فراوانی کبد چرب در کودکان چاق

کبد چرب غیرالکلی عمده‌ترین بیماری مزمن کبدی در سراسر جهان است. این بیماری یک اختلال خوش‌خیم است که می‌تواند به سمت فیبروز و مراحل نهایی بیماری کبدی پیش برود و بیمار را نیازمند پیوند کبد گرداند. این بیماری شایع‌ترین بیماری کبدی در بین کودکان چاق نیز هست.

افزایش نمایه توده بدنی (BMI) در دوران ابتدایی، احتمال ابتلا به کبد چرب در بزرگسالی را افزایش می‌دهد. بر اساس پروژه پایش بیماری‌های قلبی عروقی که در سال 1998 توسط سازمان بهداشت جهانی انجام شد، ایران به‌عنوان یکی از هفت کشور دارای شیوع بالای چاقی کودکان معرفی شد.

کبد چرب، یک اختلال خوش خیم است که می‌تواند به سمت فیبروز و مراحل نهایی بیماری کبدی پیش برود و حتی بیمار را نیازمند پیوند کبد گرداند.

لذا با توجه به فراوانی بالای اضافه‌وزن و چاقی در جمعیت کودکان و نوجوانان ایرانی و اهمیت تشخیص و درمان به‌موقع کبد چرب به‌منظور پیشگیری از پیامدهای نامطلوب آن، محققینی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشگاه علوم پزشکی گلستان پژوهشی را انجام داده‌اند که نتایج آن در مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان منتشر شده است.

این مطالعه روی 90 کودک 5 تا 13 ساله انجام شده و نمایه توده بدنی طبیعی، دارای اضافه‌وزن و چاق به ترتیب با مقادیر 85-5 درصد، 95-85 درصد و بیشتر یا مساوی 95 درصد در نظر گرفته شده است.

در این پژوهش، برای همه کودکان، سونوگرافی شکمی ازلحاظ بررسی پارامترهای رادیولوژیک کبد چرب انجام گردید. همچنین تست‌های آزمایشگاهی شامل اندازه‌گیری آنزیم‌های کبدی ALT و AST و پروفایل چربی شامل تری گلیسیرید، کلسترول تام، HDL و LDL انجام شد.

بر اساس نتایج حاصله، فراوانی کودکان با BMI طبیعی، دارای اضافه‌وزن و چاق در پسران به ترتیب 12 ، 15 و 12 نفر و نیز در دختران به ترتیب 18 ، 15 و 18 نفر تعیین شده است.

نتایج تست‌های بیوشیمیایی کبد نشان داد که میزان AST در گروه با BMI طبیعی نسبت به سایر گروه‌ها به‌طور معنی‌داری بیشتر بوده است. به گفته دکتر محمد سبحانی، محقق اصلی این پروژه در گفتگو با سیناپرس، بالا بودن میزان AST نشانه التهاب کبدی به علل مختلف است. عفونت‌های ویروسی مثل هپاتیت‌ها و بیماری‌های مختلف کبدی و کبد چرب می‌توانند سبب افزایش این عامل بشوند.

از دیگر نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش می‌توان به این مورد اشاره کرد که میزان کلسترول در گروه چاق بیشترین و در گروه با BMI طبیعی، کمترین بوده است.

به‌علاوه، با توجه به یافته‌های سونوگرافیک، حدود 17 درصد از کودکان دارای اضافه‌وزن و 23 درصد از کودکان چاق مبتلابه کبد چرب شناخته شدند. البته به اعتقاد دکتر سبحانی، تست قطعی برای اثبات این قضیه و تشخیص نهایی، نمونه برداری از بافت کبد است که با توجه به تهاجمی بودن آن و خطرات بالقوه، در کودکان انجام نمی‌شود و مطالعات مختلف با تکیه بر نمونه برداری کمتر انجام می‌شوند . لذا از معادل‌های تشخیص مثل همراهی سونوگرافی و تست‌های کبدی که ما در این مطالعه انجام دادیم می‌توان استفاده نمود.

مجریان این پژوهش با توجه به نتایجی که به دست آورده‌اند، اظهار داشته‌اند که فراوانی کبد چرب در کودکان چاق در مقایسه با کودکان با وزن طبیعی و داراي اضافه‌وزن بالاتر است.

این محققین توصیه نموده‌اند که غربالگري کودکان ازنظر ابتلا به کبد چرب و به‌منظور حفظ سلامتی آنان به‌طور مرتب صورت گیرد و طبق گفته دکتر سبحانی، این غربالگری را بایستی بر اساس وزن و درجه چاقی انجام داد، چرا که معیار مناسبتری برای کودکان است.

گزارش و گفتگو: محمدرضا دلفیه

منبع: توکلی، م. و همکاران. 1396. فراوانی کبد چرب در کودکان با نمایه توده بدنی طبیعی، اضافه وزن و چاق. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، 19(3): 51-47.

No tags for this post.