روستای امام عباس و کوئیک و در نهایت، شهر سرپل ذهاب بازدید کردیم.

زارع با اشاره به پراکندگی خرابی ها گفت: در محل هایی که شاهد خرابی های زیادی هستیم – مثل ازگله، سرپل ذهاب یا روستاهای بین این مناطق – ساختمان هایی که حداقل های مهندسی را رعایت کرده بودند، سالم مانده یا آسیب کمی دیده اند.

دلایل گسترش تخریب در مسکن مهر

مدیر گروه زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله تأکید کرد: به نظر می آید گسترش خرابی ها بویژه در مسکن مهر سرپل ذهاب، و سایر ساختمانهای جدید الاحداث که ویران شده اند، علاوه بر اینکه در معرض یک زلزله شدید با بزرگای 7.3 و در نزدیکی پهنه گسلش اصلی قرار گرفته اند،  با کیفیت بد ساخت این بناها مرتبط است. طبق گزارشی که امروز مطالعه کردم، حدود 100 نفر از 250 کشته شدگان شهر سرپل ذهاب، مربوط به ساکنان مسکن مهر است و بقیه در سایر بناهای بعضا نوساز ویران شده، کشته شدند.  

زارع افزود: علاوه بر کیفیت بد ساخت، گسترش تخریب به محل ساختمان ها نیز بستگی دارد. واحدهایی که در سرپل ذهاب آسیب جدی دیده اند، بر روی زمین های کشاورزی ساخته شده اند. به نظر می رسد، اثر خاک نرم و سطح آب زیرزمینی بالا باعث شده که شدت امواج در سطح زمین بیشتر شده و این بناها خسارت بیشتری را متحمل شوند.

وی بیان داشت: عامل تأثیرگذار دیگر، مساله حوزه نزدیک گسل و ایجاد مولفه حرکت شدید عمود بر گسل بوده است؛ یعنی راستای گسترش گسیختگی گسله از کانون به سمت سرپل ذهاب بوده که باعث ایجاد یک جابجایی جدی و شدید عمود بر گسل (با روند تقریبا شمالی-جنوبی) شده است و این پدیده ای است که به آن "جهت پذیری" می گوئیم. طبیعتا بی کیفیت بودن ساختمان ها هم در مسکن مهر و هم دیگر ساختمان های نوساز، در کنار اثر خاک نرم، و پدیده جهت پذیری نیز مهم بوده اند. جهت پذیری را می توان به صورت ایجاد مولفه جابجایی شدید عمود بر راستای گسل در اثر گسترش جبهه گسیختگی در جهت عمود بر گسل و مشاهده بیشترین اثر این نوع تشدید در نزدیکی پهنه گسله توضیح داد.  اثر توپوگرافی، یعنی تشدید امواج لرزه ای در زلزله در لبه های قله ها و پاشنه های تپه ها و دره ها، در روستاهایی که در لبه ارتفاعات یا بر روی تپه ها قرار دارند – از دلایل خرابی های نسبتا گسترده تر به ویژه در روستاهای امام عباس و کوئیک در شمال سرپل ذهاب بوده اند.

لزوم رعایت استاندارهای ساخت و ساز

زارع گفت: طبیعتا علت اولیه بروز زلزله 7.3 ریشتری در منطقه، وجود زمین ساخت فعال و نزدیک بودن این پهنه در نزدیکی پهنه  گسله بوده است؛ اما آیا ساختمان ها باید در زلزله ای با بزرگای 7.3 در عمق 23 کیلومتری به این شدت آسیب ببینند؟ در پاسخ باید گفت، اگر استانداردهای حداقلی  ساخت رعایت می شدند، چه بسا میزان تلفات به کمتر از 50 نفر می رسید، و در نهایت عملا کسی نباید در چنین رخدادی کشته شود.  

ادامه پس لرزه ها تا چند ماه آینده

مدیر گروه زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به وقوع چند پس لرزه طی امروز گفت: انتظار داریم شاهد پس لرزه های قابل ملاحظه ای در منطقه تا چند ماه یا حتی سال آینده باشیم.

زارع افزود: فشاری که به پوسته زمین ایران وارد می شود، هر ساله حدود 3 سانتی متر این پوسته را کوتاه تر می کند. کوتاه شدن پوسته همیشه رخ می دهد و مسأله جدیدی نیست که بخاطر آن، زلزله اخیر در کرمانشاه روی داده باشد.

وی درخصوص وقوع چند زلزله در استان های دیگر (اردبیل و کردستان) بیان داشت: هیچ ارتباط مستقیمی بین این زلزله ها نمی توان برقرار کرد؛ مگر اینکه اتفاق دیگری در خود همان منطقه زلزله زده  سرپل ذهاب  روی دهد.

 

 

گفتگو: معصومه سوهانی

No tags for this post.